Tíminn - 17.03.1990, Blaðsíða 2

12 Tíminn
Laugardagur 17. mars 1990
Félagsmálaskóli
Framsóknarflokksins
Sigurður Geirdal HalldórÁsgrimss. Sigrún Magnúsd. Guöm. Bjarnason
Dagskrá:
Mánudagur 19. mars
Kl. 20:00 Setning
Gissur Pétursson, form. SUF
Kl. 20:15 Stjórnsýslan - uppbygging
Þórður Ingvi Guðmundsson, stjórnsýslufr.
Kl. 21:30 Fjölmiðlar og stjórnmál
Helgi Pétursson, fjölmiðlafræðingur
Miðvikudagur 21. mars
Kl. 20:00 Félagsstörf - fundarsköp
Egill Heiðar Gíslason, fulltrúi
Kl. 21:30 Landbúnaður • framtíð
Jón Helgason, alþingismaður
Fimmtudagur 22. mars
Kl. 20:00 Efnahagsmál - hagstjórnartækni
Bolii Héðinsson, efnahagsráðgj. rCkisstj.
Kl. 21:30 Menntakerfið - vakandi eða sofandi
Áslaug Brynjólfsdóttir, fræðslustjóri
Mánudagur 26. mars
Kl. 20:00 Umhvcrfismál - málefni framtíðar
Hermann Sveinbjörnss.on
aðstoðarmaður sjávarútvegsráðherra
Kl. 21:30 Alþjóðastjórnmál • þróun
Ásta R. Jóhannesdóttir,
form. utanríkismálan. Framsóknarflokksins
Miðvikudagur 28. mars
Kl. 20:00 Framsóknarflokkurinn - innra starf
Sigurður Geirdal,
framkvæmdastjóri Framsóknarflokksins
Kl. 21:30 Stjórn fískveiða - framtíð sjávarútvegs
Halldór ÁsgrCmsson, sjávarútvegsráðherra
Fimmtudagur 29. mars
Kl. 20:00 Heilbrigðiskerfið óbreytanlegt?
Guðmundur Bjarnason, heilbrigðisráðherra
Kl. 21:30 Sveitarstjórnamál - nánasta umhverfið
Sigrún Magnúsdóttir, borgarfulltrúi
Sunnudagur 1. apríl
Kl. 14:00 Skoðunarferð um Alþingi
starf þess og uppbygging
Jón Kristjánsson, alþingismaður
Kl. 16:00 Stjórnmál framtíðarinnar
ísland framtíðarinnar
SteíngrCmur Hermannsson, forsætisráðherra
Kl. 18:00 Afhending skírteina - skólaslit
Skráning þátttakenda fer fram í síma 91-24480 hjá
Agli Heiðari eða Þórunni Guðmundardóttur.
Námskeiðsstaður: Nóatún 21, Reykjavík
Jón Helgason
Þóröur Ingvi
Helgi Péturss. Egill Heiðar
Bolli Héðinsson Áslaug Brynjólfsd. Jón KristjánsB.
Gissur Péturss.
Hermann Sveinbjörnss.
Asta R. Jóhannesdóttir
Steingrímur Hermannss.
IBARNA-
SKÓLA
að kyrja fullum hálsi danska her-
mannasönginn:
„Den gangjeg drog afsted
min pige vilde med... “
En þegar hann var í miðjum
söngnum heyrðist til Helgesens
frammi á ganginum, svo að Sigurður
flýtir sér í sæti sitt aftur og situr þar
eins og uppmálað sakleysið, þegar
karlinn þrífur upp hurðina og gusast
inn í bekkinn með miklu fasi. Skimar
hann fyrst um bekkinn, snippar og
grípur svo um nefið, um leið og hann
segir:
„Hver af ykkur var að syngja hér
inni í bekknum?"
Allir sátu kyrrir, grafalvarlegir og
steinþegjandi. Þá snýr Helgesen sér
að okkur Helga Péturs og segir
byrstur:
„Það voruð þið, ormarnir! Þið
voruð að syngja. Ó, víst, eins og ég
viti það ekki - báðir frá músikheimil-
um!“
Að svo mæltu gekk hann til okkar
og rétti okkur sinn undir hvorn með
flötum lófa, svo að small í og undan
sveið.
Pó að Helgesen væri svona
bráðlyndur var hann besti karl og
okkur þótti vænt um hann. Sjálfir
vorum við heldur engir alfullkomnir
englar, og komið gat það fyrir að
glest væri við hann. Ég man að eitt
sinn var ég með í þeim hrekk að
hnupla frá honum prammanum hans
á Tjörninni, en honum var ákaflega
sárt um þennan pramma.
Þetta var grænmáluð fleyta og
kallaði Helgesen bátinn Móses. Lá
pramminn í víkinni niður undan
kálgarði Helgesens, en hann hafði
þá byggt sér íbúðarhús við Kirkju-
stræti, þar sem Hótel Skjaldbreið
var síðar. Það var ein allra mesta
freisting, sem borið gat fyrir okkur
drengina, ef við sáum einhvers stað-
ar bát, hvort heldur það var niðri við
sjó eða á Tjörninni. Og þarna lá nú
Móses og árarnar í honum; gátum
við ekki séð að hann hefði neitt
þarfara að gera en fleyta okkur út á
Tjörnina og ákváðum að taka hann
traustataki. Stigum við því út í
prammann, þrír eða fjórir félagar,
ýttum frá landi og tókum knálega tl
áranna. En ekki vorum við komnir
langt, er við sjáum hilla undir Helge-
sen á Tjarnarbakknum, baðandi út
öllum öngum og hrópandi hástöfum:
„Skilið þið prammanum, strákar!
Strax - eða ég lumbra á ykkur!“
Tvísté hann þarna á bakkanum og
steytti hnefana, en hljóp svo með-
fram Tjörninni að vestanverðu í
áttina sem hann sá okkur stefna. En
við sáum hvað honum leið og rerum
nú lífróður í gagnstæða átt, þvert
yfir Tjörnina og upp að bakkanum
austanmegin. Það langt vorum við
komnir frá landi að Helgesen sá ekki
hverjir voru í prammanum. Þegar
við náðum landi hlupum við sem
fætur toguðu upp öll tún og hurfum
upp í Þingholtin, og aldrei komst
Helgesen að því hvaða stórsyndarar
það voru, sem tóku Móses hans.
Jónas Helgason, tónskáld.
Helgi E. Helgensen gat verið
snöggur upp á lagið.
Lúlli í Hólakoti
Ekki verður með sanni sagt að
neinir verulegir óknyttastrákar væru
í barnaskólanum á minni skólatíð,
þó að smáglettur gætu átt sér stað
endrum og eins. Samtíma mér var
þar þó einn töluvert brellinn piltur.
Hét sá Lúðvík og var alltaf kallaður
Lúlli í Hólakoti. Hann var fjarska
ódæll og hyskinn við námið. Oft var
hann látinn sitja eftir og lokaður inni
í annarri hvorri kennslustofunni, en
það var sem engin hús héldu honum,
þótt rammlæst væru. Þegar hann var
settur í skammakrókinn og lokaður
inni var það næstum segin saga að
þegar Helgesen kom að vitja „fang-
ans“ var stofan tóm og Lúlli allur á
bak og burt. Hafði hann þá tíðum
brotið gluggann og skriðið út, ef
hann komst með engu móti út um
dymar. Hann gat iíka fundið upp á
hinum ótrúlegustu hrekkjum utan
skólans og var um tíma talinn hrein
bæjarplága.
En það er síðar af Lúlla í Hólakoti
að segja að hann endaði feril sinn
hér með því að strjúka og vissi
enginn hvað af honum varð. Löngu
síðar fréttist að hann hefði komist á
útlent skip og farið til Englands. Og
víkur nú sögunni um stund til ársins
1892, en þá var ég fyrir tveimur
árum kominn á Garð í Kaupmanna-
höfn og bjó þar ásamt fleiri íslensk-
um stúdentum, m.a. þeim séra Frið-
rik Hallgrímssyni og Guðmundi
Sveinbjömssyni.
Þá var það kvöld nokkurt, þegar
ég var einsamall uppi á herbergi
mínu, að til mín kemur dyravörður
Garðs og segir að niðri bíði íslend-
ingur, sem spyrji eftir mér, Friðriki
eða Guðmundi, en hvorugur þeirra
sé heima og hvort hann eigi að
hleypa manninum upp til mín. Ég
segi honum að láta hann koma, og
innan stundar stendur frammi fyrir
mér myndarlegur, ungur maður með
hrafnsvart hár, fríður sýnum, vel
klæddur og snyrtilegur. Hann horfir
á mig um stund og ég virði hann
einnig fyrir mér, en þekki hann ekki.
„Þekkirðu mig ekki, Árni?“ segir
hann loks.
„Nei - hver er maðurinn?" spyr
ég-
„Manstu ekki eftir honum Lúlla í
Hólakoti?" svarar hann.
Á dauða mínum átti ég von en
ekki honum. En þarna var hann sem
sé ljóslifandi kominn, óþekktar-
strákurinn - um það var ekki að
villast. Það sá ég nú við nánari
athugun.
Ég bauð honum sæti og tókum við
nú að spjalla saman og rifja upp
ýmislegt frá gömlu dögunum í barna-
skólanum hjá Helgesen. Síðar um
kvöldið fórum við saman í Tívolí og
að endingu fylgdi ég honum til skips,
en hann var þá fyrsti stýrimaður á
stóru, ensku flutningaskipi. Sagði
hann mér að hann mundi sjálfur fá
skip, þegar til Englands kæmi og
sigla á því sem skipstjóri. Þetta
kvöld sagði hann mér sitthvað af
högum sínum og því sem á daga
hans hefði drifið frá því er hann
strauk að heiman. Sagðist hann hafa
komist á enskt flutningaskip í
Reykjavík og haldið með því til
Englands. Síðan hefði hann stundað
siglingar á ýmsum enskum skipum í
nokkur ár, en að því búnu farið í
sjómannaskóla; væri hann nú kvænt-
ur á Englandi, ætti þar konu og þrjú
böm og hyggði nú gott til framtíðar-
innar, er hann yrði skipstjóri.
Þetta hafði þá ræst úr Hólakots-
stráknum og skildi þama með okkur,
er hann gekk um borð, fríður og
glæsilegur, eins og ævintýraprins.
Aldrei hef ég neitt af honum frétt
síðan, og ekki veit ég hvort hann
hefur nokkum tíma komið til íslands
eftir þetta.
Þannig liggja leiðirskólafélaganna
í ýmsar áttir. Viðfangsefnin verða
margbreytileg og ólík þegar út í
lífsbaráttuna kemur - og enginn
skyldi álíta þá glataða menn um alla
framtíð, sem baldnir eru í æsku.
Dómkirkjan umflotin
Annan veturinn, sem ég var í
barnaskólanum, bar svo við einn
daginn að ekki var fært að skólahús-
inu vegna flóðs á götum bæjarins.
Var miðbærinn sem hafsjór yfir að
líta og varð ekki komist milli húsa
öðmvísi en í bátum. Raunar kom
það oftar fyrir í stórstreymi að
flæddi yfir bakka Lækjarins á stöku
stað og Tjörnin stækkaði, en aldrei
man ég eftir öðm eins flóði og þessu.
Lagðist allt á eitt: geysimikið flæði,
svo og hitt, að asahláka var og
bráðnaði snjórinn og varð að einum
flaumi, en krapaelgurinn stíflaði all-
ar rennur og rásir.
Mér var bannað að fara út fyrir
hússins dyr þennan dag, enda hafði
verið gefið frí í bamaskólanum og
átti maður því ekkert erindi út. Hins
vegar féll kennsla ekki niður í Lærða
skólanum og man ég eftir að mér
varð litið út um austurgluggana
heima og sá þá hvar verið var að
ferja kennara og nemendur upp í
skóla. Dómkirkjan var umflotin á
alla vegu og voru kennaramir, sem
heima áttu fyrir vestan Læk, ferjaðir
um miðbæinn og yfir Lækinn hjá
Skólabrúnni, en þar stigu þeir upp
úr bátnum upp á skólablettinn. Þá
reri fólk á flatbotna kænum eftir
Austurstræti, það sem þurfti nauð-
synja sinna í búðir og annað milli
heimila. Víða flæddi inn í hús og
kjallarar fylltust af sjó. Stóð fólk í
austri lengi dags, en ekki vissi ég til
þess að neins staðar þyrfti að yfirgefa
íbúðir vegna flóðsins. Aftur á móti
flæddi svo inn í sum gripahús að
bjarga varð skepnunum út. Til dæm-
is flæddi svo inn í fjósið í portinu
heima að leysa varð kýmar af básun-
um og leiða þær inn í skúrinn við
íbúðarhúsið, þar sem bakgangurinn