Tíminn - 10.04.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 10. apríl 1990
FRÉTTAYFIRLIT
MOSKVA — Mikhaíl Gor-
batsjof hyggst auka þrýsting
á Lithauga með það í huga
að fá þing Lithaugalands til
þess að afturkalla sjálfstæð-
isyfirlýsinguna frá því
11.mars.
TÍFLIS — Rúmlega 60 þús-
und Georgíumenn kröfðust
sjálfstæðis við sérstaka
minningarathöfn um fallna
Georgíumenn.
LJUBLANA — Kommún-
istaflokkurinn I Júgóslavíu
beið mikla hnekki í kosning-
um sem fram fóru í Slóven-
íu, þeim fyrstu frjálsu frá því í
stríöslok. Kommúnistaflokk-
urinn beið algert afhroð í
kosningunum og er búist við
að valdatími kommúnista í
Júgóslavíu sé að renna út.
AUSTUR-BERLÍN —
Gengið hefur verið frá nýrri
ríkisstjórn Austur- Þýska-
lands sem er samsteypu-
stjórn á breiöum grundvelli.
Jafnaðarmenn er féllust á
stjórnarsamstarf við kosn-
ingabandalag hægrimanna
fá 7 ráðherra af 24.
PARÍS — UNITA skæru-
liðahreyfingin í Angóla hefur
farið fram á beinar friðarvið-
ræður við ríkisstjórn marx-
ista og að þeir væru reiðu-
búnir að lýsa yfir vopnahléi
nú þegar eftir 15 ára borg-
arastyrjöld.
JERÚSALEM - Verka-
mannaflokkurinn í (srael
með Shimon Peres í for-
svari, segist staðráðinn í að
hefja friöarviðræður við Pal-
estínumenn og hvetja hægri
menn til þess að taka þátt í
þeim. Öruggt er talið að Per-
es myndi meirihlutastjórn um
leið og þing hefur störf að
nýju eftir páska.
BRATISLAVA - Vacláv
Havel forseti Tékkóslóvakíu
sem hefur hvatt til þess að
skapað verði nýtt öryggis-
kerfi í Evrópu, fékk lítinn
stuðning frá leiðtogum Pól-
verja og Ungverja við hug-
myndir sínar.
LONDON — Fangelsisyfir-
völd í Bretlandu náðu aftur
völdum í Horfield fangelsinu
þar sem óeirðir brutust út um
helgina. Hafa 14 manns nú
fallið í óeirðum í breskum
fangelsum sem hófust með
fangauppreisn í Strange-
ways fangelsinu fyrir rúmri
viku.

Blóðbaðið utan við konungshöllina í Kathmandu hafði sín áhrif á Birenda konung:
Starfsemi stjórnmála-
flokka leyfð í Nepal
Blóði þeirra fimmtíu Nepalbúa sem lögregla og hermenn skutu
til bana í Kathmandu á föstudag var ekki úthellt til einskis. í kjöl-
far blóðbaðsins lét Birenda konungur og einvaldur í Nepal und-
an kröfum stjómarandstæðinga og aflétti 30 ára banni á starf-
semi stjómmálaflokka í landinu. Konungurinn skýrði frá þessari
ákvörðun sinni á sunnudagskvöld eftir að hafa átt viðræður við
leiðtoga stjómarandstöðunnar og í gær aflétti ríkisstjóm kon-
ungs úrgöngubanni því er ríkt hefur í Kathmandu, höfuðborgar
Nepal, frá því á föstudag.
Götur Kathmandu fylltust strax fagn-
andi fólki sem hrósuðu sigri gegn ein-
valdinum og ríkisstjóm hans, en tug-
þúsundir manna hafa barist fyrir því
síðastliðinn mánuð að þing landsins
verði endurreist og lýðræði innleitt í
Nepal. Tugir hafa fallið í átökum mót-
mælenda og lögreglu síðan andófsað-
gerðir hófúst, en fyrir þeim stóðu
stjómarandstöðuflokkamir, Kongress-
flokkurinn og Kommúnistaflokkurinn,
sem starfað hafa í leyni þau 30 ár sem
starf stjómmálaflokka hefur verið
bannað í Nepal.
Gert var ráð fyrir að viðræður hæfúst
milli ríkisstjómar Birenda konungs og
leiðtoga stjómarandstöðunnar um
myndun bráðabirgðarstjómar allra
flokka sem ríki í landinu uns allsherjar-
kosningar fara ffam.
Birenda hefur heitið ítarlegri úrbótum
í stjómmálum landsins, en hann hefúr
ekki gefið eftir einveldisvald sitt, þó
hann samþykki myndun nýrrar ríkis-
stjómar allra flokka sem verði honum
ráðgefandi. Hins vegar herma fregnir
að hann sé að íhuga það hvort hann
gangi að kröfum stjómarandstöðu-
flokkanna um að stjómarskránni verði
breytt á þann veg, að í Nepal muni ríkja
þingbundin konungsstjóm í framtíð-
inni.
Birenda hefúr hingað til þegið ein-
veldi sitt úr guðlegum höndum
Hindúaguðsins Vishnu, en konungar
Nepal hafa verið taldir i Vishnu.
f
Fjórir breskir
hermenn falla á
Noröur-írlandi
Mitsotakis leiötogi grískra íhaldsmanna, verðandi forsætisráðherra Grikklands
Gríski íhalds-
flokkurinn nær
þingmeirihluta
Fjórir breskir hermenn fómst er
bifreiðar þeirra óku á jarðsprengju
þar sem þeir vom á eftirirtsför næni
Downpatrick á Norður-íriandi í gær-
morgun. Hemiennimir vom allir úr
svokallaðri Vamardeild Ulster, en
hermenn úr þeim' deild breska hers-
ins em vinsæl skotmörk IRA, írska
lýðveldishersins, enda liðsmenn
hennarírskir.
Svasðinu kringum sprengjustaðinn var
snarlega lokað og liðsmanna IRA ákaft
leitað. Liðsauki hefúr verið sendur til
hersveitanna á þessum slóðum og er
þyrlum beitt í leitinni að tilræðismönn-
unum.
Vamardeild Ulster er stærsta herdeildin
innan breska hersins og em nú 20 ár lið-
in ffá stofnun hennar. Alls hafa 169 her-
menn úr deildinni fallið í átökum við
Irska lýðveldisherinn þessa tvo áratugi
og hafa margir þeirra verið drepnir utan
þess tíma er þeir gegna herþjónustu.
Maigir þeirra starfa við annað utan þess
tima er þeir gegna herþjónustu og em þá
auðveld skotmörk IRA.
Hins vegar hcfur Vamardeild Ulster
sætt gagnrýni, sérstaklega frá kaþólikk-
um, enda em 97% liðsmanna herdeildar-
innar mótmælendur. Em liðsmenn deild-
arinnar sakaðir um að beita kaþólikka
harðræði auk þess leki þeir upplýsingum
til ólöglegra vopnaðra sveita öfgasinn-
aðra mótmælenda, um grunaða liðsmenn
IRA sem síðan verði skotmörk öfga-
sveitanna í þessu blóðuga striði öfga-
manna beggja trúarhópanna á Norður-Ir-
landi. Vom 20 liðmenn Vamadeildar
Ulster handteknir í október síðastliðn-
hum og fúndnir sekir um slíkan leka.
Gríski íhaldsflokkurinn hefur tryggt
sér meirihluta á griska þinginu eftir
kosningamar sem fram fóm um helgina
og munu Ihaldsmenn mynda ríkisstjóm
einhvem næstu daga. Mun það verða
fyrsta ríkisstjóm þeirra ffá árinu 1981
og mun Constantine Mitsotakis, hinn
sjötugi formaður íhaldsflokksins, verða
forsætisráðherra.
Kosningamar á sunnudag vom þriðju
þingkosningamar í Grikklandi á tíu
mánuðum, en enginn stjómmálaflokk-
UMSJÓN:
Hallur
Maqnússon
BLAÐAMAÐyÉ^sS^
ur hafði náð að skapa sér nægilega
sterka valdaaðstöðu til að mynda starf-
hæfa ríkisstjóm.
Ihaldsflokkurinn, sem kallar sig Nýtt
lýðræði, vann 150 þingsæti af 300 og
vantar eitt þingsæti til að hljóta hreinan
meirihluta. Sósíalistar hlutu 123 þing-
menn og kosningabandalag kommún-
ista 19. Smáflokkar og óháðir hlutu 8
þingsæti. Hefur Mitsotakis tryggt sér
stuðning úr þeirra hópi til að mynda rík-
isstjóm.
íhaldsmenn riktu á Grikklandi allt ffá
því herforingjastjómin þar lét af völd-
um árið 1974 og þar til kosningabanda-
lag sósíalista undir stjóm Papandreous
náði meirihluta árið 1981.
Mitsotakis hefur heitið þvi að ffam-
lengja herstöðvasamninga við Banda-
ríkjamenn og taka upp stjómmálasam-
band við ísrael.
Ungverjar hafna
vinstristefnu í
þingkosningunum
Lýðræðislegur vettvangur varð
ótvíræður sigurvegari kosninganna
í Ungverjalandi, en síðari umferð
þeirra fór fram á sunnudag. Að
Lýðræðislegum vettvangi standa
stjómmálaöfl á miðju og til hægri í
ungverskum stjómvöldum og
byggja mjög á ungverskum hefð-
um. Bám þeir sigur af helsta keppi-
nautnum Bandalagi fijálsra lýðræð-
issinna sem er samtök fijálslyndra
stjómmálaflokka á vestræna vísu.
Kosningingasigur Lýðræðislegs
vettvangs er í stíl þeirra kosninga-
úrslita í Austur-Evrópu sem hafha
alfarið vinstristefnu, en mið- og
hægriflokkar em í miklum meiri-
hluta á ungverska þinginu. Lýðræð-
islegur vettvangur hlaut 165 af 386
þingsætum á ungverska þinginu.
Bandalag ftjálslyndra Iýðræðis-
sinna hlaut 92 þingsæti, Sjálfstæð-
isflokkur þeirra Ungveija, sem er
hægriflokkur, hlaut 43 þingmenn
og Kristilegi lýðræðisflokkurinn
hlaut 21 þingsæti. Gert er ráð fyrir
að þessir flokkar reyni að mynda
samsteypustjóm á breiðum gmnd-
velli, en þessir flokkar hafa 321
þingsæti til samans.
Sósíalistaflokkurinn sem nú er við
völd og er arftaki gamla kommún-
istaflokksins, hlaut 33 þingsæti og
Samtök ungra jafnaðarmanna, sem
em samtök rótækra ungmenna,
hlaut 21 þingsæti. Smáflokkar og
óháðir hlutu alls 11 sæti.
Lettland mun lýsa yf ir sjálfstæði
Lettland mun fylgja fordæmi Lit-
haugalands og Eistlands og lýsa yfir
sjálfstæði áður en langt um líður. Frá
þessu skýrði Anatolijs Gorbunovs
forseti Æðsta ráðs Lettlans í gær á
sama tíma og stjómvöld í Moskvu
skýrðu ffá því að Sovétmenn muni
enn herða tökin á Lithaugum til að
bijóta sjálfstæðishreyfingu þeirra á
bak aftur.
-Það er erfitt að segja hvers konar
sjálfstæði þingfúlltrúamir munu lýsa
yfir, en það er staðreynd að fúlltrú-
amir munu lýsa yfir sjálfstæði, um
það efast ég ekki, sagði Gorbunovs á
blaðamannafundi í Sviss í gær.
Nýkjörið þing Lettlands mun koma
saman í Ríga, höfúðstað Lettlands
3.maí. Bendir allt til þess að þjóðem-
issinnar sem vilja sjálfstæði Lettlands
hafi tilskyldan meirihluta á þinginu
til að breyta stjómarskrá sovétlýð-
veldisins.