Tíminn - 13.07.1991, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Laugardagur 13. júlí 1991
mm ÚTLÖND
SOVESKA MNGIÐ SAM-
ÞYKKIR SAMBANDSLÖGIN
Sovéska þingið samþykkti í gær lagafrumvarp Gorbatsjovs forseta
um hvernig tengslum lýöveldanna og sambandsstjómarinnar verð-
ur háttað í framtíðinni. Sambandslögin voru samþykkt með 307 at-
kvæðum gegn 11, en 18 sátu hjá.
Búist er við að ýmis ákvæði sam-
bandslaganna eigi eftir að hljóta mikla
gagnrýni í lýðveldunum. Lögin gera
m.a. ráð fyrir að fyrirtækin í lýðveld-
unum greiði beina skatta til Kremlar
og að fulltrúar effi deildar þingsins
verði valdir í beinum kosningum.
Þessi ákvæði ganga þvert á vilja
stjómvalda í Rússlandi og Úkraínu.
Gorbatsjov er mikið í mun að tryggja
samstöðu um sambandslögin, áður en
hann heldur til Lundúna, en þar mun
hann ræða við leiðtoga sjö helstu iðn-
ríkja heims í næstu viku og leita eftir
stuðningi við umbótaáætlun sína í
efnahagsmálum.
Fimmtán lýðveldi eru í Sovétríkjun-
um, en aðeins níu hafa samþykkt lög-
in. Eystrasaltslýðveldin — Litháen,
Eistland og Lettland — og lýðveldin
Georgía, Armenía og Moldóva stefna
að fullum sambandsslitum við Sovét-
ríkin og vilja ekkert hafa að gera með
sambandslögin.
Sótt er að Gorbatsjov úr tveimur átt-
um. Annars vegar eru lýðveldin níu,
sem vilja aukið sjálfstæði ffá sam-
bandsstjóminni í Kreml, og hins veg-
ar eru íhaldssamir Kremlverjar, sem
vilja halda sem mestri miðstýringu.
Gorbatsjov hefur lagt mikið kapp á að
brúa þetta ágreiningsbil, en það skipt-
ir miklu máli fyrir Sovétforsetann,
þegar hann fer til Lundúna, að sem
mest samstaða ríki meðal sovéskra
stjómmálamanna, því annars er hætt
við að leiðtogar iðnríkjanna sjö haldi
að sér höndum.
Sambandslögin voru samþykkt í
heild sinni, en einstök atriði verða lík-
lega tekin til endurskoðunar síðar. í
þingsályktun með frumvarpinu segir
að taka skuli tillit til úrslita þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar, sem haldin var í
mars síðastliðnum þar sem yfirgnæf-
andi meirihluti samþvkkti áffamhald-
andi ríkjasamband. I þjóðaratkvæða-
greiðslunni vom lýðveldin kölluð
Sambandslagafrumvarp Gorbatsjovs Sovétforseta var samþykkt á sovéska þinginu í gær.
„sósíalísk" og er talið að með ályktun- fyrir að í heiti ríkjasambandsins verði „sósíalísk“, en lögin gera ráð fyrir því
inni sé verið að reyna að koma í veg lýðveldin kölluð „sjálfstæð" í stað fýrmefnda. Reuter-SÞJ
Loftárásir á Irak vegna kjarnorkubúnaðarins?
Bandaríkjaforseti leitar
stuönings Breta og Frakka
Bush Bandaríkjaforseti hefur verið
að ræða við leiðtoga helstu banda-
lagsþjóðanna úr Persaflóastríðinu
um hvemig berí að stöðva tilraunir
íraka til að framleiða kjaraorkuvopn.
í samtölum við Mitterrand Frakk-
landsforseta og Major, forsætisráð-
herra Bretlands, lagði Bush ríka
áherslu á að beita yrði íraka þrýstingi
ef þeir fæm ekki eftir skilyrðum Sam-
einuðu þjóðanna, að sögn formæl-
anda Hvíta hússins í gær. Bandaríska
sjónvarpsstöðin NBC hafði eftir
heimildum innan bandaríska vamar-
málaráðuneytisins á fimmtudaginn,
að árás yrði gerð á meintan kjam-
orkuvopnabúnað íraka ef störf vopna-
eftirlitsmanna Sameinuðu þjóðanna
yrðu hindmð enn ffekar. í New York
Times í gær var haft eftir embættis-
mönnum hjá Pentagon að Bush hefði
samþykkt lista með um 20 skotmörk-
um í írak, sem á yrði ráðist ef írösk
stjómvöld fæm ekki að kröfúm Sam-
einuðu þjóðanna.
Bandarískir embættismenn segja að
sá möguleiki sé fyrir hendi að Irakar
verði beittir hemaðaraðgerðum, en
segjast þó vona að írakar láti undan
hótunum. Að sögn Marlins Fitzwater,
talsmanns Hvíta hússins, lagði Bush
áherslu á það í samtölum sínum við
Mitterrand og Major að írakar stæðu
við gefin loforð og mundu leyfa eftir-
litsnefndinni að starfa óhindrað. írak-
ar hafa oftar en einu sinni komið í veg
fyrir að nefndin gæti skoðað meintan
kjamorkubúnað og einu sinni skutu
þeir yfir höfuð nefndarmanna.
Breskur embættismaður sagði í
samtali við Reuter-fféttastofuna í
Lundúnum, að Bush og Major hefðu
rætt „frekari aðgerðir" til að uppræta
kjamorkubúnað íraka. „Við verðum
að leita allra leiða til að koma í veg
fyrir að Saddam Hussein takist að
byggja upp kjamorkubúnað að nýju,“
sagði breski embættismaðurinn.
Sá möguleiki, að Bandaríkjamenn
geri árás á kjamorkubúnað íraka, hef-
ur orðið til þess að borgaryfirvöld í Tel
Aviv í ísrael hafa skipað borgarstarfs-
mönnum að yfirfara loftvamabyrgi
borgarinnar, en þeir óttast að írakar
beini spjótum sínum að ísrael, ef ráð-
ist verður á þá, eins og þeir gerðu í
Persaflóastríðinu. En eins og mörg-
um er kunnugt skutu írakar mörgum
Scud- eldflaugum á Tel Aviv í stríð-
inu. Reuter-SÞJ
George Bush Bandaríkjafbrseti.
Jarðskjálfti í Rúmeníu:
A.m.k.
tveir dóu
og tugir
særðust
Nokkuð öflugur jarðskjálfti
varð í vestanverðri Rúmeníu í
gær, með þeim afleiðingum að
tveir menn a.m.k. létust og
a.m.k. þrjátíu manns slösuðust,
sumir alvarlega. Eignatjón varð
talsvert. Upptök skjálftans, sem
mældist 5,5 á Richter, vom ná-
lægt borginni Timisoara, en íbú-
ar hennar eru um 300 þúsund.
Mennimir, sem létust, voru frá
bænum Banloc, skammt frá
júgóslavnesku landamærunum,
en loft matsölustaðar bæjarins
hmndi á þá. Mikil skelfing greip
um sig í Timisoara í kjölfar
skjálftans og þúsundir manna
þustu út á göturnar þegar flísar
og múrhúðun losnuðu frá
veggjum og loftum.
Skjálftans varð einnig vart í
Búlgaríu og Ungverjalandi þar
sem háhýsi sveifluðust til, en
ekki hafði verið tilkynnt um
mann- eða eignatjón í þessum
löndum. Reuter-SÞJ
Fréttayfirlit
WASHINGTON - Pentagon tilkynrti
siðdegls [ gær að brottflutningur væri
hafinn á [jölþjóðaliöinu I Norður-lrak,
og búið yrði að flytja alla hennenn pl-
þjóðaliðsins þaðan fyrir næstkomandi
mánudag.
BELGRAD - Forsetaráð Júgóslavfu,
sem fer með asðstu vökf sambartds-
ins, kom saman f gær í Belgnad til að
ræða leiðir til að koma f veg fyrir að
borgarastyrjöld bfjótist út f landinu.
Ante Markovic, forsætisráðherra Júgó-
slavlu, og ráðherrar vamarmála. utart-
tikismála og Innahrikismáte tóku elntv
Ig þátt I vöræðunum. Forsetaráðlð er
að jafrtaði sWpað átta mönnum, eJrtum
fulitrúa frá hverju lýðvefdi og sjátfs^óm-
arttéraði, en I gær voru þelr elnungis
sjö, þar sem fulltrúi Slóvenfu mætti
ekld. VÆiraförseti Júgóslavlu sagði að til
greina kæmi að siga hemum á Sló*
vena, þar sem þeir hefðu brotiö
ákvæði friðarsamnirtgsins sem sanrv-
þykktur var á slðasta sunnudag.
BAGDAD - Einn helsti leiðtogl kúr-
diskra uppreisnamnanrta I (rak, Jalal
Talabani, sagði I gær að fúrtdurinn,
sem harvt átti með Saddam Hussein á
fimmtudag, he«N verið .sklnartdl góð-
ur* og nokkur ágreiningsefhi heföu ver-
iö leyst. Mazzoud Barzanl, leiðtogl
Lýðrasðlsflokks Kúrdistarts, $em fer
fyrfr kúixfisku samnlngartefndinni,
sagði að samningar um sjálfstjómar-
héraö Kúrda I Norður- [rak væru á
næstaleiti
ANKAftA - Tyrknesk syómvöld eiga
enn eftir að samþykkja að 5.000
martrta hraðllð Bandarikjamanrta og
nokkunra Evrópurfkja verðl staðsett I
Tyrklandi. Hraðl'iðimj er æöað er aö
koma Kúrdum I Noröur-lrak ö hjálpar
ef Saddam Hussein ræðst á þá.
LUNDÚNIR - Kúrdiskir mólmælend-
ur I Lundúnum ruddust inn I tyrkneska
sertdiráðlð I borgtnni I gær og mót-
mættu meðferö tyrkneskra s^ómvalda
á Kúrdum, en töfuverður fjðídi Kúrda
býr (sunnanverðu Tyrklandi. I Bríissel
ruddust um fimmtlu Kúrdar inn á skrif-
stofur mannréttindasamfakanna Am-
nesty Intemational og mótmæltu
dauða kúrdisks aðskilnaðarsinna, sem
lét llfið I átökum við tyrkneskar öryggis-
sveitjr.
PEKING - Tæpiega þrettán hundruð
manns hafa iátið iífið I flóðunum I Klna
og mHljónir hafa misst heimili sín. Talið
er að flóðln eigt eftirað aukast töluvert
það sem eftíreraf þessum ntenuði og
íþelmrtæsta
DAKKA - Tvær risaár I Bartgladesh
flæddu yfir bakka slrta I gær, sem varð
til þess aö a.m.k. 300 þúsurtd manns
misstu hesni sln eða einartgruðusL
ÖSLÓ - E'rtt af öflugustu herskipum
Þjóðvetja I seinni heimsstyijöldinni,
BiUcher, sem var sökkt ( óúóarflrðl I
innrás Þjóðvetja ásið 1940, ógnar nú
Norðmönnum I anrtað slnn. MlkB olla
lekur nú úr skiptnu, en skipiö var með
1200 tortn af oliu þegar þvf varsökkL
Reuter-SÞJ