Tíminn - 27.04.1991, Blaðsíða 7

Tíminn 7
Laugardagur 27. apríl 1991
LAUGARDAGURINN 27. APRIL 1991
Fréttamenn bíða í anddyri stjórnarráðsins eftir næsta útspili Jóns Baldvins, sem um þessar mundir hefur kvatt félagshyggjuna í bili.
Tímamynd Pjetur
komu þeim ákvæðum inn í
efnahagsmálafrumvarp við-
reisnarstjórnarinnar að vextir
skyldu hækkaðir og þak sett á
útlán banka. Vaxtahækkunin
varð svo mikil að svonefnd ok-
urlög voru numin úr gildi.
Gengið var lækkað um 34% og
bannað var að laun mættu
hækka samkvæmt vísitölu. Jón
Baldvin utanríkisráðherra var
ansi hress þegar hann flutti
dagskipun sína á fundi í þrum-
arahöllinni (Rúgbrauðsgerð-
inni) á fimmtudagskvöldið, þar
sem flokksstjórn Alþýðuflokks-
ins sat næstum frammi fyrir
gerðum hlut, og tilkynnti að
Viðreisn væri á döfinni. Það
voru horfur á því að hægt yrði
að hefja leikinn að nýju. Nú
fengi bankamálaráðherrann að
svipta þjóðina bönkum sínum
og færa þá í hendur fjölskyldun-
um fimmtán í formi hlutabréfa-
kaupa. Þar yrði ekki félags-
hyggju-“dótið“ að flækjast fyrir
Alþýðuflokknum sem sam-
starfsaðilar í ríkisstjórn. Spurn-
ingin er bara: Á hvaða spottprís
fer Búnaðarbankinn?
Hlýjar minningar um
verðbólgumet
Aðgerðir Viðreisnar sögðu
fljótt til sín eftir 1960. Interna-
tional Financial Statistics birti
í október 1962 yfirlit yfir hækk-
un framfærslukostnaðar í
nokkrum löndum Evrópu á
tímabilinu frá júlí 1961 til júlí
1962. Yfirlitið sýndi að ísland
átti Evrópumet í aukningu dýr-
tíðar á umræddum tíma. ísland
var með 11%, en til saman-
burðar má geta þess, að Finn-
land, Frakkland og Noregur
voru með 6%. Danmörk var sér
á parti með 8%. Þannig var þá
komið fyrir Viðreisn eftir
þriggja ára stjórnarsetu og
margvíslegar ráðstafanir, sem
miðuðu að því að gera þá ríku
ríkari og þá fátæku fátækari.
Þetta var sem sagt keppikeflið,
sem forysta Alþýðuflokksins
sóttist eftir og sækir enn eftir.
Gloría Viðreisnar var ekki slík
sem af var látið, þótt gott ár-
ferði væri til sjós og lands. Síð-
an lenti Viðreisnin í síldar-
bresti. Þeirri uppákomu fylgdi
atvinnuleysi, landflótti og enn
meiri verðbólga. Það er því
undarlegt að fyrrum frambjóð-
andi Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna á Vestfjörðum
skuli nú vera efst í huga hvað
Viðreisnin vekur „hlýjar minn-
ingar“. Það er eins og ekkert
hafi gerst.
Sótthitakenndur
__________ákafi__________
Það var ekki fyrr en nú, á
skömmum starfstíma félags-
hyggjustjórnarinnar, sem ein-
hver árangur náðist í viður-
eign við verðbólgu og hávexti.
Menn óttast eðlilega um afdrif
þjóðarsáttar í höndum Sjálf-
stæðisflokksins. Undarlegt er
hvað Alþýðuflokkurinn sækir
fast að fá að vera meðábyrgur
sjálfstæðismönnum um afdrif
þjóðarsáttar. Forysta Alþýðu-
flokksins fimbulfambar nú
ákaflega um að Framsóknar-
flokkurinn muni ekki fást til
að standa að breytingum í sjáv-
arútvegi og landbúnaði. í raun
hefur ekkert verið látið á það
reyna. Staðreynd er, að sam-
komulag hefur ríkt um kvót-
ann í sjávarútvegi. Að minnsta
kosti hefur ekki verið bent á
aðra leið, sem gæti tekið við af
því kerfi, sem menn yrðu jafn
sammála um og kvótann.
Landbúnaðarstefna Alþýðu-
flokksins er ekki þannig vaxin,
að Sjálfstæðisflokkurinn geti
samþykkt hana. Því er ekki vit-
að hvað veldur því að aðrir
stjórnmálaflokkar eru enn
óaðgengilegri í þeim mála-
flokki en sjálfstæðismenn.
Sannleikurinn er sá, að Al-
þýðuflokkurinn er með mála-
tilbúnað sem stenst ekki. Til að
skilja hvað forysta flokksins er
að fara, verður fyrst að gera sér
grein fyrir því að hún stefnir í
Viðreisn af sótthitakenndum
ákafa. Þeir hörðustu segja jafn-
vel að engan stjórnarsamning
þurfi að gera í bili.
Gengið fyrir björg
Fyrri reynsla Alþýðuflokksins
af langri setu í samsteypu-
stjórn með sjálfstæðismönn-
um ætti að vera flokknum víti
til varnaðar. Þar sat Alþýðu-
flokkurinn þangað til að litlu
munaði að hann hyrfi af þingi.
Hann sat sig næstum dauðan í
Viðreisn. Vel getur verið að
forysta flokksins nú telji það
æskilegra hlutskipti en að
halda áfram samstarfi við hina
félagshyggjuflokkana um upp-
byggingu atvinnuveganna og
viðhald þjóðarsáttar. í Viðreisn
tapar Alþýðuflokkurinn fylgi.
Hann hefur þegar sýnt nokk-
urt frumkvæði að sameiningu
jafnaðarmanna, að svo miklu
leyti, sem jafnaðarmenn er að
finna í Alþýðubandalaginu.
Ávinningi Alþýðuflokksins í
þeim sameiningarmálum á að
fórna, vegna þess að þegar er
ljóst, m.a. á ályktunum fund-
arins á Hótel Borg, að þeir sem
hafa verið að sameinast Al-
þýðuflokknum, og komið að
mestum hluta úr röðum Al-
þýðubandalagsins, ætla ekki að
fylgja flokknum undir handar-
jaðar sjálfstæðismanna. Þessar
staðreyndir varðar forystu AI-
þýðuflokksins ekkert um. Hún
er eins og hópur læmingja,
sem af óskiljanlegum ástæðum
tekur sig upp úr grænum
lundum og gengur fyrir björg.
Félagshyggjufólk í landinu
hefur oft og tíðum verið í
minnihluta, þannig að flokkar
þess hafa ekki borið gæfu til að
sameinast í stjórnarsamstarfi
nema með höppum og glöpp-
um, og hefur það samstarf oft-
ar en hitt gengið brösulega.
Dæmið nú, þegar Alþýðuflokk-
urinn hleypur frá meirihluta í
fang sjálfstæðismanna út af
málamyndaágreiningi sýnir vel
þann mannameting, sem
stendur félagsmálaöflunum
fyrir þrifum. Tilgangslaust er
fyrir Alþýðuflokkinn að bera
fyrir sig sjávarútveg og land-
búnað. Framsóknarflokkurinn
þekkir hin gömlu krampaflog
krata, sem yfirleitt koma litlu
til leiðar nema illu einu.
Stjórnarmyndunin 1934 er
minnisstæð. Minnisstæður er
sífelldur ágreiningur runninn
frá Héðni Valdimarssyni.
Minnisstæð eru svikin á AI-
þýðusambandsþingi, þegar
stjórn Hermanns Jónassonar
var felld 1958. Og nú halda
þeir Jón Baldvin og Jón Sig-
urðsson að þeir séu að koma á
óvart með framferði sínu í
garð meirihluta félagshyggju-
stjórnar.