Tíminn - 02.11.1991, Blaðsíða 10

10
HELGIN
Laugardagur 2. nóvember 1991
SAKAMÁL SAKAMÁL SAKAMÁL SAKAMÁL SAKAMÁL
Dvergur, einsetukona
og hengdur hundur
Nelson var fríðsæll lítill iðnaðarbær þar sem allir þekktu alla og
treystu öllum. En þá kom til bæjaríns vanskapaður dvergur, sem var
reiðubúinn til að myrða gamlar konur fyrir peninga.
Ruth Clarkson ásamt eina vini sínum, hundinum Roy.
Bærinn Nelson hvílir í botni
Ribbledals í skugga Pendlehæðar í
Lancashire á Bretlandi. Skorstein-
amir á spunaverksmiðjunum gnæfa
þar til himins. Verkamennirnir, sem
bjuggu þarna árið 1936, unnu hörð-
um höndum fyrir lifibrauði sínu, en
voru glaðlyndir og heiðarlegir. Rán
voru óþekkt fyrírbrigði, þrátt fyrir
að fæstir hefðu fyrir því að læsa úti-
dyrunum hjá sér. Nágrannarnir
röltu við hjá hver öðrum til að skipt-
ast á slúðursögum, öllum var treyst.
Enda áttu fáir nokkuð sem hægt var
að öfunda þá af, hvað þá eitthvað
sem var þess virði að stela því.
Auðug tötrughypja
Þar var fröken Ruth Clarkson und-
antekning, þótt varla væri hægt að
leiða að því getum eftir útliti henn-
ar. Hún gekk eins og beiningamaður
til fara, en samt sem áður átti þessi
sjötuga piparjómfrú eignir við Tóm-
asarstræti og „antik“ skartgripi sem
voru nægilega dýrmætir til að fyrir
andvirði þeirra hefði hún getað
keypt húseignir nágranna sinna
mörgum sinnum. Þessi gamla arg-
intæta hafði litla þörf fyrir mannleg-
an félagsskap og lét sér nægja vin-
áttu hundsins síns Roy. En einhver
hlýtur að hafa vitað af eignum henn-
ar, því einhvern tíma á milli föstu-
dagsins 19. júní og mánudagsins 22.
sama mánaðar 1936 var gamla kon-
an barin til bana á heimili sínu og
eigum hennar rænt.
Dvergurinn kemur til
sögunnar
Fyrsta vísbendingin um að ekki væri
allt með felldu í Iitla bænum kom á
mánudeginum þegar Bracewell
Morville kom á lögreglustöðina og
skýrði frá því að vanskapaður dverg-
ur væri að falbjóða stolna skartgripi
í bænum. Og hann bætti því við að
dvergurinn hefði kálað hundi þegar
hann var að stela skartgripunum.
Lögreglan fékk vitanlega strax
áhuga á málinu og þegar voru send-
ir menn út af örkinni til þess að fá
staðfestingu á sögu Morvilles.
Veðmangarar bæjarins könnuðust
strax við að einkennilegt „smá-
menni" hefði verið að reyna að losa
sig við verðmæta skartgripi. Þeir
sýndu lögreglunni þá gripi sem þeir
höfðu keypt af dvergnum. Augljóst
var að seljandinn hafði ekki kunnað
að meta hversu dýrmæta gripi hann
hafði undir höndum, en sumir
þeirra voru afar fágætir.
Tveir óeinkennisklæddir lögreglu-
menn héldu nú til Claytonstrætis
nr. 56, eftir að fyrirspurnir höfðu
leitt í ljós að líklegasta fórnarlamb
ráns eins og hér var um að ræða
væri frk. Clarkson. Þeir komust aö
því að gamla frökenin hafði ekki sést
á göngu með hundinn frá því föstu-
deginum áður. Konan, sem bjó við
hliðinni á frk. Clarkson, sagðist þó
hafa séð hana, þó svo að hún hefði
ekki talað við hana. Sú gamla var lít-
ið fyrir að standa í kjaftatörnum við
nágrannana. Það haföi þó vakið at-
hygli nágrannakonunnar að um
hálsinn hafði hún haft úr í langri
keðju sem stungið var undir streng-
inn á pilsinu hennar. Hún sagði líka
að hundurinn, sem yfirleitt gelti að
öllu sem hreyfðist, hefði verið
óvenjulega þögull.
Hún sagðist ennfremur nýlega hafa
sagt við eina nágrannakonu þeirra:
„Ég heyri Ruth iðulega hósta á nótt-
inni. Hún gæti dáið án þess að nokk-
ur hefði minnsta grun um það.“
Lögregluna fór nú að gruna margt
þegar þessar upplýsingar voru
fengnar. Þeir héldu til heimilis
gömlu konunnar, börðu þar að dyr-
um og kölluðu á hana, en fengu ekk-
ert svar. Bakdyrnar voru að vísu
læstar, en báru merki um innbrot.
Nágrannar gömlu konunnar, sem
höfðu fylgst með árangurslausum
tilraunum lögreglumannanna, gáfu
þeim nú upp nafn og heimilisfang
frænku hennar, Edith Edmondson.
Sérvitur í meira lagi
Edith Edmondson staðfesti það að
frænka hennar hefði átt talsvert af
dýrmætum skartgripum, en sagði
jafnframt að gamla konan opnaði
ekki fyrir neinum, ekki einu sinni
ættingjum sínum. Hún sjálf hefði til
að mynda ekki komið inn á heimili
frænku sinnar í 15 ár, þó svo að þær
hefðu alltaf haldið sambandi. Hún
sagði að frænka sín hefði komið að
heimsækja sig fyrir um það bil
tveimur vikum og þá virst vera við
góða heilsu. Það, sem henni fannst
einkennilegast, var að hundurinn
skyldi ekki hafa gelt þegar lögreglan
barði að dyrum.
Edith Edmondson hélt áfram að
lýsa sérvisku frænkunnar: „Hún hef-
ur alla tíð verið sérviskuleg í háttum
og það hefur aukist frekar en hitt
eftir að vinkona hennar, Jane Riley,
féll frá. En vera kann að hún hafi
ekki opnað fyrir ykkur af því þið er-
uð ekki einkennisklæddir."
Nú var ákveðið að Edith Edmond-
son færi með lögreglunni heim til
frk. Clarkson til að reyna að lokka
gömlu konuna til að koma til dyra.
Þegar lögreglumennirnir og Edith
komu til baka sást engin hreyfing,
nema hvað gardínur nágrannanna
hreyfðust þegar þeir voru að fylgjast
með gangi mála. Lögregluforinginn
hikaði nú ekki lengur, en gaf liðs-
mönnum sínum fyrirskipun um að
sparka upp bakhurðinni.
Rotinn ruslahaugur
Lögreglumennirnir voru engan
veginn undirbúnir undir það sem
mætti þeim inni í húsinu. Fjallháir
staflar af gömlum fötum og tuskum
huldu nær allan gólfflötinn. Tómar
niðursuöudósir, ónýt húsgögn og
bunkar af gömlum dagblöðum voru
út um allt og allt var ólýsanlega
óhreint. Mýs nutu lífsins í rotnandi
matarleifum sem voru alls staðar í
eldhúsinu. Lögreglumennirnir
gengu um hrasandi í draslinu og
gengu loks fram á lík frk. Clarkson í
miðri óreiðunni. Hún var klædd í
slíka larfa að erfitt var að greina
hana frá draslinu umhverfis hana.
Einn lögreglumannanna fann blóð-
ugt felgujárn við hlið líksins.
Þrátt fýrir hina gífurlegu óreiðu
urðu lögreglumennirnir að rann-
saka vettvang eins og við varð kom-
ið. Skúffur höfðu verið dregnar út
og innihaldi þeirra dembt saman við
ruslið sem fyrir var. Blóðslettur voru
upp um alla veggi. Ekki var neina
skartgripi að finna, ekki einu sinni á
líkinu.
Lögreglumenn, sem höfðu olnbog-
að sig gegnum draslið upp á efri
hæðina, fundu maðkétið hræið af
hundinum í gömlu rúmi. Hann
hafði verið hengdur við rúmstöpul-
inn.
Réttarlæknirinn, sem fékk það
óyndislega verkefni að kryfja líkið,
sagði að konan hefði verið myrt
tveim til þrem dögum áður. Það
voru merki um sautján þung högg á
höfðinu, sem hvert og eitt hefði get-
að reynst banvænt, höggin höfðu
verið veitt með bitlausu áhaldi. Mar-
blettir voru á vinstri öxl, handleggj-
um og höndum. Mörg höfuðbein
voru illa brotin. Báðar hendur
hennar voru brotnar og marðar, sem
leiddi getum að þeirri baráttu sem
hún hafði háð fyrir lífi sínu. Hund-
urinn hafði látist af völdum heng-
ingarinnar, fremur en af þeim
ruddalegu spörkum sem hann hafði
hlotið er hann var að reyna að verja
eiganda sinn. Þegar lík frk. Clarkson
var flutt í líkhúsið, var fatnaðurinn,
sem hún var, í skráður: Tvær bættar
gabardínkápur, gamalt grátt prjóna-
sjal, blóðugur bómullarundirkjóll,
svart magabelti og rauð flónelsnær-
skyrta. Hún var nærbuxnalaus.
Max Haslam var auðþekktur
hvar sem hann fór og það kom
honum í gálgann.
Dvergurinn handtekinn
Lögreglan var ekki lengi að hafa
uppi á dvergnum — lýsingin á hon-
um auðveldaði það. Hann veitti
enga mótspyrnu við handtökuna.
Hann kvaðst heita Max Mayer Has-
lam og vera 23 ára gamaíl. Hann
hélt því blákalt fram að hann hefði
átt skartgripina árum saman og
hefði aldrei heyrt minnst á frk.
Clarkson, hvað þá komið heim til
hennar.
Þar sem lögreglan hafði sitt af
hverju í höndunum, var hún ekki
reiðubúin að trúa sögu Haslams.
Maður, sem leigt hafði húsnæði
ásamt Haslam um tíma, skýrði frá
því að Haslam hefði svo sannarlega
vitað um tilvist gömlu konunnar.
Hann hefði talað um hana er þeir
sluppu úr fangelsi rúmum mánuði
fyrir morðið, sagt að hún væri
frænka sín og að hann ætlaði að
biðja hana um fjárhagsaðstoð.
„Ef hún gefur mér ekki peninga,
skal hún fá að kenna þannig á því að
hún iðrist,“ hafði hann gortað.
„Hún er bölvaður nirfill og það er
kominn tími til að hún rétti mér
hjálparhönd. Það eina, sem hún hef-
ur áhuga á, er þetta hundkvikindi."
Saga sambýlismannsins nægði lög-
reglunni. Haslam var kærður fyrir
að hafa haft stolna skartgripi undir
höndum, svo unnt væri að halda
honum áfram. Á meðan hóf lögregl-
an að kanna ævi- og glæpaferil hans.
Haslam hafði fæðst inn í stóra fjöl-
skyldu árið 1913. Sem barn þjáðist
hann af beinsjúkdómi sem kom í
veg fyrir að hann gæti gengið fyrr en
hann var 9 ára. Sem fullorðinn mað-
ur náði hann aðeins 130 sm hæð,
sem jók enn á biturleika hans. Árið
1934 var verksmiðjunni, þar sem
hann hafði starfað sem handlangari,
lokað og þar með hófst afbrotaferill
hans.
Þegar Haslam var orðinn atvinnu-
laus, fór hann að reyna að sjá fyrir
sér með þjófnaði, en náðist og var
dæmdur í sex mánaða fangelsi. En
fangavistin hafði ekki mannbætandi
áhrif á hann og eftir að hann losnaði
flutti hann til Nelson. Þar komst
hann í kynni við menn sem áttu eft-
ir að verða honum að falli.
Tortryggnir félagar
James Davieson, sem hafði leigt
með Haslam við Vernonstræti,
skýrði frá því að hann og Thomas
Barlow hefðu kynnst dvergnum í
júníbyrjun 1936. Á einni af mörgum
gönguferðum þeirra félaga höfðu
þeir rekist á frk. Clarkson þar sem
hún var á göngu með hundinn sinn.
Barlow hafði sagt: „Sjáið þessa skít-
ugu kerlingu og hún er moldrík."
„Hvernig veistu það?“ hafði Haslam
sagt og sýnt málinu greinilegan
áhuga.
„Eg átti einu sinni heima í ná-
grenni við hana,“ sagði Barlow.
„Mér finnst hún nú ekki beinlínis
auðsældarleg," sagði Davieson og
frá hans hálfu var málið útrætt.
Nokkrum dögum síðar, þann 15.
júní, voru þeir félagar enn á göngu
þegar Haslam lét skyndilega í ljós
ákafa löngun til að eignast felgujárn.
Hann snaraðist inn í járnvöruversl-
un og kom út aftur skömmu síðar
með járnið, ánægður með sjálfan
sig.
Næst hittust þeir kumpánar þann
19. júní. Haslam kvartaði undan því
að geta ekki greitt leiguna og átti
von á því að verða hent út þá og þeg-
ar. Síðan lýsti hann því yfir að hann
ætlaði að kanna markaðinn. Hann
sagði þetta á þann hátt að félögum
hans skildist að þeim væri ekki ætl-
að að slást í förina. Þar sem þá grun-
aði að Haslam ætlaði að fara að
vinna í „lausamennsku", ákváðu
þeir að fylgjast með ferðum hans.
Þeir eltu hann og sáu þegar hann
barði að dyrum hjá frk. Clarkson og
sáu hann síðan fara á bak við húsið.
Þeir yfirgáfu þá staðinn til þess að
hann kæmi ekki auga á þá.
Nckkrum klukkustundum síðar
hittust þeir aftur í miðbænum.
„Það var ekkert að hafa á markaðn-
um,“ sagði Haslam í óspurðum
fréttum og Barlow og Davieson litu
hvor á annan, fullvissir um að hinn
smávaxni félagi þeirra væri að segja
þeim ósatt.
Vænkast hagur
Strympu
En innan sólarhrings varð það lýð-
um ljóst að hagur Haslams hafði
batnað. Hann spurði félaga sína hvar
hann gæti selt skartgripi og skýrði
jafnframt frá því að hann hefði þurft
að drepa hund til að koma höndum
yfir þá. „Ég hengdi hann og stakk
svo í hann með skrúfjárni til að gá
hvort hann væri ekki örugglega
dauður."
Hann lýsti húsinu sem hann hafði
brotist inn í, sagði að þar hefði allt
verið grútskítugt og helst minnt á
ruslahaug. Síðar þegar Barlow og
Davieson stungu upp á því að þeir
skryppu á hótelbarinn og fengju sér
í staupinu, færðist Haslam undan,
óttaðist að einhver kynni að taka eft-
ir hinum nýfengnu auðæfum hans.
Davieson minntist þess að Haslam
hafði þvegið fötin sín um kvöldið og
sagt: „Veistu hvar ég get losað mig
viö lík?“
Barlow hafði einnig verið spurður
einkennilegra spurninga og verið
boðin 200 pund ef hann aöstoðaði
Haslam við að losna við lík. „Ég kál-
aði kerlingu," sagði Haslam hinn ró-
legasti. Barlow og Davieson ákváðu
að kæra vin sinn fyrir lögreglunni
áður en þeir sjálfir flæktust í málið,
en urðu of seinir. Haslam var kom-
inn í yfirheyrsluherbergi lögregl-