Tíminn - 06.09.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 6. september 1990
UTLOND
Er íraski herinn aðili að samsæri um að steypa Saddam Hussein af stóli?
SAMSÆRIGEGN SADDAM
Andspymuhreyfingar í írak, sem hafa það að meginmarkmiði að
steypa Saddam Hussein af stóli, leita nú stuðnings íraska hers-
ins við fýrirætlanir sínar, að sögn kúrdískra uppreisnarmanna í
London.
Ekkert annað afl í írak, þar sem öryggisgæslan er gífurteg og
andspyman dreifð og þreklaus, hefur getu til að lina það heljar-
tak sem Saddam og sósíalistaflokkur hans, Baath-flokkurinn,
hafa haft á þjóðinni í 20 ár.
Herinn varð fyrir mikilli blóðtöku í
átta ára löngu striði milli Iraks og Irans,
og mátti síðan horfa upp á að öllu sem
áunnist hafði væri varpað fyrir róða, er
Saddam samdi frið við írani eftir inn-
limun Kúvæt.
Heimildamennimir gátu þó ekld fært
sönnur á að herinn væri fus til samstarfs
og má vera að aðeins sé um að ræða
draumóra útlaga víðs vegar í heimin-
um.
Þeir sögðu að andspymuhópamir, sem
funda í Damaskus, séu nú nálægt því að
ná samkomulagi um að sameinast um
að fella Saddam og setja á stofti lýðræð-
isriki með ríkisstjóm sem írakar kysu
sjálfir. Ef slíkt ríki yrði stofhað kæmi til
greina að Kúrdar féllu frá kröfú sinni
um sjálfræði sem þeir hafa barist fyrir í
40 ár. Vegna mikilla öryggisráðstafana
innan hersins er einungis hægt að hafa
nokkra háttsetta foringja með í ráðum.
Flugherinn er talinn líklegastur til að
andæfa slíkum áformum. Samt sem áð-
ur gegnir herinn lykilstöðu í því ráða-
bmggi sem nú fer fram í Damaskus
með dyggilegum stuðningi Saudi-Ar-
aba og Sýrlendinga.
Sýrlandi er stjómað af armi úr Baath-
flokknum, sem hefiir ætíð verið í and-
stöðu við flokkinn í Irak af hugmynda-
fræðilegum og sögulegum ástæðum.
Saudi-Arabar em aftur á móti dauð-
hrasddir við Iraka og vilja fella Saddam
hvað sem það kostar.
Þetta hefur það í for með sér að semja
verður við kommúnista og Shia mús-
lima sem alltaf hafa verið á móti hinum
striðandi olíuþjóðum við Persaflóa.
Samsærismennimir í Damaskus em af
ákaflega ólíkum toga spunnir — arab-
ískir þjóðemissinnar af sýrlenskum
uppruna, hreintrúaðir Shia múslimar ffá
fræi, ræfilslegar leifar af fraska komm-
únistaflokknum, sem Saddam barði
niður á sjöunda áratugnum, og svo
Kúrdar, eini hópurinn sem hefiir skæm-
liða á svæðinu.
Herinn skiptir öllu máli fyrir áætlun-
ina, ekki aðeins vegna þess að hann
einn hefur styrk til að ffamkvæma hana,
heldur er hann eina aflið sem gæti við-
haldið þeirri stjóm sem á eftirkæmi.
Shia múslimar em í naumum meiri-
hluta í Irak, en herinn, sem er stjómað
af Sunni múslimum, myndi aldrei líða
að þeir væm við völd. Enn fremur
myndi herinn, sem barist hefur við
Kúrda meira og minna í 40 ár, aldrei
samþykkja að þeir gegndu lykilstöðum
f stjóm landsins, þó svo að Kúrdar séú
fjórðungur þjóðarinnar.
Kommúnistamir em áhrifaminnstir
hópanna. Arabískir Sunni þjóðemis-
sinnar, sem margir em ennþá hallir xmd-
ir stefnu Nassers, fyrrum Egyptalands-
forseta, njóta heldur ekki mildls stuðn-
ings.
Kúrdisku heimildamennimir sögðust
bjartsýnir vegna þess að árás Saddams á
Kúvæt hefði vakið reiði manna um all-
an heim. Þeir kváðust telja það æ lík-
legra að Bandaríkjamenn og stuðnings-
menn þeirra við Persaflóa myndu snúa
sér til andspymuhreyfinganna til að
fella stjóm Saddams innan ffá.
Þeir útilokuðu þó ekki þann mögu-
leika að Saddam, sem kom öllum á
óvart fyrir mánuði með þvi að semja
ffið við fraka, væri með kúrdísk spil t
bakhöndinni. Hann væri vis til að bjóða
þeim sjálfstæði í þeim tilgangi að losa
um hersveitir sem bundnar væm yfir
uppreisnarmönnum Kúrda við norður-
landamærin.
Myndu Kúrdar taka slíku tilboði? Þeir
hafa enga ástæða til að treysta Saddam
Hussein, sem bauð þeim sjálfstæði fyr-
ir 20 árum til þess eins að svflq'a þá. En
ef þeir sæju þess engin merki að Vestur-
veldin frygðust aðstoða við stofiiun lýð-
veldis f Irak, kynnu þeir að láta fieistast.
Samningur við Kúrda myndi tryggja
Saddam gegn því að Tyrkir endurvektu
aldagamla kröfú sína til landsvæðis
sem tilheyrði Tyrkjum er Ósmanakeis-
araveldið var og hét, en þar em nú mikl-
ar olíulindir.
Með því að hunsa alþjóðlegar reglur er
hann hertók Kúvæt, hefúr Saddam gef-
ið Týrkjum grundvöll til að byggja
þessar kröfúr á.
Fjöldagrafir finn
ast í Brasilíu
Utanríkisráðherra
íraks til Moskvu
Tareq Aziz, utanríkisráðherra íraks,
hélt áleiðis til Moskvu i gær. Fréttir
ffá Bagdad herma að hann ætli f
stutta embættisheimsókn til Sovét-
ríkjanna, en nánari upplýsingar feng-
ust ekki.
Mikhail Gorbatsjov og George
Bush munu hittast í Helsinki á
sunnudaginn til að ræða stöðuna í
Persaflóadeilunni.
Sovétstjómin hefúr lýst sig andvíga
því að gripið verði til vopna til lausn-
ar deilunni, en hefúr þó fordæmt
harðlega hemám og innlimun íraka á
Kúvæt.
Eftir ábendingu fra kirkjugarös-
verði fannst ómerkt flöldagröf í
kirkjugaröi í Brasilíu á þriðjudag-
inn. (gröfinni munu vera altt að
1700 lík.
Við ffumrannsókn komu í ljós 87 lflc af
fólki sem allt hafði hlotið hrottalegan
dauðdaga. Myndir vom sýndar í sjón-
vatpi þar sem verið var að grafa upp
bláa plastpoka með beinum í upp úr
mjóum skurði í enda kirkjugarðs í Per-
us, sem er um 70 km austur af Sao
Paulo.
Stærð skurðarins þykir benda til að þar
séu grafin um 1700 lík.
Ekki hefúr verið gefin út tilkynning um
hverjh eru taldir bera ábyrgð á dauða
fólksins. En lögreglan heftir tilkynnt að
beinin séu til sýnis öllum sem telja sig
hafa þekkt einhver fómarlambanna.
Gröfin mun hafa fúndist eftir ábend-
ingu kirkjugarðsvarðarins, Antonio Pir-
es Eustaqueo. Hann kvaðst hafa komist
Mannslffln vom ekkl metin á marga fiska á tímum herförfngjasflómarínn-
ar í Brasilíu.
að tilvist fjökiagrafarinnar þegar hann
hóf störf í kirkjugaiðinum 1977, en
þorði ekki að leysa frá skjóðunni.
Amman — Utanríkisráðherra
Breta, Douglas Hurd, kom tll Jórd-
anlu I gær til að reyna að telja
Hussein konung á að loka þeím
leiðum sem enn eni opnar Irökum
til aðdrátta.
Ankara — Tyrkir hafa nú styrkt
varnir sínar við landamæri (raks
með fleiri hersveitum og flug-
skeytum.
Beirut — Fjárhagur Líbana, sem
þegar er illa haldinn eftir 15 ára
borgarastyrjöld, getur nú átt eftir
að líöa enn frekar vegna Persa-
fióadeilunnar, að áliti hagfræð-
brottfararleyfi fyrir 300 breskar
konur og böm sem komu með
bflalest frá Kúvæt.
London — Bresk risaþota flutti I
gær 96 vestræna gisla frá Am-
man til London. Mikils viðbúnaðar
er þörf til að flytja tugþúsundir
flóttamanna af asiskum uppoina
sem eru strandaglópar í Jórdanfu.
frösk yfirvöld eru farin að gefa út
- lndverjar hafa til-
kynnt að þeir óski eftir að senda
matvæli og lyf til (rak og Kúvæt,
þar sem Indverjar eru (meirihluta
þeirra sem þareru i haldi.
Seoul — Forsætisráðherrar
Norður- og Suður-Kóreu hafa
undanfarið átt fund til að stuðla að
sameiningu ríkjanna. Viöræðum-
ar eru nú komnar í strand, þar
sem hvorugur aðilinn getur sætt
sig við kröfur hins.
Róm — Háttsettir embættismenn
Evrópubandalagsins funda nú I
Róm um hvemig staðið skuii að
aðstoð við þau ríki við Persaflóa
sem verst hafa orðið úti vegna
viðskiptabannsins. Japanir segj-
ast munu leita til Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins og Alþjóðabankans um
að þeir láti fé af hendi rakna sem
fyrst til þessara þjóða.
Staifsmenn kiikjugarðsins skýra svo
frá að flest lflrin hafi verið færð þangað
snemma á áttunda áratugnum. Fyrst
vom þau grafin í meiktum leiðum með
folskum nöfiium en þremur árum síðar
vom þau grafin upp, sett i plastpoka og
þeim hent í skurðinn.
Brasilía losnaði undan 21 árs ógnar-
stjóm hersins 1985, en á Jjeim tima var
þúsundum manna misþyrmt, þeir fang-
elsaðir eða sendir í útlegð. Hörmungam-
ar í Brasiliu náðu hámariri sinu seint á
sjöunda áratugnum og snemma á þeim
áttunda þegar barátta hersins við skasm-
liða stóð sem hæst.
Skæmliðar vom oft grafnir undir folsk-
um nöfnum til að koma í veg fyrir að
ættingjar og vinir kæmust að afdrifúm
þeirra.