Tíminn - 09.01.1990, Blaðsíða 7

Þriójudagur 9. janúar 1990
Tíminn 7
VETTVANGUR
Gunnar Guöbjartsson:
Lægst verð á nauta-
kjöti og kindakjöti á islandi
- Um könnun Verðlagsstofnunar
Hinn 25. október sl. sendi Verð-
lagsstofnun út fréttatilkynningu
um verðsamanburð á matvælum
samkvæmt niðurstöðum könnunar
sem hún gerði í sumar.
í fréttatilkynningunni eru fjögur
atriði undirstrikuð með því að
prenta þau með svörtu letri.
Þau eru:
- Vcrð á landbúnaðarvöruni var
almennt hæst í Reykjavík en lægst
í Þórshöfn í Færeyjum.
- Söluverð í Reykjavík á öðrum
innlendum matvörum og innllutt-
um matvörum var ekki óhagstætt í
samanburði við sams konar vörur
erlendis.
- Verslunarálagning var að jafn-
aði lægri í Reykjavík en í öðrum
borgum sem samanburður var
gerður við.
- Söluskattur var hæstur í
Reykjavík.
í fyrstu setningunni er fullyrt að
landbúnaðarvörur séu almennt
hæstar í verði í Reykjavík. Þá er
gengið framhjá því að tvær þýðing-
armestu kjöttegundir í neyslu ís-
lendinga, kindakjöt og nautakjöt,
eru skv. könnuninni verulega lægri
hér á íslandi heldur en er í flestum
þeirra landa sem samburðurinn
nær til, sbr. súlurit sem fylgja hér
með.
Þetta er niðurstaðan þrátt fyrir
miklu hærri söluskatt hér heldur en
er í samanburðarlöndunum. Frá-
sögn Verðlagsstofnunar hvað þetta
varðar getur ekki talist hlutlaus
frásögn og er furða að ekki skuli
hafa verið vakin athygli á þessum
ágalla í fjölmiðlum.
Athyglisvert er hve kjötverð er
hátt í London. Framleiðslustyrkir
eru miklir í Bretlandi. Auk þess
flytja Bretar inn kjöt frá Nýja-Sjá-
landi en þar er kjöt talið ódýrast í
heiminum.
Niðurgreiðslur á
landbúnaðarvörum
í tilkynningunni er tafla sem
sýnir óniðurgreitt heildsöluverð tíu
landbúnaðarvara í fjórum borgum.
Þá er Osló, Kaupmannahöfn og
London sleppt úr samanburðinum.
Þá kemur í ljós að Þórshöfn í
Færeyjum er með hæst verð í þeim
tveimur vöruflokkum þegar Færey-
ingar framleiða vörurnar sjálfir,
þ.e. mjólkogjógúrt. Hinarvörurn-
ar kaupa þeir niðurgreiddar frá
öðrum löndum og eru þá oftast
með lægsta verð. Þetta kemur
engum á óvart. Vafasamt er talið
að þetta lága verð í Færeyjum geti
haldist. Vegna erfiðleika í ríkis-
fjármálum Færeyinga eru þar uppi
háværar kröfur um álagningu vöru-
gjalds og söluskatts á innfluttar
matvörur.
Framleiðslustyrkir
í töflunni er einungis tekið tillit
til niðurgreiðslna á heildsölu- og
smásölustigi. Hins vegar er vitað
að í öllum EB-löndum eru niður-
greiðslurnar nær allar á fram-
leiðslustigi. Veittir eru framleiðslu-
styrkir sem eru metnir að meðaltali
til 50% af framleiðslukostnaði bú-
varanna. Það er landbúnaðarpóli-
tík EB að lækka verð þessara
þýðingarmiklu vara, landbúnaðar-
Nautahakk
^ ^ ^ bS/ ^ ^
</
-O' V®1 O'
vO*"
~SHI
Tekjur ríkisins af kjöti og mjólk eru meiri en niðurgreiöslurnar

. ZUL .
...
.1500,.

Fóðurgjöld 493,7
. Aöfangaskattar 569,3 gf§
•>! Söluskattur 3265,1 e
§M
jfe
MILLJONIR
KRÓNA
4,328
4,042
A verðlagi í sept. 1989
varanna, með þeim hætti og um
leið heldur EB niðri kaupgjaldi til
að iðnaðarvörur þess verði betur
samkeppnisfærar á svokölluðum
heimsmarkaði.
Þessir framleiðslustyrkir eru
með ýmsum hætti. Sumt af þeim er
bundið magni framleiðslu eða
stærð Iands eða bús. Annað er
mismunandi eftir byggðarlögum
eða löndum, svokallaðir byggða-
styrkir. Veittir eru styrkir til
vinnslufyrirtækja, birgðir af um-
framframleiðslu eru keyptar af
sjóðum EB og greiddar útflutn-
ingsbætur.
Sams konar styrkir eru í Noregi
og eitthvað er um þá bæði í Svíþjóð
Heirmld: FramleiðsJuráð
UÞ / M aa
og Finnlandi. Byggðastyrkir eru
miklir í Noregi. Verðlagsstofnun
nefnir ekki í sinni verðkönnun
þessa styrki eða niðurgreiðslur á
framleiðslustigi. Vinnunni við
verðkönnunina er því mjög áfátt.
Niðurgreiðslur framleiðslukostn-
aðar eru í nær öllum Evrópulönd-
um meginhluti niðurgreiðslanna.
Því er sú ályktun röng hjá Verð-
lagsstofnun að niðurgreiðslur séu
miklu meiri á fslandi en í saman-
burðarlöndunum. Væru þessir
framleiðslustyrkir ekki fyrir hendi
mundi búvöruverð þessara landa
vera miklu hærra en nú er og í
flestum tilfellum miklu hærra en á
íslandi.
Verð án söluskatts
Hlutfallstölur
Lambalæri Kótelettur Nautahakk
Kaupmannahöfn 49 ‘ 58 57
Þórshöfn 53 66 47
Stokkhólmur 77 82 83
London 78 114 64
Reykjavík 80 80 80
Osló 83 122 138
Helsinki 126 124 105
aodbonaöanru
Söluskatturinn er svo
hár á íslandi að hann
ásamt aðfangaskatti
étur upp allar niður-
greiðslurnarsem eru á
landbúnaðarvörum,
sbr. meðfylgjandi súlu-
rit, og meira tií.
Það er einnig rangt
sem haft var eftir Sig-
hvati Björgvinssyni í
Morgunblaðinu að
bændur á íslandi
fengju 1,5 milljón króna
hver í rekstrarstyrki frá
ríkinu.
Söluskattur og
virðisaukaskattur
Söluskattur er mjög hár á fs-
landi. í öllum samanburðarlöndun-
um er virðisaukaskattur sem er
lægra hlutfall en söluskatturinn á
sölustigi er hér. Enginn söluskattur
er í Þórshöfn og enginn virðisauka-
skattur er í London.
Söluskatturinn er svo hár á fs-
landi að hann ásamt aðfangaskatti
étur upp allar niðurgreiðslurnar
sem eru á landbúnaðarvörum, sbr.
meðfylgjandi súlurit, og meira til.
Það er einnig rangt sem haft var
eftir Sighvati Björgvinssyni í Morg-
unblaðinu að bændur á íslandi
fengju 1,5 fnilljón króna hver í
rekstrarstyrki frá ríkinu.
Niðurgreiðslurnar hér á landi
eru allar greiddar til lækkunar á
verði til neytenda. Söluskatturinn
er næstum jafnmikill og allar niður-
greiðslurnar og gerir allan saman-
burð í þessu efni rangan.
Söluskatturinn hefur spillt og
spillir samkeppnisstöðu íslenskrar
búvöru, ekki síst í verðsamanburði
við niðurgreiddar erlendar vörur.
En spyrja má hvort svona verð-
samanburður sé marktækur, þegar
niðurgreiðslur og framleiðslustyrk-
ir eru með mismunandi hætti og
gengi gjaldmiðla er rangt skráð.
Hitt er fagnaðarefni hversu hag-
stætt verð er á íslensku kjöti í
samanburði við flest Evrópulönd
skv. þessari könnun Verðlagsstofn-
unar.