Tíminn - 03.03.1990, Blaðsíða 2

2 Tíminn
OOO ■" *»1 O 'i i-» i
Laugardagur 3. mars 1990
Reglugerð frá sjávarútvegsráðuneytinu um ísfiskutflutning:
VIUA TRYGGJA GÆDI
ÍSLENSKA HSKSINS
Sjvarútvegsráðuneytlð hefur gefið út reglugerð þar sem
segir að óheimilt sé að „hausa, fletja eða flaka fisk nema hann
fari tafarlaust til frekari verkunar. Þannig unninn físk er þá
heimilt að selja ferskan á markaði innanlands og flytja með
flugvél til sölu á erlendan markað“.
Petta verður til þess að ekki er
lengur hægt að fletja fisk hér heima
og flytja hann þannig ferskan út til
frekari vinnslu erlendis. Reglugerð-
in er sett á grundvelli athugana um
gæði frá Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins og Ríkismati sjávara-
furða, sem sýna að ísaður ferskur
flattur fiskur skemmist hraðar en
heill og óopnaður fiskur, ekki hvað
síst þegar það tekur marga sólar-
hringa að flytja fiskinn á markað.
Þetta stafar m.a. af því að við flökun
og flatningu komast rotgerlar inn í
holdið sem flýta fyrir skemmdum.
Það er skoðun Rannsóknarstofnun-
ar fiskiðnaðarins að sem stystur tími
eigi að líða frá því að fiskur er
flakaður eða flattur þar til hann er
lagður í salt, frystur eða unnin á
annan hátt. Því þykir ástæða til að
koma í veg fyrir að fiskur sem fengið
hefur slíka meðhöndlun skaði það
álit sem íslenskar sjávarafurðir njóta
erlendis.
Af viðbrögðum fiskvinnslumanna
má ráða að setningu þessarar reglu-
gerðar er fagnað. Þannig'sagði t.d.
Árni Benediktsson hjá Samtökum
Sambandsfrystihúsa: „Ég fagna
þessari reglugerð, vegna þess að
þarna er verið að koma í veg fyrir að
það sé verið að búa til of slæma vöru
úr íslenskum fiski. Við höfum lengi
unnið að því að íslenskar sjávaraf-
urðir geti sér orð á heimsmarkaði
sem gæðavara og því hljótum við að
fagna því þegar reynt er að koma í
veg fyrir svona útflutning.
200-300 tonn á viku
Á síðustu vikum og mánuðum hefur
það færst í vöxt að flattur fiskur sé
fluttur utan í gámum til fullvinnslu í
löndum Evrópubandalagsins. Sam-
kvæmt óstaðfestum upplýsingum
sem Tíminn hefur, lætur nærri að á
milli 200 og 300 tonn af flöttum fiski
séu flutt til EB landa með þessum
hætti í viku hverri. Að sögn Stefáns
Gunnlaugssonar sem hefur umsjón
með ferskfiskútflutningi í utanríkis-
ráðuneytingu hefur orðið mjög áber-
andi aukning á þessari tegund út-
flutnings það sem af er þessu ári,
enda gæfi hann vel af sér að sögn
þeirra sem í honum standa. Stefán
kvaðst hins vegar ekki hafa hand-
bærar tölur um magn þegar Tíminn
ræddi við hann síðdegis og vildi því
ekki fullyrða um hvort ofangreindar
tölur væru of háar eða lágar.
En það eru fleiri hliðar á þessu
máli en spumingin um gæði. Ferskur
flattur fiskur sem fluttur er til landa
EB og fullunninn þar er í beinni
samkeppni við saltfisk sem unninn
er hér á landi. Sá fiskur sem unnin
er á íslandi ber hins vegar allt að
13% toll þegar hann er fluttur til
Evrópubandalagsins en fiskurinn
sem fluttur er flattur og ferskur út og
fullunninn ytra sleppur hins vegar
við tollamúra EB. Því hefur oft
verið sagt um þennan útflutning að
hann komi inn um bakdyrnar hjá
Evrópubandalaginu.
SÍF er söluaðili fyrir íslenskan.
saltfisk erlendis og nam útflutningur
þeirra um 55 þúsund tonnum á
síðasta ári. Það lætur nærri að vera
1000-12000 tonn á viku að jafnaði.
Þegar Tíminn ræddi við Sigurð Har-
aldsson hjá SÍF um reglugerð sjávar-
útvegsráðherra sagðist hann fagna
tilkomu hennar enda væri um fram-
sýna og faglega ákvörðun að ræða
frá sjónarhóli íslenskrar fiskvinnslu
og sjávarútvegs. Sigurður sagði að
útflutningur á flöttum ferskum fiski
hefði haft truflandi áhrif á markaðs-
starfssemina. „Þessi fiskur hcfurver-
ið seldur, nánast undantekningarlít-
ið sem íslenskur fiskur, í samkeppni
við fisk sem er saltaður á íslandi“,
sagði Sigurður. Þessi samkeppni á
sér stað á öllum helstu markaðssvæð-
um fyrir saltfisk, Spáni, Portúgal,
Ítalíu og Frakklandi og að sögn
Sigurðar eru fáir af þeirra kaupend-
um sem ekki hafa fengið boð um að
kaupa þennan fisk. „Ég hef grjót-
hörð dæmi um það að þessi vara er
boðin á lægra verði en við höfum
verið að selja á“, sagði Sigurður.
Aðspurður um hvers vegna SÍF gæti
ekki boðið jafn lág verð sagði Sig-
urður að þar skipti tollamismunur-
inn sköpum.
Lítill heimsmarkadur
Saltfiskmarkaðurinn í heiminum
er í raun mjög afmarkaður og ekki
mjög stór og því munar miklu þegar
margir aðilar flykkjast inn á hann og
bjóða fisk frá Islandi. „Menn verða
að átta sig á því að saltfiskheimurinn
er mjög lítill. Markaðirnir eru ekki
mjög margir og tiltölulega fáir kaup-
endur á hverjum markaði", sagði
Sigurður.
Nokkrir aðilar hafa staðið í því að
selja flattan fisk ferskan til Evrópu
og er Jón Ásbjörnsson h.f. trúlega
sá stærsti þeirra, en eins og áður
hefur komið fram festi fyrirtækið
kaup á saltfiskverkun í Bretlandi á
dögunum. Ekki náðist í Jón Ás-
björnsson í gær vegna þessarar
reglugerðarsetningar en Seifur h.f.
hefur haft milligöngu um að selja
ferskan flattan fisk til Evrópu fyrir
nokkra framleiðendur hér heima.
Rafn Haraldsson framkvsstj. Seifs
sagðist í gær ekki hafa séð reglugerð-
ina sjálfa og ekkert heyrt um málið.
Hins vegar sagði hann ljóst að þeir
framleiðendur hér heima sem þeir
væru að flytja út fyrir byggðu sína
afkomu á þessu. Þeir fengju hærra
verð og fengju fyrr borgað heldur en
ef þeir ynnu fiskinn í sait og seldu í
gegnum einokunarkerfi SÍF. „Slíkt
þýðir vitaskuld að þetta er mun
hagkvæmara fyrir þessa aðila“, sagði
Rafn.
Atvmna í hættu
En áhrif þessarar nýj u reglugerðar
mun hafa áhrif víðar en í saltfisk-
verkun, því fjölmargir þeirra sem í
þessum útflutningi standa hafa keypt
hráefni á uppboðsmörkuðum og
raunar víðar. Þar eru þeir í beinni
samkeppni við vinnslustöðvar hér
heima og eins og einn viðmælandi
Tímans orðaði það þá „halda þessir
menn spjöldunum manna lengst á
lofti“. Þessir útflytjendur virðast
geta boðið mun hærra verð fyrir
hráefnið heldur en vinnslustöðvarn-
ar hér heima treysta sér til að gera.
ísfiskútflutningur almennt og þó
ekki síst útflutningur á flöttum ísfiski
hefur verið gagnrýndur af Verka-
mannasambandinu. Að sögn Guð-
mundar J. Guðmundssonar komu
þessi mál upp á borðið í síðustu
kjarasamningum enda hefði Verka-
mannasambandið jafnt sem fisk-
verkendur í hópi vinnuveitenda haft
talsverðar áhyggjur af þessum út-
flutningi, bæði vegna gæðanna og
orðstírs íslenskra sjávarafurða og
ekki síður vegna þess að þessir
aðilar höfðu fjárhagslegt bolmagn til
að kaupa á háu verði allan besta
fiskinn sem á boðstólum væri. Sagði
Guðmundur að það hafi einkum
verið á Suðurnesjum og við Faxafló-
ann sem ástandið hafi verið slæmt og
þess væru dæmi að hráefnisskortur
hefði verið farinn að skerða atvinnu-
tækifæri fjölda fólks. „Þetta hefði
getað þýtt verulegt atvinnutap á
þessu svæði og við töldum þetta
mikilvæga hagsmuni. Að láta hálf-
vinna fisk, flytja hann út í skipum,
stundum eftir að sett hefur verið á
hann eitthver saltglundur og hann
svo ísaður flattur, þannig að hann er
seldur sem íslenskur fiskur og annars
flokks vara í suðurlöndum, þetta er
náttúrlega öfugþróun. Það ber að
þakka ráðherra framtakið," sagði
Guðmundur J. Guðmundsson for-
maður Verkamannasambandins.
BG
Stjórn aflamiðlunar sammála um ráðningu framkvæmdastjóra:
Staðsetning miðl-
unarinnar óákveðin
Sverrir Hermannsson sextugur:
ENGINN KVEÐJA
FRÁ FL0KKNUM
Sverrir Hermannsson, fyrrum
ráðherra og núverandi bankastjóri
Landsbankans, varð sextugur þann
26. febrúar síðastliðinn. Sverrir
hélt ættingjum og vinum hóf á
Hótel Sögu í tilefni dagsins. Fjöldi
manns sóttu afmælisbarnið heim
og færðu honum góðar gjafir.
Sverrir var spurður hvort að
dagurinn hefði ekki verið ánægju-
legur.
„Jú, mikil ósköp. Þetta var góð-
ur dagur. Mér bárust mikið af
kveðju og blómum.“
Sendi Sjálfstæðisflokkurinn þér
ekki kveðju?
„Nei, það gerði hann ekki. Hann
ræður nú ekki við allt. Það er svo
margir sem verða sextugir," sagði
Sverrir. - EÓ
Gengið verður frá ráðningu
starfsmanna nýstofnaðrar aflamiðl-
unar á fundi er boðaður hefur verið
í stjórn aflamiðluriarinnar á mánu-
dag. Snær Karlsson fulltrúi Verka-
mannasambandsins í stjórninni
sagði í samtali við Tímann í gær að
stjórnin hafi komið sér saman um að
leita fyrst til Vilhjálms Vilhjálmsson-
ar starfsmanns LÍÚ til að taka að sér
framkvæmdastjórastarf miðlunar-
innar. Hvort einhugur væri um ráðn-
ingu Vilhjálms innan stjórnar afla-
miðlunar sagði Snær menn hafi kom-
ið sér saman um að byrja á að ræða
við hann.
Setur Verkamannasambandið
einhver skilyrði um hvar aflamiðlun
verður til húsa og hverjir komi til
með að verða starfsmenn hennar?
„Við erum ekki farnir að setja nein
skilyrði og höfum ekki þurft að gera
það ennþá. Málið er á umræðustigi,“
sagði Snær. Hann sagði að auk þess
að verið væri að ræða við Vilhjálm
um að taka að sér framkvæmda-
stjórastarfið, þá væru menn að leita
sér að húsnæði. „Síðan er það ljóst
að fleiri starfsmenn þarf en einn
mann. Það er ekki komið að ráðn-
ingu hans ennþá, en frá því verður
gengið þegar þar að kemur,“ sagði
Snær. Aðspurður hvort Verka-
mannasambandið setti einhverjar
kröfur um annan mann við hlið
Vilhjálms, sagði Snær að svo væri
ekki. Við leitum bara að hæfum
manni.
Hvar aflamiðlun verður staðsett,
hefur ekki verið ákveðið ennþá.
LÍÚ, Sjávarútvegsráðuneytið, Fiski-
félag íslands og Samtök fiskvinnslu-
stöðva hafa boðið fram húsnæði.
„Þetta er verið að skoða. Það tekur
eflaust einhverja daga að finna þess-
ari nefnd húsnæði og skipuleggja
starfsemina," sagði Snær. Kemur
einhver ofantalinna staðsetninga
ekki til greina af ykkar hálfu? „Við
höfum bæði heyrt það og lesið að
einstakir aðilar hafi boðið húsnæði.
Þau boð hafa ekki komið formlega
inn til nefndarinnar, svo ekki er
hægt að svara því ennþá,“ sagði
Snær.
Á mánudag verður sem fyrr sagði
fundur í stjórn aflamiðlunar þar sem
m.a. verður tekið á ofangreindum
málum, það er ráðningu starfsmanna
og staðsetningu miðlunarinnar.
- ABÓ
Þórskaffi
Veitingahúsið Þórskaffi var inn-
siglað í gær vegna vangoldins sölu-
skatts. Þetta hefur valdið ýmsum
félögum óþægindum. Framsóknar-
vist sem vera átti í húsinu á sunnu-
dagskvöldið er frestað og árshátíð
DV sem átti að vera þar á laugar-
dagskvöldið hefur einnig verið
frestað.
innsiglad
Tollstjóraembættið sendi nýlega
út um 800 bréf til fyrirtækja sem ekki
hafa gert skil á söluskatti. í gær var
einnig lokað hjá Agli Vilhjálmssyni
hf. Kópavogi. Búast má við að fleiri
fyrirtækjum verði lokað eftir helg-
ina.
- EÓ
Þingi Norðurlandaráðs
lauk síðdegis í gær
38. bing Norðurlandaráðs lauk í Umhverfismál voru aðalmál
gær. Á sfðasta fundi ráðsins voru þingsins. í gær var samþykkt að
fjárlög Norðurlandaráðs samþykkt stofna norrænt fjárfestingafélag
og kosin var sjömanna sendinefnd sem er ætlað að taka þátt í baráttu
sem mun fara til Moskvu og Eystra- gegn mengun í Austur-Evrópu.
saltslandanna í vor. Formaður Sendinefndin sem fer til Moskvu
nefndarinnarverðurPállPétursson mun m.a. ræða um umhverfismál
formaður Norðurlandaráðs. viðRússa. - EÓ