Tíminn - 02.11.1991, Blaðsíða 12

HELGIN
Laugardagur 2. nóvember 1991
r
12
„Hvað á barnið að heita?“
Meginreglur um mannanöfn
* Hverju bami skal gefa íslenskt eiginnafn.
* Hver maður á að kenna sig til föður eða móður eða má bera ættamafn
ef hann hefur rétt til þess.
* Enginn má taka upp nýtt ættamafn hér á landi.
Eiginnöfn
* Hverjum ber skylda til að gefa barni nafn?
Þeim sem hafa forsjá bams (fyrst og fremst foreldrum).
* Hvað mega nöfnin vera mörg?
Ekki fleiri en þrjú.
Þá em ný lög um mannanöfn
gengin í gildi og út komið kver
af því tilefni þar sem talin eru
upp löghelguð nöfn, en nú má
skíra eina manneskju allt að
þrem nöfnum. Ættu því enga
að henda slys á borð við það er
gerðist hér hér í dentíð, er
stúlka var skírð eftir prentvillu.
Þeim, er ekki þekkja þá sögu,
skal sögð hún hér: Ein biblía
vorra var þýdd úr þýsku — og
varla sú eina — og henti þýð-
andann það slys er hann rakti
söguna af þeim atburði er dótt-
ir Faraós fann bamið Móses í
sefgrasinu að hann misskildi
þýska orðið ,jedoch“, sem þýð-
ir „þrátt fyrir“ eða „eigi að síð-
ur“. Hélt hann að þetta væri
nafn stúlkunnar og hét hún því
Jedokka í þýðingunni. Ein-
hverjum leist svo vel á nafnið,
eins og menn síðar hafa hrifist
af nöfnum útlendra kvikmynda-
gyðja og fegurðardísa, að hann
skírði dóttur sína eftir prentvill-
unni. Með prentvilluna varð
konan svo að burðast ævina á
enda, hvort sem hún nú varð
löng eða skömm.
Fleiri skrýtin nöfn þekkja
menn frá fyrri tíð — Lofthænu
og Líkafrón, Betúel og Dósóþe-
us og þar fram eftir götunum.
Einkum munu Vestfirðingar
hafa verið uppáfinningasamir í
þessu efni og mun rímnakveð-
skapurinn hafa verið helsta upp-
sprettulindin.
Fyrir svo sem tveimur áratug-
um gekk viss nýbylgja yfir í
nafnagift. Menn risu upp gegn
Dollýum og Anníum stríðsára-
rómantíkurinnar og fóru á ný
að seilast aftur í tímann eftir
nöfnum. En nú var hlaupið yfir
rímnakveðskaparskeiðið og ekki
numið staðar fyrr en í íslend-
ingasögunum, Eddunum og
goðafræðinni. Skósveinar og
fylgimeyjar heiðinna guða, sem
og allra handa vættir, endur-
holdguðust ákaft í vissum skiln-
ingi. Engan skal styggja með því
að hafa yfir einhver dæmi, en
hver lesandi fyrir sig mun
þekkja þau. Sum eru þessi nöfn
reyndar falleg og hljóma snot-
urlega, en þau gera það ekki öll.
Mörg eru skelfing stirðbusaleg
og gera þann hreint gáttaðan
sem heyrir fólk segjast heita
þetta. Stundum eru þessi
óhræsis nöfn tvö saman gefin
sömu manneskju. Ekki hafa all-
ir foreldrar verið svo miskunn-
samir að skíra börn sín ein-
hverju blátt áfram nafni að auki
til að skýla sér á bakvið, en hafa
þóst vissir um að einstakling-
urinn mundi verða jafn
ánægður með nafn sitt og þau
sjálf fyrir hans hönd. Slíkt er
auðvitað í meira lagi vafasamt
og hafa dæmin sannað það.
Það er engin bót fyrir fólk sem
er vansælt með nafnið er það
ber, þótt það eigi sér dæmi aft-
ur á dögum Óðins eða Gunn-
ars á Hlíðarenda.
En tískan er söm við sig og
nú hefur aftur dregið úr
skrýtilegheita nöfnum. Tví-
nefni eru algeng og seinna
nafn gjarna stutt og laggott,
sem er ágætt, þótt það leiði til
nokkurrar einhæfni. Líklega
er sá siður ágætur að skíra í
ætt sína, eftir föður eða móð-
ur, afa og ömmu. Þannig við-
helst nokkur fjölbreytni í
nöfnum með þjóðinni, því vel
boðleg nöfn deyja ekki út, þótt
þau séu ekki tískunöfn. Vafa-
samari eru draumanöfnin. Ný-
lega heyrði ég um mann sem
var skírður Sindri eftir hesti á
heimilinu sem móður hans
hafði dreymt. „Gott var að hana
dreymdi ekki Mósa,“ sagði ein-
hver, en á bænum var líka hest-
ur með því nafni.
En nú eru semsé komin út
nafnalög og öllum möguleikum
á slíkum slysum þar með af-
stýrt.
Gettu nú
Síðast sáum við hér í
dálkinum félagsheimilið
að Laugarhóli í Bjarnar-
firði í Strandasýslu.
Þá sjáum við þéttbýlis-
kjarna á Suðurlandi.
Hér hafa verið haldin
mörg og merk sveita-
böll, sem margir minn-
ast og sakna.
KROSSGÁTA
I n/4 500 O , i #••• FiSKAR' ElNN GRÓr SMÍÐl • • —■ 1 r— onic TftlftR Nó'KT- ftND I 1 D$K ! | '
1 » f rTPS fí TJ- JURT E/NS RÓvr
f /T W\ 9 . M'fiL ! 2
m TOTT- AÐl
M£KGí> lÚMúR- LYUD 1 STfcÐ I HEÐ- FC-RÞ i 3
k ElNS UftND
W / H'f\L slc'ra N'ftNft 1 i í ! i zi
k.. 3/r- KE-W LFNUÐ ÚTfíTl 4 1
L'óTÆB] LfítJO Vft-RD - ftUD) j YE6&0R 5 ! i 1 i i 5
D/INÍS BIT oL iW"
- 4 -—5*- (d r * > i
50 * þ ÓTT % KORr? • f/ElT- u/J STÓ R - VE.1D( re-Lt>i - VlVUR r ll- i -j l sSG R 0-9 L 50 0 ▼ í 7
LOJ mt TUl - HLJ.
Fast HíLPNt UR TlTILL /3 EíNS i 9 í i 8 I ?
l;kT PL(\T~
Sft&T ftUMT 40 HÖHER 6RÍN SfíLft ' 1 ! — i **
YÉT/V/ MÞfW SkorA miR JoKP HRYíSfI
f /,o n 4Z P* 1 i 'ftTT í ^
SflMT. DÝF, TWV UN
pytfi Jfí si >éN ÍKUMF/ mAR I | 5EFN 8 i j | "
50 r f\k 7YA mm 6ÍRE/N K>/eN- orni j
KU5K yooo 9 «ALA risKfl SDJRS - M'ftL ’fisk 1 J i $KIP ‘Í i /2
Fv/?sr- UPs
í TLEiRT. PflN/S SflNVT. 15 l Ne NN XÍLÓ - nerxi ■ . . ■ // 7KIÐ sp/L i I í 1
? V < —> ' j * —> 1 1 » ftUÞfi • — j 9 4 I »
riMM 5 • • • •
prw i SÐK6, • i 1 I I /V i i L 15