Tíminn - 24.10.1991, Blaðsíða 16

AUGL.YSINGASIMAR: 680001 & 686300
r
RÍKISSKIP
NUTIMA FLUTNINGAR
Halnartiusmu v Tryggvogotu
S 28822
AUÐVITAÐ
Suðurlandsbraut 12
Ööruvísi bíiasala
BÍLAR • HJÓL •
BÁTAR • VARA-
HLUTIR.
MYND HJÁ OKKUR - BÍLL HJÁ ÞÉR
SÍMI 679225
Áskriftarsími
Tímans er
686300
TVÖFALDUR1. vlnnlngur
FIMMTUDAGUR 24. OKT. 1991
Hve margir ætli lesi 30.000 blaösíðna þýöingu á EES- og Evrópubandalagsskjölum?
Lengd EES-samningsins
hálf íslenska alfræðibókin
Draga veröur í efa að margir þingmenn, eða aðrir landsmenn, komi
nokkru sinni til með að lesa orði til orðs allan EES-samninginn
ásamt fylgiskjölum. Hjá Orðabók Háskólans er búist við að þýðing-
ar þessara skjala gfeti farið í allt að 30.000 vélritaðar síður. Eðlilegt
er talið að maður þurfi 2 mínútur til að lesa hvetja síðu. Maður, sem
sæti við iestur í 40 stundir á viku, þyrfti því allt að hálfu ári til þess
að iesa sig í gegnum allan texta EES- og EB-skjalabunkans.
„Ég býst við að þýðingu allra þeirra
skjala, sem mikilvægust eru, verði
lokið núna fyrir áramótin. Þá er um
að ræða kringum 300 skjöl af lík-
lega um þúsund til tólf hundruð
skjölum allt í allt. Sjálfur EES-
samningurinn hefur að verulegum
hluta verið þýddur gróflega. Nú þarf
að fara yfir þær breytingar, sem orð-
ið hafa, og bera saman og síðan að
ganga frá endanlegri þýðingu.
Samningurinn er það langur, 700
til 800 blaðsíður, að það tekur dálít-
inn tíma að koma honum yfir á
góða íslensku," sagði Jörgen Pind,
forstöðumaður Orðabókar Háskól-
ans. Tíminn leitaði hjá honum upp-
lýsinga um það hvað liði þýðingu
þess gífurlega magns af skjölum
sem fylgir EES-samningnum.
Sem nokkra viðmiðun um umfang
EES-samningsins eins og sér, má
t.d. benda á að hann nálgast að vera
helmingur nýju íslensku alfræði-
orðabókarinnar, sem samtals er um
1.800 blaðsíður í þrem bindum.
Samningurinn er þó ekki nema
brot af því sem þýða þarf. Hver síðu-
fjöldinn verður endanlega segir
Jörgen nokkuð á reiki, enda ráðist
það m.a. af því hvaða skjöl eru til-
nefnd í samningnum sem fylgiskjöl.
Áætlað er að allt í allt verði þetta
eitthvað innan við 10 þúsund síður.
Þar er hins vegar um að ræða stórar
síður með tveim dálkum þéttprent-
uðum, líkt og lagasafnið okkar.
Þannig að þessar tíu þúsund síður
verða í þýðingu einhversstaðar á
bilinu 20-30 þúsund vélritaðar síð-
ur.
Þýðingu á Rómarsáttmálanum,
sjálfu grunnplagginu sem allt hitt
byggist á, segir Jörgen lokið. Síðan
eru það lög og reglur Evrópubanda-
lagsins, sem eru fylgiskjöl með
samningnum sjálfum.
Skjölin segir Jörgen þó talin mjög
misjafnlega merkileg. Sum þeirra
hafa verið talin mjög mikilvæg fyrir
ísland, skjöl varðandi fólksflutninga
milli landa, fjármagnsflutninga,
samkeppni og neytendavernd svo
nokkur séu nefnd. Viðræðurnar í
Brussel fóru fram í fjórum samn-
ingahópum. Frá þrem þeirra koma
skjöl sem æskilegt þykir að verði
flest eða öll þýdd á íslensku. En
skjöl frá fjórða hópnum megi frekar
sitja á hakanum.
En úr hvaða máli er þýtt? Vegna
þess að enska er hið opinbera mál
EFTA, segir Jörgen að opinberlega
sé þetta þýtt úr ensku. Og sjálfur
EES- samningurinn sé líka enn sem
komið er aðeins til á ensku. Laga-
gerningar EB séu hins vegar til á
öllum opinberum tungum Evrópu-
bandalagsins. „Við höfum haft ensk-
an, danskan og franskan texta til að
vinna með,“ segir Jörgen.
En er við því að búast að nokkur
einstaklingur komi nokkru sinni til
með að lesa þessar 30 þúsund blað-
síður?
„Ég reikna með að þingmenn,
a.m.k. einhverjir þeirra, t.d. utan-
ríkismálanefnd, muni skoða þetta
mjög vandlega. Síðan hafa sérfræð-
ingar á vegum ráðuneytanna lesið
yfir þessar þýðingar og verið okkur
innan handar með það. Þetta hefur
því nánast allt farið í yfirlestur hjá
sérfræðingum á viðkomandi efnis-
sviðum. En sennilega hefur enginn
einn maður lesið þetta allt, enda
tæki það mjög langan tíma. Menn
verða svona að skipta þessu á milli
sín,“ segir Jörgen Pind.
En hvað skyldi það þá taka langan
tíma fyrir mann að lesa hátt í 30
þúsund vélritaðar síður? Til að
nálgast svar við því leitaði Tíminn
liðsinnis Ólafs Johnson í Hraðlestr-
arskólanum.
„Venjulegur alþingismaður er
svona tvær mínútur að lesa eina
blaðsíðu, meðan sá, sem hefur verið
í skóla hjá mér, les svona tvær blað-
síður á mínútu," sagði Ólafur. Þar
miðar hann við blaðsíðu í dæmi-
gerðri skáldsögu.
Miðum hér við að lesmál á vélrit-
uðum síðum þýðendanna samsvari
nokkurn veginn slíkri blaðsíðu. Þá
verður sú niðurstaðan að það tæki
„meðaljóninn" um 60.000 mínútur,
eða nær hálft ár, að lesa 30.000 vél-
ritaðar síður af EES- og EB-skjöl-
um, ef miðað er við að setið væri við
lesturinn 40 stundir í viku.
- HEI
16. þing Verkamannasambands (slands. Umræða um kjara- og atvinnumál:
Vilja sjómannafrádrátt
„Þetta eru undirskriftir frá um fjögur þúsund fiskvinnslukonum
sem safnað var á 37 stöðum um allt land. Við fÖrum fram á allveru-
lega skattaívilnun, jafnvel á við sjómenn.
Málhildur Sigurbjörnsdóttir frá verkakvennafélaginu Framsókn af-
hendir Guómundi J. Guömundssyni formanni VMSÍ, og Snæ Karls-
syni fyrrv. formanni Samtaka fiskvinnslufólks innlegg 4000 fisk-
vinnslufólks í komandi kjarasamninga: kröfu um aö fiskvinnslu-
fóik njóti skattaafsláttar sambærilegum sjómannaafslætti.
Tímamynd: Árni Bjarna
Okkur finnst það ekkert óeðlilegt,
þar sem við störfum í sömu at-
vinnugrein og þeir,“ sagði Málhild-
ur Sigurbjörnsdóttir, formaður
verkakvennafélagsins Framsóknar,
á þingi VMSÍ í gær þegar hún af-
henti Guðmundi J. Guðmundsyni
formanni VMSÍ, Snæ Karlssyni
fyrrv. formanni Samtaka fisk-
vinnslufólks, eftirmanni hans Sig-
urði Ingvarssyni, og Ásmundi Stef-
ánssyni forseta ASÍ undirskriftalist-
ana.
Fyrri umræða um kjara- og at-
vinnumál hófst á VMSÍ-þinginu í
gærdag, en áður en hún hófst af-
henti Málhildur undirskriftalistana.
Málhildur sagði að í þessari kröfu
fælist ekki það að fiskverkafólk sæi
ofsjónum yfir tekjum sjómanna, en
„... við viljum fá það sama í vasann
og þeir fyrir sama fiskinn og þeir
draga upp úr sjó. Ég treysti því ykk-
ur fyrir þessum lista. Hann er vega-
nesti, í komandi kjarasamningum
og ég vona að hann verði tekinn al-
varlega til greina,“ sagði Málhildur.
Guðmundur J. Guðmundsson
sagði við þetta tækifæri að hann
væri ekki undrandi á þessari kröfu
fiskvinnslukvenna, sem erfiðuðu og
ynnu hvað lengstan vinnudag á ís-
landi. Hann sagði síðan að ef Verka-
mannasambandið og fiskvinnslu-
fólk stæðu af festu og hörku á bak
við þessa kröfu, þá færi hún í gegn.
„Hvort sem maðurinn heitir Jaki,
Snær eða Ásmundur sem hana ber
fram, þá fer hún ekki í gegn nema ef
hið góða fólk, sem í fiskvinnslunni
er, fylgir henni eftir. En þá skulum
við líka sjá til,“ sagði Guðmundur.
Ásmundur Stefánsson var ekki til
staðar þegar Málhildur afhenti und-
irskriftirnar fjögur þúsund, en kom
nokkru síðar og þá var afhendingin
endurtekin sérlega fyrir hann. Ás-
mundur þakkaði fyrir listana og það
framtak sem fiskvinnslufólk sýndi í
þessum efnum á liðnum vetri, sem
skipti miklu máli í þjóðfélagsum-
ræðunni þá. „Þeir voru margir
stjórnmálamennirnir, sem stilltu
sér upp og gáfu stór loforð um það
að persónuafslátturinn yrði hækk-
aður, og ég tek eindregið undir að
það er full ástæða til að gefa þeim
tækifæri til að standa við það sem
þeir lofuðu fyrir kosningar. Ég mun
koma þessu áfram á framfæri,"
sagði Ásmundur.
I frumdrögum að ályktun VMSÍ
um kjara- og atvinnumál segir að
reynslan af þjóðarsáttarsamning-
unum sé launafólki dýrmæt, því
hún færði heim sanninn um að
hægt er að halda verðbólgu og
kostnaðarþáttum í skefjum, sé um
það samstaða í þjóðfélaginu. Jafn-
framt sýni þessi reynsia að aðrir
þættir en laun hafa afgerandi áhrif
á þróun verðlags og verðbólgu. T.d.
hafi vaxtahækkanir að undanförnu
kallað fram aukna verðbólgu, sem
riðlað hefur þeim stöðugleika sem
þjóðarsáttarsamningarnir sköpuðu.
Næsti kjarasamningur verði því að
vera byggður á því að allir samn-
ingsaðilar, ekki aðeins aðilar vinnu-
markaðarins, heldur einnig samtök
bænda, ríki og sveitarfélög, taki
ábyrgð á að standa vörð um mark-
mið hans. Telji einhver aðili að slík-
um kjarasamningi að einn eða fleiri
aðilar hafi hlaupið frá markmiðum
samningsins eða hafi rofið friðhelgi
hans, getur sá krafist viðræðna um
ágreininginn án samráðs við önnur
heildarsamtök.
Þá skuli reyna til þrautar að við-
halda þeim markmiðum, sem sett
voru í febrúarsamningunum, og
var þáttur í því að varða þá leið að
auka kaupmátt með raunhæfum
hætti.
—sá
Ftiðrik Sophusson fjármála-
ráðherra segir að samningurinn
um cvrópska cfnahagssvæðið
(EES) hafl engin áhrif á tolla-
eða skatttekjur íslenska rflds-
ins. Talið er lfldegt að EES hafl
í for með sér að erlent vinnuafl,
sem hingað kemur, þurfi ekki
að vera aðili að verkalýðsfélög-
um.
Friðrik sagði hugsanlegt að
það þurfl að breyta heitum á
einhverjum tollum og vöru-
gjöldum. Samningurinn sjálfur
breyti hins vegar engu um tolia-
eða skatttekjur ríkissjóðs. Hann
sagði rangar þær fréttir að rðds-
sjóður verði af milljaröa tolla-
tekjum eftir að EES-samning-
urinn hefúr tekið giidi.
Steingrfmur Hermannsson
varpaði því fram á Alþingi í gær
hvort erlent vmnuafl, sem hing-
að flyst eftir að vinnumarkaður-
inn er orðinn frjáls, þurfl að
ganga í verkalýðsfélög til að fá
hér vinnu. Hann sagði að sér
skildist áð EES-samningurinn
þýddi að skylduaðíld eriendra
manna að verkaiýðsfélögum
verði afnumin.
Á skrifstofu ASÍ var mönnum
ókunnugt um hvemig þessum
málum verði háttað í EES. Það
er hins vegar skýrt í samningn-
um að útlcndingar, sem kjósa að
vinna hér, mega ekki þiggja
lægri laun fyrir vinnu sína en
gengur og gerist á vinnumark-
aði hér á landi. -EÓ