Tíminn - 14.03.1991, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 14. mars 1991
hins óvinsæla
Maöurinn virðist vera af kínversku,
eða a.m.k. asísku bergi brotinn.
Hann virðir gaumgæfilega fyrir sér
fyrirsagnirnar í tímaritunum gegn-
um sporöskjulöguðu gleraugun. Þar
stendur „Sprengjur í Les Halles-
hverfinu", ,Arás á Orly-flugvellin-
um .
í einum vagni hraðlestarinnar TGV
fylgist kona náið með ferðafélaga
sínum þegar hann dregur skæri upp
úr vasanum og klippir greinina
snyrtilega út. „Ó, herra, stynur kon-
an og hefur sýnilega létt, „mér þykir
gott að þér eruð í lestinni. Þá verð-
um við líklega ekki sprengd í loft
upp.“
„Ég elska byltinguna
eins og Don Juan
elskaði konur“
Jacques Verges lögfræðingur fyrtist
ekki við þessa athugasemd — þvert
á móti. Hann hefur aldrei farið dult
með að hann lítur á sjálfan sig sem
Don Juan byltingarinnar. „Ég elska
byltinguna eins og hann elskaði
konur," segir hann. Og hann segir
líka: „Ég elska að skipta frá einni til
annarrar, vegna þess að ég elska
byltinguna sem er fersk."
Hann hefur varið palestínska
hryðjuverkamenn fyrir frönskum
dómstólum og alsírskar frelsishetj-
ur, þ.á m. norður-afríska konu sem
kærð var fyrir að hafa komið fyrir
sprengju. Henni giftist hann síðar.
Verges þekkti Nelson Mandela þegar
áður en kynþáttahatarar í Suður-
Afríku píndu hann í dýflissum sín-
um. Hann var áróðursmeistari
kenninga Maós og hefur sérstakar
mætur á heimspeki hans um „Skiln-
ing á mótmælum og stöðugri end-
umýjurí'. Og Saddam Hussein er í
augum þessa Frakka ekkert annað
en arabískur Bismarck, sem leitast
við að sameina Arabíu.
Jafnt hægri- sem vinstrisinnar
komast í uppnám þegar Stalín geng-
ur í bræðralag með nasistum. Ekki
Verges. Hann segir um íraska ein-
ræðisherrann: „Loksins er maður
sem kann að standa einn og er
reiðubúinn að synda gegn straumn-
um.“
Stendur einn
og syndir gegn
straumnum
Nákvæmlega þetta, að standa einn
og synda gegn straumnum varð lífs-
speki Jacques Verges, 64 ára gamals
og trúlega umdeildasta lögmanns í
Frakklandi. Hann ræktar beinlínis
„listina að vanþóknast", skrifar Jean-
Louis Remilleux í nýútkominni bók,
„Le salaud lumineux" (Þrjóturinn
sem skiptir litum). Remilleux segir
að lögfræðingurinn dragi vísvitandi
hatrið að sér.
Verges er friðarþjófur franskrar
sjálfsánægju — óþægilegur, lævís,
ögrandi, ánægður með sjálfan sig, ja
reyndar gott betur. „Ég elska sjálfan
mig,“ segir hann, „ég stunda ég-
dýrkunina". Og einnig ögrunar-
dýrkunina.
Hann fordæmir franska andspymu-
menn, a.m.k. þá sem skipuðu sér í
raðir andspyrnuhreyfingarinnar
seint og síðar meir. Þeir sem sitja við
völd em í hans augum „gengi
óhæfra, þjófóttra og ábyrgðar-
lausra". Hann skýrði Remilleux frá
því að hann hefði aldrei gengið að
kjörborði og hann sjái aðeins einn
mun á hægri- og vinstriflokkum,
hann liggi í því hvort virðisauka-
skatturinn er ívið hærri eða lægri.
Lögfræðingurinn hafnar því að vera
með í „Who’s Who“ á þeirri forsendu
að hann gæti „ekki lengi afborið" ná-
vistina við helminginn af þeim per-
sónum sem eiga inni í því riti. Sartre
sé fýrir Frakka „dvergur" í saman-
burði við Heidegger.
Höfðar til fyrirlitning-
ar og aðdáunar
Verges er sinn eigin áróðursmeist-
ari. Hann er alltaf tilbúinn að koma
fram í sjónvarpi til að fara í taugarn-
ar á sjónvarpsfólkinu, sem virðist
ekki alveg vita hvort það eigi að fyr-
irlíta þennan verjanda öfgasinna eða
dást að honum vegna víðfeðmra
Jacques Verges á litríka ævi. Hann er af blönduðum kynþætti og ólst
upp við óvenjulegar kríngumstæður. Hann hefur alltaf staðið uppi í
hárínu á þeim sem ráða og dáðst að byltingarmönnum. Og hann þyk-
ir afburðagreindur.
Eitt af óvinsælum verkum Verges var að verja þýska stríðsglæpa-
manninn Klaus Barbie fyrir rétti í Lyon 1987.
gáfha.
Hvergi er hann eins í essinu sínu og
í réttarsalnum. Réttarsalurinn er
leiksvið hans. Því vonlausara sem
honum virðist eitthvert mál, því
heillaðri er lögfræðingurinn. Sér-
staklega er hann hrifinn af því að
taka upp vörn fyrir hermdarverka-
menn, vegna þess að Verges gengur
upp í „baráttunni fyrir kúgaðar þjóð-
ir“.
Vill alltaf vera að gera
upp reikningana við
þjóðfélagið
Jafhvel þegar hann verður að borga
úr eigin vasa hluta kostnaðarins —
eins og við réttarhöldin yfir Klaus
Barbie, fyrrum höfuðsmanni í SS, í
Lyon 1987 — sleppir hann ekki
tækifærinu til að gera upp reikning-
ana við þjóðfélagið. Réttarhöldin yfir
Barbie, þar sem Verges talaði um
Verges er sannfærður um það,
byggjast gerðir byltingarmannsins
ekki á viljanum til að eyðileggja,
„hann er enginn skemmdarvargur,"
heldur stefni hann að meira réttlæti.
Þeir sem gagnrýna Verges fullyrða
að hann hljóti að vita um hvað hann
er að tala. Þeir gruna hann nefnilega
um að hafa verið bardagabróðir Pols
Pot, sem hrúgaði upp mörg hundr-
uð þúsund líkum í Kambódíustríð-
inu sínu. Þessari ásökun svarar Ver-
ges: „Ég er djöfull, þess vegna hlýt ég
að eiga heima í helvíti."
Uppruni og uppeldi
Faðir hans, kreóli sem starfaði
sem ræðismaður í Tælandi, varð að
ganga úr utanríkisþjónustu ný-
lenduveldisins Frakklands eftir að
Umdeildi, en af mörgum dáöi franski lögmað-
urínn Jacques Verges, telur Saddam Hussein
baráttuleiðtoga hinna kúguðu.
„svo ákafa kröfu um hefnd, svo
mikla djöfulsútmálun á einmana
öldungi", leit Verges á sem tilraun
þeirra sem ráða til að „klappá'
frönskum Gyðingum, til að vinna
velvilja þeirra fýrir kosningar—sem
sagt ekkert annað en pólitískan út-
reikning sem feli sig „á bak við stór
orð og stórar meginreglur".
Hann lýsir því yfir í „Litauðuga
þrjótnum" að hann eigi erfitt með að
þola siðferðilega þá aðferð að koma
fyrir sprengjum. En hann spyr jafn-
framt hver hafi svo sem dregið flug-
mennina fyrir rétt sem helltu
sprengjum sínum yfir Dresden eða
Nagasaki.
Remilleux nýr lögfræðingnum um
nasir að styðjast við „fegraða útgáfu
af ógnurí'. í raunveruleikanum, og
hann gekk að eiga víetnamska
konu. Hjónaband með maka af öðr-
um kynþætti var illa séð og álitið
fyrir neðan virðingu ríkisins að
umbera starfsmönnum sínum
slíkt. Á nýlendutímanum segir Ver-
ges að hans „eigin viðkvæmni" hafi
orðið fyrir áfalli.
Eftir að faðir hans var látinn yfir-
gefa ríkisþjónustuna fluttist hann
til frönsku eyjarinnar Réunion sem
varð síðan heimkynni fjölskyld-
unnar. Þar skipulagði hann komm-
únísku hreyfinguna CGT sem hafði
samúð með kínversku byltingunni.
Sama gerði sonurinn. Þegar al-
þýðuher Maós fagnaði sigri 1949
var Verges „fullur hrifningar".
,Á sérhverju skeiði ævi minnar
hef ég tekið þátt í einhverri bar-
áttu, þeirri sem ég álít baráttu líð-
andi stundar," viðurkennir hann. Á
sínum tíma var hann fýlgjandi de
Gaulle hershöfðingja og stríðssjálf-
boðaliðum hans, þar áður var hann
stalínisti, síðan kommúnisti, í eina
tíð vinur Alsír og baráttunni fyrir
frelsinu. Kannski á næstunni bar-
áttumaður fýrir Palestínu og enda-
lokum ísraels? ,Álveg eins og ég
var á móti hernámi Þjóðverja í Pól-
landi er ég andstæðingur hemáms
zíonista á palestínsku landi.“
Dáist að hveijum
þeim leiðtoga sem
„hristir musterissúl-
umar“
Andzíonisti, já, Verges samþykkir
það. Hins vegar vill hann ekki að
litið sé á sig sem Gyðingahatara.
Hann segist telja Proust til eftir-
• lætishöfunda sinna og fyrir svefn-
inn lesi hann ritgerðir Montaigne.
En — hann hefur líka samúð með
harðstjóranum Saddam Hussein.
Hann vildi óska að Bandaríkja-
menn yrðu ærulausir og yrðu að
éta sand. í augum Verges er stjóm
íraks nefnilega ekki aðeins að berj-
ast fyrir réttlátri deilingu olíugróð-
ans og einingu Araba, heldur er
hún líka fulltrúi kúgaðra þjóða
gegn heimssigurvegaranum, Am-
eríkönum.
Verges trúir að Saddam Hussein
sé tákn þess, að „eitthvað sé að
hrærast og við öll undirgöngumst
ekki fyrirskipanir frá Washington,
París, Berlín eða Moskvu". Þó ekki
væri það annað er það í hans aug-
um „örvandi". Stuðningsmaður Ir-
aka dáist einfaldlega að hverjum
þeim ríkisleiðtoga sem „hristir
musterissúlurnar".
Umdeildur
lögmaður
sem tekur yfirleitt
málstað