Tíminn - 18.04.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 18. apríl 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttstjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning
og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Mánaöaráskrift kr. 1000,-, verð f lausasölu í 90,- kr og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Samkeppni í siglingum
Hörmulegt slys það sem varð í farþegaskipinu
Scandinavian Star á fastri siglingaleið milli Noregs
og Danmerkur, leiðir hugann að öryggismálum far-
þega og áhafnar á skipum af þessu tagi, hvemig regl-
ur eru settar og þeim framfylgt, hversu eftirliti er
háttað með öryggisbúnaði af hálfú yfirvalda og
hvaða virðingu útgerðarmenn og skipstjómarmenn
sýna slíkum reglum.
Rannsókn þessa tiltekna máls mun ekki að fúllu
lokið. Eigi að síður er talið víst að upphafsorsök
slyssins sé íkveikja brennuvargs. Við slíku er auðvit-
að vandi að sjá, en eigi að síður skylt að gera ráð íyr-
ir á farþegaskipum þar sem troðið er í hvert rúm og
undankomuleiðir fáar ef út af ber. Hvað þetta um-
rædda skip varðar er greinilegt að það var gert út
samkvæmt fmmstæðum undirmálsstöðlum um bún-
að skipa og öryggi á sjó. Skipið var skráð í vanmátt-
ugu ríki, sem gerir sér það að tekjulind í fátækt sinni
að vera skálkaskjól siðlausra útgerðarfyrirtækja sem
fara í kringum lög og rétt með því að finna þar
gróðabralli sínu málamyndaheimilisfang. Er dapur-
legt til þess að vita að það skuli vera Norðurlanda-
menn, sem bera ábyrgð á útgerð þessa skips, að það
skuli geta gerst að Norðmenn og Danir sýni þá fífl-
dirfsku að hafa slíkan farkost í farþegaflutningum
milli landa sinna og undirbjóða siglingar á sínum
eigin höfúm með allra þjóða samtíningi í áhöfn, sem
naumast skilur það tungumál sem talað er á stjóm-
palli og er ekki fær um að skilja fýrirskipanir eða
taka leiðbeiningum þegar eitthvað ber út af.
Alþjóðleg samkeppni í skipaútgerð er komin á al-
gerar villigötur þegar hún er í vaxandi mæli látin
velta á því að miða kostnað við lægstu öryggiskröf-
ur og þrælalaun erfíðismanna í fátæktarlöndum.
Slíka þróun ber að stöðva áður en hún nær því stigi
sem allt stefnir að. Hér er um málefni að ræða sem
taka verður upp sem alþjóðlegt samstarfsverkefni,
enda ættu þegar að vera fýrir hendi alþjóðasamtök
og stofnanir sem getu hafa til þess að taka þessi mál
föstum tökum, ef vilji er til.
Siglingar um heimshöfín verður að setja undir
sterka stjóm, sem byggist á alþjóðlegum reglum,
sem fullt eftirlit er haft með að sé hlítt. Að sjálfsögðu
em til nokkrar einfaldar lágmarksreglur sem um
þetta gilda og ekki verður undan komist að virða
hvemig sem búnaði og öryggistækjum er arrnars fyr-
ir komið. Á því er allur gangur sem ræðst af van-
þroska viðskiptasiðferði alþjóðlegra útgerðarfyrir-
tækja og þau em látin komast upp með, þótt svo eigi
að heita að þau séu látin sæta ábyrgð, ef gróflega ber
út af í slysum og tjónum, sem rekja má til trassa-
skapar í útgerð og skipstjóm.
Ef það telst vera nauðsyn að setja fyllstu kröfur um
öryggi sjófarenda í einu landi, þá er það ekki síður
nauðsynlegt í öðmm löndum. Á því getur enginn
munur verið. Það er á þeim viðhorfúm sem alþjóða-
samkeppni í siglingum á að byggjast en ekki eltinga-
leik við undirmálsstaðla ófúllburða réttarríkja og
sultarkjör réttindalausrar sjómannastéttar.
Gasið rvkur í loaninu
Þaö óhapp varð í Áburöarverk- atmnoníakslanki. Þaö er líka al- geymi er nú veriö að byggja.
smiðjunni í Gufunesl á páskadag, varlegur hlutur að nitrat skuli fyr- Fundarhöldiii í gær leiddu ekki til
við flutning ammoníaks úr sklpi í irfinnast í verksmiðjunni, sem er neinnar nýrri niðurstððu um
geymi, að ammoníaksgasi var sprengistoff, og hætfulegra fyrir verksmiðjuna en þeirrar sem lá
hleypt út af geyminum í stað þess næsta nágrenni en ammoníakið fyrir. Nýi gevmirinn verður tekinn
að senda gasið aftur út i skipið, scm.efþaðstreymdiútúrónýfum i notkun í fyllingu tfmans. Talað
mcð þcim aneiðingum að kviknaði geymi hefði sömu verkanir sam- verður um sprengihættu á næstu
í því. Pessi eldur, sem var svona kvæmt vindátt og eiturefnahern- árum og sumir munu ieggja til
eins og kyndillogi, var fljótlega aður. Áburðarverksmiðjan er innflutning á áburði. Þetfa tal
slökktur, en líklega hefur enginn nefnilega þannig að nær hernaiV mun einnig koma heím og saman
eldur á íslandi gert annað eins arvél komumst við ekki með gúbu við aðförina gegn landbúnaðin-
rusk og gasbruninn, ef eldgos eru móti. Þegar verksntiðjan var flutt um.
undanskilín. Þegar mekfarmemt hingað heyrðlst jafnvel sú rödd að Nýr sfaður fyrir áburðarverk-
höfðu náð sér eftir páskafríið og heppllegast væri að bvggja hana smiðju cr ekki vandfundinn í
voru hættir að svima í snjó og á við Reykjavíkurhöfn. Það var sfrálbýlu landi. I'eir eru margir
skíðum, sneru þeir sér að allhast- ekki gert og nú hefur þéttbýlið í staðirnir í þessu landi, sem myndu
arlegum fundahöldum sem sner- Reykjavík náð henni, þvi ekkert ekki hafa á móti því að fá þangað
ust öll gegn áburðarverksmiðj- stöðvar Reykjavík, og kominn er verksmiðju sem vcitti 140 manns
unni. Maður sem í fyrra cða tími til að huga að nýjum stað fyr- vinnu. Vcrði það ofan á að
bifteðfyrra hafði lótið þau ógæti- ir verksmiðjuna. Reykjavík kæri sig ekki um að lifa
legu orð falla aö Áburðarverk- „hæltulega" vcrða nógir tii þess
smiðjan ætti að vera kyrr, varð i -4 AQ mgr|ric aó faka að sér munaðarleysingj-
gær að gefa skýringu á orðum sín- ann. I>að er nú orðið svo með
um, og hafa ekki í annan tima íöl- á nFðKnOlUltl Reykjavík að hér má ekkert eitur
uð orð i pólitík orðið að annarri Þetta verkstniðjumál hefur áður finnast nema fiknilyf. Hætfu-
einsklassík. verið til umræðu ogþávildiborg- ástandi var aldrei Ivst yfir úf af
arstjórinn í Reykjavik fá verk- gasinu. Iní var affur á mnti nflýst
EltriO burt srniðjuna burt en skipti síðan um og þriðjudagurinn var fundadag-
Vist er það aivarlegur hlutur skoðun og kaus að byggður yrði urinn mikli án árangurs.
þegar eldur verður laus ofan á tryggari ammoníaksgeymir. Þann Garri
Fordómafullir vandlætarar
Að íslendingar eru stútfullir af for-
dómum, hatri og fáfræði var eitt höf-
uðcfhi íjölmiðlapáskanna. Fólk sem
höndlað hefur sjálfa þekkinguna,
mannkærleikann og fijalslyndið eins
og það leggur sig fiutti kórrétta kenn-
ingu sína um fordómana og var kom-
ið við á þeim stöðum sem þeir eru
hvað hatrammastir.
I einni fordómafréttinni var farið
vestur um haf til að sanna fordóma-
leysi fróttamanna gagnvart eyðni. I
Ameríku eru fieiri skráðir sýktir og
dauðir af völdum faraldursins en í
öðrum plássum. Jarðarför eins fóm-
arlambanna gaf frægðarfólki tækifæri
að auglýsa sig og fordómaleysi sitt
rækilega.
Inntak þeirrar sjónvarpsþulu sem
valin var til sýningar hér er að plágan
em fordómamir gagnvart eyðninni
og þeim sem sýktir eru fremur er
sjálfur faraldurinn. Þessu veldur
þekkingarleysið og verður því kippt í
liðinn með „fræðslu."
Útlistun fréttanna var sú að óþverr-
amir í eyðnidæminu vom foreldrar
bama, sem dæmd vom til að ganga í
skóla með eyðnisýktum skólabróður.
Áhyggjur foreldranna em kallaðir
fordómar og fáfræði.
Fræðsla fréttaljósanna samanstóð
svo af því hvemig eyðni smitast ekki.
Fréttapunkturinn var að sýna amer-
íska atkvæðaveiðara og margum-
skorið skurðgoð, sem hvarvetna
leggur góðum málcfnum lið með
nærvem sinni og auðgast gífurlega af.
Ekki maðkurinn í mysunni þar.
Heift gegn fugli
Sama liðið og teygir og togar
smokka framan í veröldina þegar það
er að mgla fólk í hvemig á að varast
eyðnismit snýr blaðinu svona hressi-
lega við þegar hægt er að ráðast með
ofsóknaræði gegn þeim sem búið er
að ala upp ótta i gegn banvænni
veirusýkingu. Þá heita það fordómar
að óttast að böm sýkist af smituðum.
REGLUGERÐ m
uiii breyliiiKU á renluKerð nr. 100/ I97J, uin eyðiugu arlbnks »j»
hrafns, nieð áorðnum hreyliuj>um.
I. gr.
9. gr. rcglugcrðarinnur orðisi svo:
Frátí fyrir ákvæði I.. 2., og 3. gr. reglugcrðarinuar er hcimilt að fela vciðistjóra og allt að
S triiuaðarnionnum hansað nota i tiliaunaskyni fciicmalog trfbrómctanól til fækkunar hrafni
ociiðruin skaðlcL’iim iiiávalcL’Unduin. þó ckkí í Kjósarsýslu. Borgarfjarðarsýslu, Mýrarsýslu.
Rétt á eftir ameríska boðskapnum
um fordómaleysi skurðgoðs og at-
kvæðaveiðara og „fræðslu" um
hvemig böm smitast ekki af eyðni
var sýnd ein af þessum indælu nátt-
úmlífsmyndum og var sú íslensk og
fjallar um hettumávinn.
Fyrr en varði var þulurinn farinn að
þylja þuluna um fordóma og hatur Is-
lendinga gagnvart hettumávinum og
stafaði það af landlægum heiflarhuga
og skorti á „fræðslu."
Hvaðan höfundi textans kemur þessi
vísdómur hlýtur hann sjálfur að vita.
Á öðmm stað hefur verið haldið uppi
eilítilli eftirgrennslan um hug Frón-
búa til hettumáva og kemur út úr
þeirri skoðanakönnun að enginn að-
spurðra hefur heyrt því fleygt að
hettumávur sé verri eða óæskilegri
fugl en hver annar mávur. Hins vegar
létu nokkrir þá skoðun i ljósi að hel-
vítis svartbakurinn væri skaðræðis-
gripur, sem réttast væri að losa landið
og miðin við. Er hann þó með ís-
lenskustu fuglum.
Aðkomufordómar
En textahöfundur myndarinnar um
hettumávinn er vel lærður í sínum
vísindum og veitti þá „fræðslu" að
fordómar og ofstæki íslendinga gegn
hettumávi væri til kominn vegna þess
að hann er aðkomufrigl.
Tegundin verpti fyrst hér á landi fyr-
ir mörgum áratugum og Islendingar
em haldnir heiftarhug gegn aðkomu-
fuglum, taldi náttúrurý-nirinn og benti
á starrann máli sínu til sönnunar.
-Hvað finnst þér um starrann,?
spurði skoðanakönnuður víðsýna og
fádæma umburðarlynda menntakonu
og langaði að frétta af afstöðu þjóðar-
sálarinnar til aðkomufuglsins. -Hel-
vítis starrinn hefur lús. Ég var að reka
einn út í gær, hvæsti gæðakonan
góða, og þar með var hætt að kafa í
þjóðarsálina að sinni.
En fróðlegt væri að frétta hjá þeim
sem sjá um opinbera náttúmffæðslu
handa almenningi hvort fordóma
gæti gagnvart farfuglunum og hvers
vegna er yfirleitt verið að ftiða það
flækingslið.
En þar sem fordómar byggjast á fá-
fræði er ekki langt að leita svara við
hvert hennar er að leita.
I febrúar s.l. gaf menntmálaráðu-
neytið út reglugerð um breytingar á
reglugerð um eyðingu svartbaks og
hrafns. Þar er ákvæði um útrýmingar-
tækni til fækkunar hraíns og annarra
skaðlegra mávategunda.
Þar sem menntamálaráðuneytið hef-
ur ákveðið að hrafn sé skaðlegur
mávur er ekkert lygilegra þótt fjöl-
miðlafrikin í náttúmfræði fýlli þjóð-
ina heift og fordómum gegn hettu-
mávi eða jafnvel öðrum skaðlegum
hröfnum, sem samkvæmt nýjustu
náttúmfræðum hlýtur að vera erlend-
ur aðkomufugl.
Og eftir stendur spumingin hvert
þeir em ekki fordómafyllstir sem sí
og æ ala á því að einhveijir aðrir séu
haldnir fordómum og ennffemur hver
á að fræða hvem um hvað?
OÓ