Tíminn - 24.10.1991, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 24. október 1991
Er lausn gfslamálsins í sjónmáli?
JESSE TURNER HITTI
EIGINKONU SÍNA í GÆR
Jesse Turaer, bandaríski gíslinn sem látínn var laus fyrr í vikunni,
hittí konu sína aftur í gær í fyrsta skiptí í næstum fimm ár. Einnig
sá hann nú fjögurra ára dóttur sína, Joanne, í fyrsta skiptí.
Eftir að samtökin Islamska Jíhad,
sem berjast fyrir frelsi Palestínu,
létu T\imer lausan var hann fluttur
á bandaríska hersjúkrahúsið í Wi-
esbaden til laeknisskoðunar.
Eiginkona hans, sem er líbönsk, og
dóttir þeirra flugu frá Bandaríkjun-
um til Wiesbaden ásamt móður
hans og stjúpa til að hitta hann.
Dóttir Turners og konu hans fæddist
nokkrum mánuðum eftir að honum
var rænt, svo að hann hafði aldrei
séð hana.
Bandarískir embættismenn sögðu
að fjölskyldan hefði borðað saman,
en vildu ekki segja meira um endur-
fundina. Badr Turner, eiginkona
Jesse, sagði áður en hún hitti mann
sinn á ný að þetta væri eins og byrj-
un á nýju lífi.
TUrner gekkst undir læknisskoðun
þegar hann kom til Wiesbaden.
Læknar segja hann við góða heilsu.
Bandaríska hersjúkrahúsið í Wi-
esbaden hefur verið fyrsti viðkomu-
staður vestrænna gísla síðan árið
1981, þegar 52 Bandaríkjamenn,
sem voru í gíslingu í íran í meira en
eitt ár, komu þangað eftir að þeim
var sleppt.
Gíslar, sem leystir eru úr haldi,
ganga í gegnum læknisskoðun og
ræða við sálfræðinga og sitja fyrir
svörum embættismanna utanríkis-
ráðuneytis Bandaríkjanna, til að
kanna hvort þeir hafi einhverjar
upplýsingar um aðra gísla.
Turner kenndi tölvuvísindi og
stærðfræði við Beirútháskóla þegar
honum og þremur félögum hans var
NATO áætlar aö halda fund meö austurblokkinni:
NATO vill halda
fund með óvinum
úr kalda stríðinu
Atlantshafsbandalagið (NATO)
áætlar að halda utanríkisráðherra-
fund með Sovétríkjunum og þeim
löndum, sem voru helstu óvinir
þess þegar kalda stríðið stóð yfír,
fyrir lok ársins. Slíkur fundur yrði
sá fyrsti í sögunni.
Heimildarmenn innan bandalags-
ins segja að fundurinn verði haldinn
í Brussel í desember, þ.e. ef hægt
verður að tala Frakka til, en þeir eru
andvígir þessu.
Á fundinum munu utanríkisráð-
herrar Eystrasaltsríkjanna einnig
eiga sæti.
Þetta er hluti af áætlun um að hefja
formlegt samband við þau lönd sem
áður voru í Varsjárbandalaginu, en
það hefur verið lagt niður. Búist er
við að þetta verði eitt helsta um-
ræðuefnið á fundi NATO, sem hald-
inn verður í Róm í næsta mánuði.
„Utanríkisráðherrafundur gæti orð-
ið árlegur atburður," segir einn
heimildarmannanna. Hann sagði
einnig að með þessu sýndu lönd
NATO að þeim væri alvara með að
byggja upp öryggisvarnir Evrópu í
samvinnu við þessi lönd.
Aðalumræðuefni fundarins verða
hvemig koma eigi í veg fyrir og/eða
taka á alþjóðlegum deilum sem
kunna að koma upp, hemaðar-
stjórnun, endurskipulagning herja
og fleiri stjórnmálaleg efni.
Bretar lögðu til að þessi fundur
verði haldinn og flest lönd innan
NATO em hlynnt honum. Ef af hon-
um verður munu 16 utanríkisráð-
herrar innan bandalagsins sitja
fundinn, ásamt fulltrúum Sovétríkj-
anna, Póllands, Ungverjalands,
Tékkóslóvakíu, Rúmeníu, Búlgaríu,
Eistlandi, Lettlandi og Litháen. Alls
25 lönd.
Það er ekki nema eitt ár síðan
NATO, sem var stofnað árið 1949 til
mótvægis við ógnun sovéska hers-
ins, samþykkti að opna dyrnar fyrir
herforingjum og diplómötum þess-
ara landa.
Frakkland gætu komið til með að
andmæla þessu, en hingað til hafa
þeir mótmælt áformum NATO um
að taka upp bættari samskipti við
Austur- Evrópu á þessum nótum á
þeim forsendum að hlutverk NATO
sé að verja Vestur-Evrópu.
Frakkar segja að Ráðstefna um ör-
yggi og samvinnu í Evrópu sé betur
í stakk búin til að byggja upp nýtt
öryggisbandalag fyrir meginlandið,
og hafa þessvegna verið andvígir
Samvinnuráðinu sem Bandaríkin og
Þýskaland hafa lagt til að verði kom-
ið á.
Hins vegar segja diplómatar innan
NATO að Frakkar hljóti að skilja að
þeir geti ekki unnið þetta mál og
þeir hafi engan vilja fyrir að vera
einangraðir á fundinum í Róm.
,Aþessari stundu er Frakkland ekki
hlynnt þessari hugmynd," segir einn
franskur diplómati.
Kanada hefur hvatt NATO til frekari
samvinnu við lönd eins og Pólland,
Tékkóslóvakíu og Ungverjaland, en
heimldarmenn innan NATO segja að
Kanadamenn hafi áttað sig á því að
þeir hafa ekki stuðning annarra
landa í því máli. Flestar þjóðanna
eru sammála um að of snemmt sé að
ákveða hvort ný lönd verða tekin inn
í það. reuter-SIS
Forseti Brasilfu sendir sjö helstu iönríkju
Bjargið Amazonskógunum
Forseti Brasilíu, Femando Collor
de Mello, hefur sent sjö heistu iðn-
ríkjum heims stutt bréf þar sem
hann fer fram á að iðnríkin styðji
75 milljarða króna áætlun til vemd-
ar Amazonskógunum.
í bréfinu, sem var birt opinberlega
í gær, kvartar Collor yfir því að iðn-
ríkin fari sér heldur hægt í að efna
loforð um 15 milljarða fjárstuðning
við áætlunina, sem hann segir að sé
stærsta vistfræðilega áætlun sinnar
tegundar sem gerð hefur verið.
„Ég hef miklar áhyggjur yfir því
hversu mikið seinlæti sjö helstu
iðnríki heims sýna þessari áætlun,"
segir Collor í bréfmu.
Þjóðverjar áttu hugmyndina að
þessari áætlun, sem kölluð hefur
verið Könnunaráætlun fyrir friðun
Amazonskóganna í Brasilíu. Hún
var sett fram á fundi sjö helstu iðn-
ríkja heims á fundi þeirra í Houston
í Bandaríkjunum árið 1990. Þá var
hún einnig á dagskrá á fundi þeirra í
Lundúnum.
Kostnaðurinn, sem áætlaður er að
verði 75 milljarðar, verður að
nokkru leyti fenginn með lánum er-
Iendis frá.
Iðnríkin sjö hafa lofað 15 milljarða
króna stuðningi við verkefnið, en
Collor kvartar yfir að það fé sé enn
ekki tiltækt.
Brasilía hefur gert- þessa áætlun í
samvinnu við Alþjóðabankann og
Evrópubandalagið, og í því felst að
492,1 milljónir hektarar verða frið-
aðir.
Bréfið frá Collor var birt opinber-
lega á sama tíma og Helmut Kohl,
kanslari Þýskalands, hóf sex daga
opinbera heimsókn sína til Brasilíu.
Þjóðverjar hafa heitið 9 milljarða
króna aðstoð við verndun Amazon.
Vísindamenn í Brasilíu áætla að
um það bil 8% af Amazonskóginum
hafi eyðilagst m.a. vegna bruna og
þróunar.
Þess er vert að geta að Bandaríkin,
Þýskaland, Bretland, Frakkland,
Ítalía, Kanada og Japan eru sjö
helstu iðnríki heims.
Reuter-SIS
rænt þann 24. janúar 1989. Tveimur
þeirra var fljótlega sleppt, en Alann
Steen er ennþá í haldi mannræn-
ingjanna.
Lausn Turner er það síðasta sem
hefur gerst í lausn gíslamálsins í
Miðausturlöndum, en Sameinuðu
þjóðirnar komu til leiks fyrir nokkr-
um vikum og síðan þá hefur komið
nokkur skriður á málið.
Mannræningjar í Beirút hafa látið
vestræna gísla lausa og gefið upplýs-
ingar um sjö týnda ísraelska her-
menn í staðinn fyrir arabíska fanga,
sem ísraelsmenn hafa leyst úr haldi.
Fjórir Bandaríkjamenn, tveir Þjóð-
verjar og einn Breti eru enn í haldi
Shíta-múslíma í Líbanon. Þá hefur
einum ítala verið rænt, en talið er
að hann hafi látist í gíslingu.
Síðan í ágúst hafa mannræningja-
samtök látið tvo Bandaríkjamenn
lausa, þá Edward TVacy og Jesse
Turnar, og tvo Breta, þá John
McCarthy og Jack Mann. ísraelar
hafa látið 66 arabíska fanga lausa,
flesta þeirra líbanska Shíta, og feng-
ið upplýsingar um týndu hermenn-
ina. Vitað var að einn þeirra væri dá-
inn, en nú er vitað að tveir í viðbót
eru einnig látnir.
reuter-sis
Pakistanar neita enn að þeir séu að
þróa kjarnorkuvopn:
Nota kjarnorku í
friðsamlega þágu
Abdul Qadeer Khan, einn helstí kjarnorkusérfræðingur Pakist-
ans, hefur vísað á bug staðhæfingum, sem hafðar eru eftír hon-
um, um að land hans eigi nú kjaraorkuvopn í fórum sínu.
Á þriðjudaginn hafði dagblaðið
Dawn eftir Khan að hvort sem
einhver tryði því eða ekki, þá
væri það staðreynd að Pakistan
væri komið í hóp þeirra ríkja
sem eiga kjarnorkuvopn. En í
gær segir Khan að hann hafi al-
gjörlega verið misskilinn. „Ég
sagði að við notuðum kjarnorku
í friðsamlega þágu og að vest-
ræn lönd tryðu okkur ekki, þeg-
ar við segjum að við eigum eng-
in kjarnorkuvopn, heldur full-
yrða að svo sé,“ segir Khan.
Pakistanar hafa ætíð neitað að
þeir séu að þróa kjarnorkuvopn.
Þeir segjast nota kjarnorku í
friðsamlega þágu, t.d. fyrir orku-
þörf.
Þrátt fyrir þessar neitanir, hafa
Pakistanar verið grunaðir um að
eiga kjarnorkuvopn eða vera við
það að ljúka smíði þeirra.
Ekki er langt síðan Bandaríkin
hættu aðstoð við Pakistana,
vegna gruns um að þeir væru að
þróa kjarnavopn.
Indverjar sprengdu kjarnorku-
sprengju árið 1974, en þeir
höfðu þá staðfastlega neitað að
þeir stæðu í þróun og smfði
slíkra vopna.
reuter-sis
Fréttayfirlit
LUCKNOW, Indlandí - Tala
látinna í jaröskjálftunum f norð-
urhéruðunum er kominn upp f
meira en 1.000 manns.
MOSKVA - Úkraína, sem er
annaö öflugasta Sovétlýöveldiö,
segist vera byrjaö aö byggja upp
sinn eigin her, en neitar því aö
sovósk kjarnavopn séu þar f
landi.
ZAGREB, Júgóslavíu -
Barist var við höfnina í Du-
brovnik í fyrrinótt.
DAMASKUS - Utanrfkisráð
herrar Sýriands, Egyptalands,
Jórdaníu og fulitrúi frá PLO fund-
uöu í gær vegna ísraela og fyrir-
hugaðrar friöarráðstefnu, sem
halda á í lok mánaöarins.
BAGDAD - Stjórnvöld f írak
hafa iofað að senda ódýr mat-
væli í tómar búöir landsins.
m heims kvörtunarbréf:
Um 8% hafa eyðst af Amazonskógunum.