Tíminn - 06.02.1992, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 6. febrúar 1992
Tekjur ríkissjóðs 100 milljarðar en útgjöldin 112,7 milljarðar 1991:
Halli á ríkissjóói fór 8,6
milljarða umfram fjárlög
Hjá ríkissjóði endaði árið 1991 með því að út-
gjöldin fóru 12,7 milljarða kr. fram úr tekjun-
um, samkvæmt Hagtíðindum. Hallinn jafhgilti
því 3,4% af vergri landsframleiðslu (VLF) og
varð því ennþá meiri en 1988 þegar hann fór í
2,8% af VFL. Fjárlög ársins áætluðu hallann
aðeins 4,1 miUjarð. Við afgreiðslu lánsfjáriaga
hækkaði talan í 5,3 miUjarða. Aftur tók haUinn
stórt stökk, upp í 10,3 miUjarða, við afgreiðslu
fjáraukalaga á liðnu hausti. Og enn hækkaði
hann þó um 2,4 milljarða, upp í 12,7 mUljarða
kr. áður en árið var úti.
fjárlögum.
Flestar þessara upptöldu hækkana
segir Seðlabankinn hafa verið fyrir-
sjáanlegar fljótlega eftir afgreiðslu
lánsQárlaga á sl. vori. En sumar hafi
samt orðið verulega meiri en þá var
ráð fyrir gerL
Áhrifin urðu m.a. þau að verg láns-
fjárþörf ríkissjóðs fór i 21,7 millj-
arða, eða nær 9 milljarða umfram
áætlun fjárlaga. Þessi mikli halli
skýrist að hluta til af 1,7 milljarða kr.
minni tekjum en fjárlög gerðu ráð
fyrir. En tekjur ríkissjóðs urðu 100
milljarðar á árinu.
Raunhækkun 30.000
kr. á mann
„Meiri athygli en tekjubresturinn
vekur mikil útgjaldahækkun milli
áranna 1990 til 1991,“ segir Seðla-
bankinn. Útgjöld hafi hækkað að
raungildi um 7,8 milljarða m.v. fast
verðlag 1991 (sem svarar um 30.000
kr. á hvert mannsbarn í landinu) í
stað 2,2ja milljarða hækkunar sem
áætluð hafi verið, einkum til trygg-
ingamála og vaxtagreiðslna.
Sundurliðun á einstökum útgjalda-
liðum segir Seðlabankinn enn ekki
liggja fyrir í endanlegri mynd. En út-
koma á teknahlið virðist harla nærri
áætlun fjárlaukalaga.
Af útgjaldaliðum sem fóru fram úr
upphaflegum fjárlagaáætlunum eru
taldir upp samtals 4,6 milljarðar: Út-
flutningsbætur 0,8 milljarðar, LÍN
0,6 milljarðar, fasteignakaup og end-
urbætur 1,1 milljarður, sjúkra- og
heilsugæslukostnaður um 0,5 millj-
arðar, ýmsar trygginga- og eftir-
launagreiðslur annað eins, launa-
ábyrgðir vegna gjaldþrota 0,3 millj-
arðar, strandferðir, flóabátar og hafn-
armál um 0,4 milljarðar og um 0,4
milljarðar hafi verið lagðir til At-
vinnutryggingasjóðs útflutnings-
greina, sem ekki var ráð fyrir gert á
248 t til Kúrda
Fatnaður, sem safnaðist í fatasöfnun Hjálparstofnunar kirkjunnar
og Slysavamafélagsins fyrir Kúrda, fylltl þijátíu og einn 40 feta
langan gám. Þetta er margfalt betri árangur en aðstandendur söfn-
unarinnar bjuggust við. Gámamir eru nú á leið frá íslandi til Dan-
merkur en þaðan verður þeim ekið til TVrklands og inn í norður-
hluta íraks. Tveir gámar vom sendir flugleiðis í síöustu viku og
verður farið að dreifa fatnaðinum fyrstu dagana í febrúar.
Heildarþyngd fatnaðarins sem
safnaðist er nærri 248 tonn og hefur
aldrei farið fram önnur eins fata-
söfnun hérlendis. Forráðamenn
Hjálparstofnunar kirkjunnar leit-
uðu liðsinnis Slysavarnafélags ís-
lands þar sem ljóst varð að verkefnið
yrði umfangsmeira en fámennt
starfslið Hjálparstofnunar fengi við
ráðið. í raun renndu menn blint í
sjóinn með undirtektir, bjuggust
kannski við þrem eða fjórum gám-
um. Undirtektir landsmanna urðu
hins vegar margfalt meiri eða 31
gámur alls. Söfnunin sjálf tók að-
eins þrjá daga og síðan tók um viku
að pakka og ganga frá fatnaðinum í
gáma.
Kostnaður við söfnunarátakið er
kringum þrjár milljónir króna þrátt
fyrir að margir hafi gefið vinnu og
veitt afslátt. Sótt hefur verið um
framlag úr ríkissjóði. Stærstu
kostnaðarliðirnir eru flutningar og
umbúðir. Samskip og Eimskipafélag
íslands lána gáma og flytja þá end-
urgjaldslaust til Kaupmannahafnar.
Kostnaður við flutning frá Dan-
mörku til Kúrdistan verður yfir 9
milljónir króna sem Hjálparstofnun
dönsku þjóðkirkjunnar greiðir með
styrk frá danska ríkinu. -EÓ
Háir vextir ekki ríkinu
að kenna?
Lánsfjárþörf ríkissjóðs var að lang-
mestu leyti fjármögnuð af seðla-
bankafé, en undir lok ársins voru
tekin erlend lán fyrir hluta hennar.
Innlend lánsfjáröflun glæddist þó
heldur undir árslok. Spariskírteini
seldust fyrir 2,4 milljarða umfram
innlausn og ríkisvíxlar fyrir 1,8
milljarða. Lántaka af erlendu fé nam
6,1 milljarði umfram afborganir.
Hallarekstur ríkissjóðs átti veruleg-
an þátt í vaxandi viðskiptahalla á ár-
inu, að mati Seðlabankans, enda
komu lántökur ríkisins að stærstum
hluta utan innlenda lánamarkaðar-
ins. Ásókn ríkissjóðs í innlent fé varð
því mun minni en upphaflega var
áformað „og átti því ekki þann þátt í
að halda uppi vöxtum sem útlit var
fyrir í uppafi árs,“ segir Seðlabank-
inn.
Vaxtahækkun á spariskfrteinum
eftir stjórnarskiptin hafi fyrst og
fremst falið í sér aðlögun að því
vaxtastigi sem þegar var orðið á fiár-
magnsmarkaðnum, þótt hún hafi
jafnframt ýtt undir frekari vaxta-
hækkanir, einkum í bankakerfinu.
„Lántökum með ríkisábyrgð til
íbúðarfiármögnunar voru hins vegar
miklar og vaxandi. Sjóðir húsnæðis-
kerfisins veittu tæpum 9 milljörðum
til útlána og út voru gefin húsbréf að
nafnverði rúmlega 15 milljarðar kr.,“
segir Seðlabankinn. - HEI
í leiðara Alþýðublaðsins í gær er
með nokkuð nýstárlegum hættí
fiallað um aðgerðir ríkJssfiómar-
iirnar. Tehir leiðarahöfundur þær
flestar hið mesta þarfaþlng þó sum-
ar hafl verið svo harkalegar að jafn-
vel JVlorgunblaðið og Alþýðublað-
ið, sem telja verður tíl málgagna
ríkisstjómarflokkanna, hafa deflt á
sumar niöurskurðaraðgerðir
sfiómvalda.“
Þrátt fyrir þetta er það skoðun
leiðarahöfundarins, Ingólfs Marg-
eirssonar ritsfióra, að ríkissfióm
Davíðs hafl skilgreint vandann og
ætli jafnvel að takast á við hann.
Ingólfur upphefur lika gamla söng-
inn um bversu gott það sé nú hjá
sfióminni og ábyrgt að þora að taka
nauðsynlegar ákvarðanir, jafnvcl þó
þær skapi ekki ráðherrum stundar-
vinsældir. Þessi rök hafa oft heyrst
áður, og er svo að sldfia i Alþýðu-
blaðinu að sú staðreynd að ríkis-
sfiórain sé óvinsælli nú en áður
sanni að hún hafi þorað að taka á
erflðum máitim.
Veröskuldaðar
óvinsældir
Þetta er vitaskuld alrangt hjá AI-
þýöublaðlnu vegna þess að rflds-
stjórnin hefúr í raun sándítíð tckiö
á þeim málum sem hún hefur verið
að fást við. Það sem hún hefur gert
er að færa vandamálin tíl og oftast
hefur sú tilfærsia endað með því að
riúUr, gamlir, bamafólk og telfiu-
tótíþ bera margfeit þyngri byrgðar
en áður. Efnaðir stóreignamean og
fagna aftur í mótí
«*nu fijálsræði til auðsöfnunar.
" ^'.ÖKun »K.P«^a,. 629244
Siroar °n,í ' i(jng. 625539
aitstjónv- ^'^ 620055 iBU9as6iu ^
flKr 1.200 éntSnuðOV^
k,KrinarverOK^J_____---
Danshljómsveit
ríkisins
aö ríkustjórmn a m nn um ^ þeUa
\)OS kom. &örum athygns 3 prosent- =u Veg-
^“'^l^o^ratuga.Nnver
/». r\Ari««»onar '
kvótasölunni, í fiskeldið og refa-
ræktína." Nú duga engin vettlinga-
tök lengur og ailir þeir þættir sem
ritsfiórinn nefnir til sögunnar,
nema e.tv. landbúnaðurinn og jarð-
gangagerðin, skulu skorin niðurvið
trog svo um munar og það strax.
Skólakerfið, heflbrigðiskerflð og at-
vinnumálin era ekki málaðokkar
sem sæmilega töff rfldssfióm fer
um mjúkum höndum, hvað þá að
vangadans sfiórnar og aimennings
sé á dagskrá í þeim efnum. „Nú
hcfur dansgólfið riðlast“ segir rit-
sfióri málgangs Alþýðufloldcsins og
ný hljómsveit komin á sviðiö,
hfiómsveit sem spilar ekki afltaf
sömu gömhi vangalögin. „Það em
ýmis lög Icikin, meira að segja
þungarokk inn á m3fli,u segir í kið-
aranum.
Upp með svarta
Ráðherrarnir em vissulega kjark-
menn. Þeir þora að taka óvinsælar
ákvarðanir, en gallinn er sá að þeir
halda, Hkt og ritsfióri Alþýóublaðs-
ins, að óvinsæklimar séu vísbend-
ing um aö þeir séu á réttri ieið.
Hingað til hefur
það ekki þótt vís-
bending um að
skemmdarverk al-
mennt séu rétt-
lætanleg þó fólk
sé á móti þeim.
Þaðáekki heldur vlð um skemmd-
arverk á þjóðfélagsgerðinni.
Síðasti valsinn
Ingólfur Margeirsson ritsfióri kýs
að lílfia sfióraaiháttum fyrri rðds-
sfiórna við undirieik danshfióm-
sveitar sem ekkert spill annað en
létta valsa. Þessi danshfiómsveit
rfldsins sjái tíl þess að þjóðin Hði
um f hægum valsi. „Danshfióm-
sveit rfldsins hef-
ur alltaf séð til
þess að vanga-
dansinn héldi
órofinn áfram.
Peningum hefur
verið ausið í
bændur, í borholur gegnum kjör-
dæmisfjöllin, í hriplekt skólakerfl, í
hjöktandi og sprungnar menning-
arstofnanir, f sjálfvirkt heiibrigöis-
kerfl, í útgerðarfélögin og fiiýsti-
húsin sem standa tóm að lokinni
Tími hins svarta leðurs er runninn
npp. Tími flauelsins runninn út
Nú era það hinir eitilhörðu Dabbi
og dónamir sem ráða ferðinni og
ielka fyrir dansi. Síöasti valsinn er
þagnaður, en dauðarokkið hljómar.
Fjörið er trylft, velferðarfcerfið á
flótta, fjármagnseigendur ausa yflr
sig guflinu. Á meðan magnast
dansinn við undirkik Dabba og
dónanna. „Einn hring enn,“ syngja
þeir og Ingólfur Alþýðublaðsrit-
sfióri sér um bakraddir. Og nú
verður þess vart langt að bíða að
þjóðarskútan, sem þegar tíirur og
skelfur, sÖkkvi f jörð niður Hkt og
Idrifian að Hruna forðum.
Garri
Parfs — Boris Jeltsin Rúss-
landsforseti kom til Parlsar í
gær og var tekið með kostum og
kynjum af frönskum stjómmála-
leiðtogum. Hins vegar var brún-
in þyngri á forstjórum franskra
banka, sem sögðu að efnahags-
legt öngþveiti gerði þeim ókleift
að aðstoða hin fyrrum Sovétlýð-
veldi.
Moskva — Yfirvöld ( Rússlandi
íhuga nú að bregðast við ákafrí
gagnrýni á endurskipulagningu
efnahagslífsins með því að
lækka álögur á ýmsar helstu
nauðsynjar og Ihuga nýjar ráð-
stafanir I þvi skyni að bæta af-
komu llfeyrisþega í dýrtíðinni.
Þá hefur einn helstu ráðgjafa
Jeltsíns ( hermálum sagt að
ófullnægjandi aðbúnaður og
skortur meðal hermanna sé slík-
ur að þolinmæðin kunni brátt að
bresta. Gæti það leitt til atburða
sem engum væri kleift að hafa
sjtóm á.
Belgrad — Aðalritari SÞ, Bout-
ros Ghali, hyggst tilkynna Ör-
yggisráðinu að serbneskir upp-
reisnarmenn og foringjar Króata
geri þaö ókleift aö skipuleggja
friðargæslu sveita SÞ I Júgó-
slavfu.
Caracas — Stjórn Venesúela
reynir nú að græða sárin eftir að
19 manns féllu í misheppnaðri
uppreisnartilraun, sem varð til
að kasta rýrð á stjómarfar
landsins. Venesúela hefur verið
taliö það ríki (S-Ameríku er við
hvað mestan stööugleika byggi.
Madrid — Forsætisráðherra
Klna, Li Peng, hefur átt viðræð-
ur við spænska forsætisráðherr-
ann, Felipe Gonsalez, í tveggja
daga heimsókn sinni til Spánar,
er nú stendur yfir. Þar hefur
afstaða Pekingstjómarinnar I
mannréttindamálum verið eitt
helsta umræðuefnið.
Washington — Varaforseti
Bandaríkjanna, Dan Quayle,
hélt af stað i Evrópuför í gær og
mun hann í ferðinni reyna að
sýna fram á velvilja og stuðning
stjórnar sinnar gagnvart Eystra-
saltsrlkjunum.
Hong Kong — Kæra verður
lögð fram á hendur 92
vietnömskum flóttamönnum
vegna óeirða (flóttamannabúð-
um f Hong Kong fyrradag, en
þar lét 21 maður lífið í íkveikju-
árás.
London — Leiðtogi Frjáls-
lyndra demókrata í Englandi,
Paddy Ashdown, hefur viður-
kennt að þafa staðið i framhjá-
haldi fyrir fimm árum. Þetta er
taliö veikja flokk hans og er álitið
hættulegt mál fyrir hann nú er
fimm vikur eru til kosninga.
Cairo — Egyptar hafa handtek-
ið ísraelskan araba og dóttur
hans og eru þau ákærð fyrir að
hafa njósnað fyrir (sraelsmenn.
Þetta mun vera fyrsta málið af
slíku tagi eftir að (sraelsmenn
og Egyptar gerðu með sér frið-
arsáttmála árið 1979.
Alsír — Samtök heittrúðara
múslíma hafa tilkynnt að alsírsk-
ar hersveitir hafa skotið fimmtán
þátttakendur í mótmælaaðgerð-
um til bana í fjallaborginni
Batna.
Berlín — Tveir fyrrum a-þýskir
landamæraverðir hafa verið
sakaðir um að hafa skotið flótta-
mann til bana við Beriínarmúr-
inn meðan a- þýska ríkið var og
hét. Rætt er um að þetta séu
önnur réttarhöldin eftir heim-