Tíminn - 06.02.1992, Blaðsíða 1

Fimmtudagur
6. febrúar 1992
20. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Líkur er á að niðurstöður úr ozonrannsóknum NASA
hafi verið mistúlkaðar. Einnig eru uppi efasemdir um
spár um ozoneyðingu. Þór Jakobsson veðurfræðingur:
„Efast um að
hægt sé að
spá fyrir um
eyðinguna“
Þór Jakobsson veðurfræðingur segir að hann efíst um að hægt sé
að spá fyrir um eyðingu ozonlagsins eins og NASA, geimferðar-
stofnun Bandaríkjanna, hefur gert. Þá heldur hann því fram að nið-
urstöður NASA hafí verið mistúlkaðar og að líkurnar á því að gat
myndist yfír norðurhveli jarðar á næstunni séu ekki miklar, þó að
ozonlagið sé vissulega að eyðast.
Niðurstöðurnar úr rannsóknum
NASA á ozonlaginu voru kynntar
sama dag og niðurstöður úr samevr-
ópsku rannsóknarverkefninu voru
kynntar. „Við teljum að það hafí ver-
ið gengið of langt með að spá fyrir
um hlut eins og eyðingu ozonlags-
ins. Þetta rannsóknarverkefni þeirra
NASA-manna er ágætt svo langt sem
það nær, en það er miklu viðaminna
en evrópska verkefnið. Þeir fá út-
komur sem eru nokkum veginn í
samræmi við evrópsku útkomurnar,
en leggja síðan fram spá um fram-
hald, sem við stórefumst um að
hægt sé að gera,“ sagði Þór Jakobs-
son veðurfræðingur í samtali við
Tímann.
Þór sagði að sér sýndist að í fréttum
af spám NASA væru niðurstöður
jafnvel oftúlkaðar. í fréttabréfi NASA
er fjallað um 1-2% minnkun á dag á
ozoni sem væri mjög slæmt ef það
ástand varaði lengi. Það sé hins veg-
ar greinilega aðeins verið að fjalla
um stutt tímabil um miðjan janúar,
sem allar aðstæður hafa verið fyrir
hendi til að ozonlagið minnkaði um
1-2% á dag, en ekki um tveggja
mánaða viðvarandi ástand sem
leiddi til að ozonlagið minnkaði um
30%. Svo virðist því sem niðurstöð-
ur NASA hafi verið mistúlkaðar, en í
fréttabréfi NASA er hvergi talað um
30% minnkun. „Málið er að til að
þetta geti átt sér stað verða að ríkja
mjög ákveðnar aðstæður í langan
tíma,“ segir Þór Jakobsson veður-
fræðingur. Þær ákveðnu aðstæður
sem Þór Jakobsson talar um eru sól-
arljós og fimbulkuldi auk tilstuðlan-
ar klórefna sem verður að vera við-
varandi um langan tíma til að 30%
minnkunn á ozonlaginu eigi sér
stað. Veðurstofa íslands mun í dag
senda frá sér tilkynningu í kjölfar
fundar sérfræðinga veðurstofunnar
um málið. -PS
„Til Siggu" eöa eitthvað því um líkt sjá þeir sem sótt hafa Bókamarkað Eymundssonar að undanfömu. Því
auk eldri upplaga frá forlögunum og þúsunda erlendra bóka býður Eymundsson nú upp á þúsundir gam-
alla og og notaðra bóka af lager fornbókaverslunar sem hætt hefur starfsemi. Tfmamynd Áml Bjama
Bókamarkaðir aldrei of margir?
Koma aftur og aftur
„Það er bara eitt sem segir til um það hvort bókamarkaður er úreltur,
þ.e. hvort fólk hættir að versla þar. En það var nákvæmlega sama fyrri-
komulagið í fyrra með bókamarkaði forlaganna og Eymundssonar, og það
breytti engu fyrir bókamarkað Félags bókaútgefenda. Hann hefur rót-
gróna fjögurra áratuga hefð og hefur ávallt gengið vel, þrátt fyrir fjölda
annarra markaða samhliða núna á undanfömum árum,“ sagði Jón,
Karlsson bókaútgefandi í Iðunni og formaður Félags ísl. bókaútgefenda.
Tíminn hafði samband við hann í efna til bókamarkaða í eigin búðum.
tilefni auglýsingar Félags bókaút-
gefenda sl. helgi um væntanlegan
bókamarkað í Kringlunni. „Bíðið
eftir mér, það er þess virði.“
Að sögn Jóns er það Penninn sem
fengið hefur heimild til að halda
hinn hefðbundna markað félagsins.
í Félagi ísl. bókaútgefenda séu 40-50
aðilar sem auðvitað keppi innbyrðis.
Þeir hafi byrjað fyrir um áratug að
Síðan keppi smásalar líka innbyrðis.
Eymundsson sé í þeirra hópi og hafi
síðustu tvö árin staðið fyrir öðrum
tveggja hinna stóru bókamarkaða.
Markaður Eymundssonar sé þó
stærri að því leyti að þar hafi einnig
verið boðið upp á 5 til 10 þúsund er-
lenda bókatitla. Og á þann markað
Eymundssonar sem nú stendur yfir
hafi einnig farið um 40 þúsund
gamlar (notaðar) bækur, a.m.k. 4 til
5 þúsund titlar.
„Þetta var bara hugsað sem krydd,
af því að fólk hefur afskaplega gam-
an af því að grúska í þessu,“ segir
Jón. Þarna sagði hann um að ræða
allan lager fombókasölunnar að
Laufásvegi 4, sem Eymundsson hafi
keypt.
Jón segir bókamarkaðina alltaf
mjög vel sótta og heilmikla sölu.
Margir komi aftur og aftur, þyki
greinilega bæði gott og gaman að
vera innan um bækur, þótt þeir
kaupi kannski ekki allir mikið. „Það
er alveg staðreynd, að almenningur
í þessu landi hefur gríðarlegan
áhuga á bókum,“ sagði Jón Karls-
son. - HEI
Ásmundur Stefánsson, forseti ASÍ, segist telja að í kröfugerð á hendur ríkisvaldinu eigi verkalýðshreyfingin að
setja efst á blað að aðgerðir hennar í heilbrigðismálum verði teknar aftur:
Kröfum ASÍ fálega tekið
Á fundi ASÍ, VSÍ og VMS í gær lagði ASÍ fram kröfugerð sína. Atvinnurek-
endur tóku henni fálega og ítrekuðu fyrri afstöðu um að þeir gætu ekki fall-
ist á neinar breytingar sem fælu í sér aukinn kostnað fyrir atvinnulífið. Ás-
mundur Stefánsson. forseti ASÍ, segir að fundurinn hafi ekki aukið sér
bjartsýni. Innan ASÍ eru uppi raddir um að þvinga ríkisvaldið til að draga
breytingar sem það hefur gert á velferðarkerfinu til baka. Ásmundur segir
að aðgerðir ríkisstjómarinnar í heilbrigðismálum verði þar efst á blaði.
Ákveðið var á fundi samningsaðila
í gær að halda annan fund á mánu-
daginn þar sem forstjóri Þjóðhags-
stofnunar mun gera grein fyrir
nýrri þjóðhagsáætlun, en búist er
við að í henni verði nokkuð slegið á
þá svartsýni sem ríkt hefur um af-
komu þjóðarinnar á þessu ári.
í kröfiigerð ASÍ er miðað við að
samningstíminn verði eitt ár, þ.e.
að samningurinn gildi út febrúar á
næsta ári. Gert er ráð fyrir að end-
urskoðunarákvæði verði iík þeim
sem voru í fyrri samningi og hann
verði endurskoðaður þrisvar á
samningstímabilinu. í kröfugerð-
inni er ekki vikið að beinum launa-
breytingum, en gert er ráð fyrir að
fjalíað verði um þær síðar í samn-
ingsgerðinni.
Aðrar sameiginlegar kröfúr allra
aðildarfélaga ASÍ eru m.a. að des-
emberuppbót verði samræmd milli
félaga, en í dag fá einstakir hópar
inna ASÍ10 þúsund krónur á með-
an aðrir fá meira en helmingi
meira. Lögð var fram krafa um að
orlofsréttur verði aukinn þannig að
einn dagur bætist við þegar ákveðn-
um aldri eða starfsaldri er náð. Or-
lofsdagar geti þannig hæstir orðið
28. Krafist er aukinna réttinda
vegna veikinda barna og ættingja.
Farið er fram á að fólk megi taka sér
frí frá vinnu til að fara til jarðarfara.
ASÍ vill að menn haldi áunnum
réttindum þegar skipt er um vinnu.
Þá er þess krafist að uppsagnar-
frestur eldri starfsmanna verði
lengdur þannig að starfsmenn sem
náð hafa 63 ára aldri og hafa starfað
í 10 ár hjá sama atvinnurekenda
njóti 6 mánaða uppsagnarfrests.
Krafist er að unglingar fái fullt
kaup við 16 ára aldur, en verslunar-
menn leggja mikla áherslu á þá
kröfú. Einnig er krafist breytinga á
starfsaldri og matartímum um
helgar. Farið er fram á að uppsagn-
arfrestur sjómanna verði lengdur,
en hann er 7 dagar nú, og að sjó-
menn verði ekki látnir taka þátt í
kvótakaupum.
Ásmundur sagði að viðbrögð for-
ystu VSÍ við kröfum ASÍ hefðu ver-
ið að endurtaka fyrri svör um að at-
vinnurekendur væru ekki tilbúnir
til að fallast á neitt sem myndi leiða
til kostnaðarauka fyrir þá. Ásmund-
ur sagði að á fundinum hefði lítið
verið fiallað um einstakar kröfur,
a.m.k. hefði enginn liður kröfú-
gerðarinnar verið afgreiddur.
Ásmundur var spurður hvort hann
væri svartsýnni um árangur við-
ræðnanna eftir fundinn. Hann svar-
aði því til að bjartsýni sín hafi ekki
aukist.
Innan ASÍ hefur verið rætt um að
grípa til aðgerða til að þvinga ríkis-
stjómina til að draga til baka sumar
breytingar sem gerðar hafa verið á
velferðarkerfinu. í þessu sambandi
hefur verið minnst á samræmdar
aðgerðir með opinberum starfs-
mönnum og fleiri samböndum.
Raddir um þetta heyrðust t.d. á
miðstjómarfundi ASÍ sem var hald-
inn síðastliðinn mánudag.
Ásmundur sagði vera uppi tvö
sjónarmið hjá ASf í þessu máli.
Annars vegar að krefiast þess að all-
ar aðgerðir ríkisstjómarinnar verði
teknar aftur og hins vegar að rétt-
ara sé að velja ákveðin atriði og
setja málin í forgangsröð. Ásmund-
ur sagði að ASÍværi ekki búið að
móta afstöðu sína til þessa máls.
Ásmundur hefur sjálfúr talað fyrir
því að málum verði raðað í for-
gangsröð. Hann var spurður hvaða
mál hann vildi setja efst á Iistann.
„Ég held að það sé enginn vafi á því
að heilbrigðismálin eru efst á
blaði," svaraði Ásmundur.
Ásmundur sagði að í sínum huga
væri ekkert vafamál að til að ASÍ nái
frarn kröfúm sem það hyggst gera á
hendur ríkisvaldinu verði það að
beita þrýstingi. Ályktanir og kröfu-
gerð dugi ekki ein sér. Ásmundur
sagðist ekki eiga von á miklum
stuðningi frá vinnuveitendum f
þessu máli. „Við höfúm hingað til
ekki fengið mikinn stuðning frá at-
vinnurekendum þegar um félagsleg
málefni er að ræða,“ sagði Ásmund-
-EÓ
ur.