Tíminn - 30.07.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 30. júlí 1991
Tímiim
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavik
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Asgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrlfstofur:Lyngháls 9,110 Reykjavlk. Síml: 686300.
Auglýslngaslml: 680001. Kvöldsímar: Askrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Davíö upp við vegg
Ágreiningsefnin hlaðast upp í ríkisstjóminni. Forsæt-
isráðherrann er settur upp við vegg.
Davíð Oddsson og Jón Baldvin Hannibalsson hrósuðu
sér af því á stjórnarmyndunardögunum í Viðey, að þeir
þyrftu ekki á neinum málefnasamningi að halda. Mátti
á þeim skilja að stefnumál flokkanna og pólitísk for-
gangsmál væru svo lík og ágreiningslaus að málefna-
samningur væri tímatöf.
Óspart var þá vísað til hins langa stjómarsamstarfs
Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks, sem tók yfir fjögur
kjörtímabil fyrir nokkrum áratugum. Var Iátið í það
skína að slíkt tveggja flokka samstarf nú yrði affarasælt
og ágreiningsefni leyst með drengskaparloforðum
flokksbroddanna, Davíðs og Jóns Baldvins, sem hefðu
hina óbreyttu liðsmenn á bak við sig um allt sem þeir
kæmu sér saman um.
En reynsla þriggja mánaða samstarfs hefur sýnt að
ríkisstjómarflokkarnir eiga sitthvað vantalað hvor við
annan. Hafi Davíð Oddsson trúað því að hann gæti
spilað af fmgrum fram í forsætisráðuneytinu eins og
hann gat leyft sér í vernduðu umhverfi íhaldseinræðis-
ins í borgarstjórn Reykjavíkur, þá hefur hann komist
að því að það er ekki hægt.
Davíð Oddsson þykir ekki rismikill í núverandi emb-
ætti og sýnu minni fyrir augað og eyrað en fjölmiðlar
höfðu gert úr honum áður fyrri. Oflofið kemur honum
nú í koll og erfitt að auglýsa garpskap hans, þegar krat-
ar eru byrjaðir að stilla honum upp við vegg og herma
upp á hann drengskaparloforð leynifundanna í Viðey.
Hver á að víkja?
Stærsta ágreiningsefnið innan ríkisstjórnarinnar er
stefnan í sjávarútvegsmálum, þ.e. hvaða reglum skuli
beita við fiskveiðistjórn.
í þessu efni ber svo mikið á milli, að hugmyndir Jóns
Baldvins og Þorsteins Pálssonar eru ósamrýmanlegar.
Jón Baldvin segist hafa samið um það við Davíð í
einkasamtölunum í Viðey að taka skuli upp veiðileyfa-
gjald, sem er alræmt þráhyggjufóstur kratanna og
enginn lætur sér til hugar koma nema þeir og Hlutafé-
lagið Árvakur.
Þorsteinn Pálsson segir að veiðileyfagjald sé ekki á
dagskrá ríkisstjórnarinnar. Hann ætlar að halda kvóta-
kerfinu eins og það hefur mótast í tíð Halldórs Ás-
grímssonar. Engum getur dulist að Þorsteinn Pálsson
er fylgjandi kvótakerfinu. Hann ætlar að halda fast við
lög um stjórn fiskveiða, m.a. það ákvæði að þau skuli
endurskoðuð fyrir árslok 1992. Um þá endurskoðun
gefur hann sér enga niðurstöðu fyrirfram.
Það er nýjast í sambúðinni á stjórnarheimilinu, að
Jón Baldvin segist hafa loforð Davíðs Oddssonar fyrir
því að mega ráða yfir Þorsteini Pálssyni um efni og
framkvæmd þessarar endurskoðunar, þ.á m. hvaða
maður sé formaður endurskoðunarnefndar. Sem von
er ofbýður Þorsteini þess háttar tilætlunarsemi og frá-
biður sig henni.
En almenningur spyr: Hvernig verður þessi ágrein-
ingur leystur? Neyðir Davíð Þorstein til að segja af sér?
Eða hver á að víkja þegar drengskaparloforð Davíðs
Oddssonar eru í veði?
n ADDI
uAKKI
Andamamma og ungarnir
Margir spyp'a sig þessarar spurn-
ingan Hvað var utanríMsráóherra
Dana að gera í skyndifor dl ís-
lands fyrir helgi? Menn spyrja
einnig: Hvaðvar utanríkisráðherra
menn citthvert erindi?
Hvers vegna er fólk að spyija
slíkra spuminga eftir að gestimir
hafadvaJístí Íandinu (ogeru fam-
ir) og böfö hafa verið viðtöi við þá
f Qölmiðlum, sem heföu átt að
skýra það fyrir ísíenskum aimenn-
ingi hvers vegna þeir lögðu á sig
Jón Baldvin uni EEB eítir flugferð með utanríkisráðherra Dana:
Orðið lýartsýni er ekki
til í mínum huga
ágreininenn má leysa sé hann skoðaöur í samhengi, segir Uffe Elleman Jensen
im Við kc
að þnr Uflf EUrnun hrfðu ra
fed a Inðinni Ul ItUndi tio
umningaviðreöum EB u* El
„Ortlð hjamvTu rr rkki ul 11
huga. Við rigum rftir aö uil<
28 agreuunctainði. þar tl flmn
að raðhnrafundi EB a mani
Raðhrrrar EB sunda þa
ens sðþessu sinni? Sé tHksinng-
urs von <
Um ferö utenríkisráðhem ír»
verð» eldd höfð mörg orð. Þött
hann sýndi sig í að vUja kynoast
íslenskum aðstæðum, atvinnu- og
fáft eftír af orðum hans annaö en
það (sem flest
*ér e.Lv. ekki „■
munir íra og tslendinga rekast á í
ýmsum efnum. Eða hvemig á að
skilja orð Gerards Collins?
A.mJí. er ólíklegt að frar verði tÖ
þess að ýta fast á eftír því að vel
semjist um hagsmuni íslands f
viðskiptum við meginlandsríki
Evrópu. Þótt síst skuli haft á móti
því að trskur ráðherra sé gestur ís-
vísan að róa um árangur sHkrar
gestakomu, enda leitun á þvf ef
samskipti íra og ísiendinga cnt
annað en rómantískar hégUjur af
háifu íslendinga um uppruna
sinn, en frar hafa annars lítínn
skðning á. Þeírra rómantík beinist
ekid f átt tii fsiands, sem varia er
von, enda ólæsir á Njáiu og Lax-
dæhi.
Og hver varþá ávinningurínn af
hingaðkomu Uffa EUemans-Jens-
Helst má aetla að för
ráðist af því að harat hygðist bera
tfl haka skröksögur sem vondir
strákar f skrifstofum Evrópn-
bandalagsins í Briissel báni f Jón
Baldvin og meðreiðarsveina hans
r í vikunni, að „Norður- Evr-
í Evrópubandalaginu
sætu á svikráöum við fslendinga.
AfþvíaðDanireru öörum fremur
„Noröur- Evrópumenn" íþessum
samtökum bárust böndin helst að
Úffa og „blýantsnögurum“ hans í
Bríissei.
En nú hefur Úffl borið þessar
sakir af sér í máfgagni sfnu hér á
landi, Morgunblaðinu (og er ekki í
kot vísað, því að Önnur máigogn
tiffa á Norðuriöndum eru Poiitik-
en, Aftenposten, Svenska dagbla-
det og Hufvudstadsbladet, sem er
ónek sönnun fyrir því að mark sé á
honum takandi).
En hvað sagðf Úffi við Morgun-
biaðið sitt? Reyndar sitt af hverju,
en fátt nýtt Hann sagðist fyrir sitt
leytí vilja styðja frjálsan markaðs-
aðgang fyrir sjávarafurðir fslend-
inga í Evrópuhandaiaginu. Hann
sagði líka að Danir ásældust ekki
ísiensk fiskimið. Hins vegar vfldi
hann gera þá kröfu að stóp Evr-
ópubandalagsins fái aðstöðu á fs-
veiða á Cnenlaadsmiðum. Danir
ásæiast m.ö.o. ísknskar hafnir
iy«r notta sgKuivexjft, fjwveija,
sjálfra s(n og annarra EB-þjoða,
sem gera ót á Grænlandsfitk.
Þetta eru að vísu ný skflaboð fiti
s*»SS*s
í hægðum
straumlygn Rín“
Hins vtgar veröur að líta svo á að
allt sé þetta eins og hvert annað
innskot fyrir siðasakir hjá hr. Uffe
Efleman-Jensen. Meginhoðskapur
i varsem
ffytja það pólitíska fagnaðarerindi
til efiingar norrænni samvinnu, að
Norðuriandaþjóðimar trítli eíns og
ungar á eftír dönsku andamömmu
suður á þær slóðir þar sem „ruhig
fliesst der Rhein“ og öll sú dýrð er
uppfjómuð nema hvað nauösyn-
iegt er að efla enn og treysta sam-
starf Evrópurfkáa „tfl þess að
Þýskaland verði evrópskt en Evr-
ópa ekki þýsk“, eins og danski ut-
anríkisráðherrann bendir á af
stjómspdd sinní. Er greinflegt að
hann ætlar íslendingum eidd Ift-
ínn hlut í því að halda Þjóðverjum
í skeQum.
En hvert var erindi Coiiins og
Úffa? Spyr sá sem ekld veití
Carri
VITT OG BREITT
Lögin slitin, teygð og toguð
Þegar verið er að undrast hve
glámskyggn lögreglan er á um-
ferðarlagabrot og hve ófúsir lag-
anna verðir eru að skipta sér af
brotlegum og lífshættulegum öku-
níðingum stafar það af því að al-
menningur í landinu stendur í
þeirri trú, að lögreglan sé til að
gæta laga og réttar. En það er mis-
skilningur. Lögreglan og fulltrúar
lögreglustjóranna hingað og þang-
að um landið eru í bófahasar hvor-
ir við aðra og eru fulltrúarnir sett-
ir til að klekkja hverjir á öðrum og
ónýta löggjöminga hvers annars.
Bifhjóladeildir og blikkbflar ann-
ast svo brúðkaupsþjónustu í við-
lögum og aka með glæsibrag og
ljósadýrð fyrir og á eftir slaufum
prýddum brúðhjónafarartækjum
og er unun á að horfa.
Væntanlega er eitthvað til sem
kallað má umferðarlögreglu, þar
sem umferðardeildir eru starf-
ræktar innan lögregluumdæma.
Það er þessi deild löggæslunnar,
sem treyst er á að gæti lágmarks-
öryggis á götum og vegum. Um-
ferðardeildir lögreglunnar standa
sig víða um landið með ágætum,
en annars staðar virðist starfa
þeirra lítið gæta.
Stjómlausir
formgailar
En þar sem lögreglumenn líta á
það sem hlutverk sitt að troða hver
öðrum um tær og sýslumannsfull-
trúar að ógilda ákærur lögreglu-
manna um sönnuð brot ökuníð-
inga, þarf enginn að furða sig á að
bflaumferðin er stjórnlaus. Arlegt
tjón vegna árekstra og slysa er 10
milljarðar króna á ári. Otímabær
dauðsföll eru nær þrír tugir. Þján-
ingar og örkuml verður ekki í töl-
um talið.
Hvort það tiltæki sýslumanns-
fulltrúa í Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslu að ógilda kæru lögreglunnar
á Akranesi á hendur ökuníðingum
heyrir undir fíflskap eða hermdar-
verkastarfsemi verður dæmt um
annars staðar en í þessum pistli.
En formgallinn, sem fulltrúinn í
Borgamesi hengir hatt sinn á, er
þeirrar gerðar, að ef hann á við
lagarök að styðjast verður um-
svifalaust að leiðrétta svo alvar-
lega gloppu í framkvæmd réttar-
fars.
Enda kvað dómsmálaráðuneytið
hafa séð sóma sinn í að veita lög-
reglunni á Akranesi heimild til að
handsama og ákæra ökuníðinga
sem aka langt yfir hámarkshraða-
mörkum á heimreiðinni frá hring-
vegi til Akraness. En það var ein-
mitt á þeim spotta sem Akrane-
slögreglan stöðvaði brotlega öku-
menn, sem óku langt yfir
hámarkshraðamörkum í hlaði Ak-
urnesinga.
Formgallinn er sá að heimdrag-
inn til Akraness er í lögsagnarum-
dæmi Borgarneslögreglunnar,
sem er í um 30 km fjarlægð. Akr-
aneslögreglunni er bannað að
mæla þar ökuhraða eða hafa af-
skipti af neinum þeim lögbrotum
sem þar eru framin. Borgarne-
slögreglan hefur einkarétt á af-
skiptum delinkventa allt að bæjar-
mörkunum á Skipaskaga og gefur
þeim hiklaust upp sakir, sem Akr-
aneslögreglan stendur að verki,
handtekur, skrifar skýrslur um og
ákærir.
Úrelt og hættulegt
Ef svona reiptog milli lögsagnar-
umdæma og úrskurðir af þessum
toga eru algengir og að brögð eru
að þvf að löggæslumönnum sé
meinað að gæta laga og réttar
nema á nákvæmlega afmörkuðum
svæðum, er meira en tímabært að
taka allt kerfið um lögsagnarum-
dæmi til endurskoðunar.
Stundum er verið að hælast um
yfir því að hér búi ein þjóð í einu
landi, sem lúti sömu lögum. Mikið
til í því, þótt á sumum sviðum
gæti orkað tvímælis hvort svo sé.
En að slíta lögsagnarumdæmi
sundur, eins og gert var með
formgallanum á heimreiðinni til
Akraness, er að slíta í sundur lög-
in.
Greinilegt er að víða eru um-
dæmi lögreglustjóra út í hött og
fylgja hvergi nærri byggðaþróun
eða öðrum breytingum í þjóðfé-
laginu. Þess vegna gætu sýslu-
menn allt eins þjónað undir
danskri krúnu eins og í íslensku
nútímasamfélagi.
Dæmi: Umdæmi sýslumanns í
Hafnarfirði er hingað og þangað
um Innnes og hangir ekki einu
sinni saman á saumunum.
En allt væri þetta samt í sæmi-
legu lagi ef fulltrúar hefðu vit á að
fara ekki offari í túlkun á form-
göllum, sem koma hættulegum
afbrotamönnum einum að gagni.
OÓ