Tíminn - 10.08.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 10. ágúst 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriói G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gfslason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
SkrifetofurLyngháls9,110 Reykjavlk. Slml: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaöaráskrift kr. 1000,-, verö I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Afstaða Morgunblaðsins
Morgunblaðið segir í ritstjómargrein í gær að til-
gangur bráðabirgðalaganna, sem ríkisstjómin setti
(3. þ.m.) sé skýr og ótvíræður: Að koma í veg fyr-
ir að flóðgáttir verðhækkana opnist að nýju. Síðan
segir orðrétt: „Morgunblaðið hefur lýst ótvíræðum
stuðningi við þennan tilgang.“
Það er hveiju orði sannara að Morgunblaðið hef-
ur ítrekað lýst yfir stuðningi sínum við efnahags-
aðgerðir í anda bráðabirgðalaganna frá 3. ágúst og
sjálft rakið þennan stuðning sinn með eftirfarandi
orðum í forystugrein 4. þ.m.:
„I forystugrein Morgunblaðsins hinn 15. júní sl.
sagði m.a.: „Um það verður ekki deilt, að við nú-
verandi aðstæður mundi það hafa skaðleg áhrif á
framvindu efhahagsmála og atvinnumála, að
launaflokkahækkanir BHMR kæmu til fram-
kvæmda á þessu stigi málsins.“ Og í forystugrein
Morgunblaðsins hinn 26. júlí sl. sagði m.a.: „Nú
skiptir höfuðmáli að festa í sessi þann árangur,
sem náðst hefur í verðbólgubaráttunni.“ Út frá
þessum forsendum varð því ekki hjá því komizt að
afnema þessa kauphækkun. Akvörðun ríkisstjóm-
arinnar nú skapar tækifæri til að verja þann árang-
ur, sem náðst hefur í verðbólgubaráttunni og er
mikilvægari en flest annað, sem gerzt hefur í efha-
hagsmálum okkar síðustu árin.“
Eins og þessi tilvitnuðu orð bera með sér fer ekk-
ert á milli mála um að Morgunblaðið er efnislega
sammála efhahagsaðgerð ríkisstjómarinnar og
hefur þar að auki hvatt til þess fyrirfram og áður en
gripið var til bráðabirgðalaganna að ríkisstjómin
færi þá leið sem hún fór, að vel athuguðu máli.
Morgunblaðið minnir á það í forystugrein sinni 4.
þ.m. að ríkisstjómir þurfi oft að taka erfiðar
ákvarðanir og þá reyni á ábyrgð stjómmálamanna,
bæði stjóm og stjómarandstöðu. Blaðið rifjar upp
að í forsætisráðherratíð Geirs Hallgrímssonar hafi
komið fram frumvarp sem byggði á því m.a. að
skerða verðbætur á laun að hluta, þótt stjómarand-
staða þeirra ára snerist harkalega gegn þeirri efna-
hagsaðgerð.
Orð og sögulegar upprifjanir Morgunblaðsins
stinga í stúf við nokkuð einfeldningslega ályktun
þingflokks Sjálfstæðisflokksins á fúndi sínum í
fyrradag af þessu sama tilefni. Efnistök og rök-
semdafærsla í ályktuninni em eins og byrjenda-
verk á mælskunámskeiði í Heimdalli, svo að lítið
verður úr kröfú þingflokksins um að ríkisstjómin
víki og láti efna til kosninga þegar í stað. Þorsteinn
Pálsson ætti að hugleiða afstöðu Morgunblaðsins
til efnahagsaðgerða ríkisstjómarinnar og þeirra
orða blaðsins að árangur hennar í baráttu við verð-
bólguna sé mikilvægari en flest annað sem gerst
hefur í efnahagsmálum á síðustu ámm.
Pált The«>dórsson verkfracðingur
skrifar greinargott æviágrip Þor-
björns Sij>urj>cirssonar prófcss-
ors í síðastá hefti Andvara. Þor-
björn ótti mcrká starfsævi hér á
landi um íjörutiu ára skeið, þar
af prófessor við Vcrkfrœði- og
raunvisindadeiid Háskóla fs-
lands i 30 ár. Það kemur ljóslega
fram í grein Páls, að Þorbjöm
hefur verið mikill brautryðjandi
á sinu sviði og að þeir sem á eftir
honum komu gengu í bans slóð.
Auðn 09 tóm
Ekki fer milli máiá að Þorbjörn
hefur verið gæddur óvenjulegum
námsgáfum og visindamanns-
hæfileikum og má af flestu ráða
að hann hefði átt þess kost að
flengjast við fremstu vísinda-
stofnanir heims ef hann hefði lagt
sig fram um það. En hann kaus
þó hinn kostinn að starfa á ís-
Íándi, „þrauká þar“ eins ög
greinarhöfundur orðár það, þótt
þá væri engin aðstáða tfl r»nn-
sókoa i eðflsfræði, sem var sér-
grein Þorbjöms, og „Utfl tró áþví
ar hetði bolmagn tti að stunda
slíkar rannsóknir og reyndar
engin ástæða talin tii þess, þar
scm þær mundu ekki færa okkur
neitt í askana“.
t greininni lýsir höfundur
síðan nánar hvernig visindaað-
staða var hér á iandi fyrir 30-40
órwm og hvernig viðhorf ráða-
manna var tfl þeirra hluta, Vafa-
lanst eru þær lýsingar aUar réttar
og fer eins og oftar að það verður
lítið úr fortíðinni þegar hún er
borin saman við samtimann, þótt
á hinn bóginn sé það jafnkunnugt
að þegar menn bera saman
tvenna tímana eða lýsa ástandi
samtímans, þá er óstandið afltaf
verst ó liðandi stundu. Enda er
það yfirleitt svo að mcð saman-
burðarfræði hins daglega hfs er
ekki cndilcga verið að leita að
sánnleikanum, hún er ekki ti!
þess gerð að fá fram trúvcrðugan
samanburð sambærilegra hiuta,
heldur er hún oftast nær tæki f
pólitík og kjarabaróttu. Þessi at-
hugasemd er annars óviðkom-
andi Andvaragrein þeirri sem
hér um ræðir.
Brautryðjandinn
Þótf Þorbjörn Signrgeirsson
kænfl að tómum kofanum i vis-
indaefnum i heimalandi sínu eftir
glæsilegan námsferfl eriendls og
sannanir um að hann væri í
fremstu röð vísindamanna á sínn
sviði, fór hann engum hamforum
gegn þjóðféiaginu og ráðamönn-
um þess fyrir afturhald og skiln-
ingsleysi, heldur tók hann sig til
upp á cigin spýtur að sinná vis-
indarannsóknum i sínnl grein
eins og áðstæður leyfðu og sá
þannig fræjum fráiutíðarstárfs
með fordæmum og frumkvæöi,
sem menn sjá nú eför áratugi að
bar mikinn ávöxt. PáU Theódórs-
son segir um æviverk Þorbjörns
að hann bafi unifram aUt verið
brautryðjandi. „Sá hópur vfs-
indamanna cr Íjöimennur sem
beint og óbeint á starf sitt að
þakka lífsverki hans,“ segir
greinarhöfundur.
Ekki verður nelnni tðlu slegið á
það, hvað það er stór „hópur vis-
indamanna“ sem á tflvern sfna
undir starfi brautryðjenda eíns
og Þorbjörns Sigurgeirssonar. En
f virðingarskyni viö samanburð-
arfræðina má gcta þess að þegar
Þorbjörn hafði gengist fyrir þvi
áð sett var upp Eðlisíræðistofnun
Hóskólans árið 1958 voru þar við
stðrf tveir eða þrir eðiisfræðingar,
enda skilst manni að slfka fræði-
menn ...................
annarrar handar á íslandi í þá
daga. En nú eru 150 islenskir eðl-
isíræðingar starlándi í láttdinu og
ýinsar rannsóluiarstofnanir sett-
ar ó laggírnar þar sem þeir hafa
atvinnu og aðstöðu. En visinda-
mannahópurinn saman stendur
ekki af eintómum eðlisfræðing-
um, því að visindagreinar eru
Vísindamenn 09
u.þ.b. hálfunt fimmta óratug var
fátæklegt um að litast á sviði vfs-
fnda og háskólamenntunar. Þó
var auðn ng tóm I mörgum grein-
hvernig er ástandiö núna? Þvi
ætlar Garri ekki að svara, af þvi
að faann veit það ekki, annað en
það að líklega hefur enginn part-
örar sfðustu óratugi en vfsinda-
ogfaáskólastarfsemi, Það þarf alls
ekkiað þýða það að hún Itafi va*-
sinn hlut af vextí þjóðarumsvif-
anna. Þótt það sé auðvitað ckki
hrósvcrt að þjóðin gat naumast
hýst cinn eðlisfræðing fyrir 40-50
árum og ástand vtsinðátuáfa að
ðftru leytf eftlr því, er vert að
íhugá <áu þess aft verfta brugðið
um afturbaldssemi), hvort það $é
óeðlilegt að ekkf sé hægt aft vefta
ölium vfsindaiærðum mttnnum
og náttúrufræðingum að mennt-
un fulia atvinnumðguleika, hvað
þá fullkomnustu starfsaðstöðu og
launakjör á íslandi f dag. Er
kannske offrántieiðsla ó vfslndá-
mðnnum eins og lambakjötl?
Garri

VÍTT OG BREITT 111 ' |i i m ^ 1 v" ■' g mgímm wmmmm .............. ..
hvar óvinir sitja
Friðurinn verður seint oflofaður
og líkast til er ekki fúllreynt hvort
fyrirbænir og táknrænar athafnir
geti bægt ófriði ftá. En óneitanlega
er friðarviljinn stundum dálítið
skrýtinn og stundum virkjaður af
gallhörðum hemaðarsinnum sem
veikja þurfa mótstöðuþrek and-
stæðinganna. Heimsfriðarráð
kommúnista, á meðan þeir vom og
hétu, og allur sá skollaleikur, sem
leikinn var kringum það, jók til að
mynda ófriðarhættuna fremur en
að draga úr henni eins og nytsömu
sakleysingjamir töldu sjálfám sér
trú um. Hemaðarbandalag heims-
kommúnismans hmndi saman af
allt öðmm ástæðum en þeim að
einfeldningar gengu undir mót-
mælaspjöldum með blöðrur á fót-
unum.
Norðurálfumenn uppgötvuðu sér
til mikillar undrunar í fyrra að þeir
áttu eiginlega ekkert sökótt hver
við annan og að það tók því fjanda-
komið ekki að sprengja hvem ann-
an í loft upp til vemdunar marklitl-
um hagfræðikenningum. Komst sú
hugmynd á kreik að nú liti miklu
friðvænlegar út í heiminum en und-
angengna áratugi.
Þetta tyggur hver upp í annan og
þykist góður af.
Púöurtunnur
En Adam var ekki lengi í Paradís,
ef hann hefur þá nokkm sinni verið
þar. Um það bil sem riddarar hag-
fræðikenningana fara að slíðra
sverðin kviknar i einni af mörgum
púðurtunnum heimsbyggðarinnar.
Enn eitt striðið er hafið og Amerík-
anar roknir til að vemda bandaríska
borgara og bjarga heimsfriðnum.
Miklir efnahagslegir hagsmunir
em einnig í húfi.
Það skelfilegasta við þetta ný-
hafna stríð er, að talið er næsta víst
að eiturvopnum verði beitt ef átök-
in ná að magnast og sýnist fátt eitt
geta komið í veg tyrir að svo verði.
Eiturvopn em kölluð kjamorku-
vopn fátæku þjóðanna. Þau geta
orðið allt eins skæð og áhrifamikil
og atómbombur og gera því svipað
gagn, eða öllu heldur ógagn, i
höndum samviskulausra ofstopa-
manna. Irakar hafa sýnt að þeir em
ófeimnir að leggja í eiturhemað og
munu beita skæðustu vopnum sin-
um telji þeir þess þörf.
Stórstríð milli þjóða og þjóð-
flokka em háð í þremur heimsálf-
um og sýnast helst vera einhver
feimnismál, sem ekki tekur að tala
um. Sjálfsánægðu friðarsinnamir
hafa ekkert um þau að segja vegna
þess að þeir vilja ekkert af þeim
vita.
Stritað við að
gleyma
Á sama tíma og áhangendur spá-
mannsins taka eiturbirgðimar út úr
vopnabúrum sínum og hóta að
beita þeim em fréttastofúr heims-
ins fúllar upp með fréttir af 45 ára
afmæli atómbombumar í Hirosima.
Keppst er við að gleyma herhlaupi
Japana um alla austanverða og
sunnaverða Asíu og Kyrrahafs-
veldi þeirra. Enginn drúpir lengur
höfði vegna árásarinnar á Perlu-
höín, enda em synir sólarinnar
löngu búnir að kaupa hana.
I gærkvöldi var kertum fleytt
vegna árásar á Nagasaki og er þar
enn undirstrikað að Japanar em
fómarlömb heimsstyijaldarinnar
en ekki árásaraðiljar.
Aldrei verður sannað eða afsann-
að að fælingarmáttur atómógnar-
innar hafí komið í veg fyrir að
hemaðarblokkimar miklu hafi lagt
hvor í aðra.
En nú þegar hemaðarógnin steðj-
ar að úr suðri bera Norðurálfúþjóð-
imar loksins gæfú til að snúa bök-
um saman og gera samkomulag um
að efla að minnsta kosti ekki þann
óvinafagnað að fara að veita sitt-
hvomm deiluaðila lið.
En hvort friður í heiminum er
tryggður þótt Sovétríkin og Banda-
ríkin hætti að espa hvort annað er
annað mál. Eins ættu menn að fara
að gera sér ljóst að það em fleiri
vopn en atómbombumar einar sem
nothæfar em til múgdrápa.
Fólk ætti að fara að opna augu sín
fyrir að ígildi atómsprengja, eitur-
og sýklavopn, era í höndum ein-
ræðisherra og gjörræðisstjóma í
miður þróuðum ríkjum.
Kertafleytingar og einhliða firiðar-
hjal um nauðsyn þess að Norður-
álfúmenn afvopnist tryggja hvergi
nærri frið, lýðréttindi eða æskileg
hagkerfi.
Svo mætti gjaman leggja af það
háttarlag að leggjast flatur og
heiðra skúrkinn svo hann skaði
mann ekki.
OÓ