Tíminn - 21.03.1992, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 21. mars 1992
Frá Davld Keys fornleifafræðlngi,
fréttarltara Tfmans I London
Hin dularfulla
glataöa þjóömenn-
ing á Atlantis er
ekki lengur glötuð
né dularfull — aö
því er nýjar rann-
sóknir sýna.
Þýskur vísinda-
maður, dr. Eber-
hard Zangger,
hefur komiö fram
með þá tillögu aö
horfna ríkið hafi í
rauninni veriö
hvorki meira né
minna en hiö æva-
forna konungsríki
Trója, eins og því
er lýst í llionskviðu
Hómers.
Viö múra Tróju. Akkilles metur styrk Troilusar, sem situr hest sinn glæsilega og býst til aö verja borg slna.
Atlantis var aldrei eyja,
varð aldrei hafinu að bráð
og var aldrei í nánd við
Atlantshafið!
Dr. Zangger heldur því fram aö
Atlantis hafi aldrei verið eyja, hafi
aldrei orðið hafinu að bráð og hafi
aldrei verið neins staðar í grennd
við Atlantshafið.
Engu að síður stingur hann upp á
að konungsríkið glataða hafi í reynd
verið til og saga Platóns um Atlant-
is — sem upphaflega var egypsk
saga — hafi í rauninni verið löng —
en ranglega staðfest — viðbótarfrá-
sögn um Tróju og Trójustríðið,
stríðið á 13. öld f.Kr. sem gríska
skáldið Hómer lýsir á 8. öld f.Kr.
Þessari óvæntu nýju kenningu —
sem kom út á bók í fyrsta sinn í
þessum mánuði (20. mars) — hefur
verið vel tekið af velmetnum sér-
fræðingum í klassískum fræðum og
fornleifafræðingum um víða veröld.
Kenningin „mun fá heila kynslóð
fornleifafræðinga til að endurskoða
endurbyggingu þeirra á hinum æva-
forna heimi Eyjahafsins," segir
fornleifafræðingurinn Curtis Runn-
els, prófessor við Bostonháskóla.
Með tilvísun til fundar 19. aldar
þýska fornleifafræðingsins Hein-
richs Schliemann á hinni fornu
Tróju, álítur prófessor Runnels að
tillaga dr. Zanggers um Atlantis
muni „hafa sömu áhrif á fræðimenn
og tillaga Schliemanns gerði fyrir
einni öld“.
Og breski fornleifafræðingurinn
Christopher Mee, prófessor við Li-
verpoolháskóla, álítur nýju kenn-
inguna „mjög líklega".
Kenning dr. Zanggers — sem gefin
er út með formála Anthonys Snod-
grass, prófessors í klassískum forn-
fræðum við Cambridgeháskóla —
kom út 20. mars í bók sem nefnist
„The Flood from Heaven: Decipher-
ing the Atlantis legend" (Flóðið frá
himnum, goðsögnin um Atlantis
ráðin), og gefin er út af Sidgwick &
Jackson.
Lýsingarnar eiga við Tróju
Dr. Zangger hefur raðað saman
Hin forna Trója er skammt frá Hellenska sundinu, sem nú er nefnt
Dardanellasund. Samkvæmt nýjum kenningum, er varöa súlur Herak-
lesar, er átt viö þá siglingaleiö, en ekki Gibraltarsund eins og haldiö
hefur veriö í 2500 ár.
sönnunargögnum um tugi atriða,
sem áður hafa verið látin liggja
milli hluta, af landfræðilegum,
fornleifafræðilegum, jarðfræðileg-
um og sögulegum toga, auk staðar-
nafna, til að komast að niðurstöðu
sinni.
Hann sýnir fram á að landfræðileg
staðsetning Tróju, sem nú er í vest-
urhluta Tyrklands, fellur fullkom-
lega að upphaflegri lýsingu á Atl-
antis eins og egypskur prestur gaf
gríska stjórnmálamanninum Sólon
á 6. öld f.Kr.
Þessar egypsku upplýsingar gefa til
kynna að Atlantis hafi verið norðan
við sléttu og næst einhverjum mjó-
um vegum, og hafi verið lamið
sterkum norðlægum vindum — allt
atriði sem eiga líka við um staðsetn-
ingu Tróju.
Fjórða sameiginlega einkennið er
klasi heitra og kaldra uppspretta —
sem egypski presturinn segir nærri
Atlantis, en Hómer vísar til slíkra
uppspretta nærri Tróju.
Það sem meira er, í sögunni um
Atlantis segir að í flota landsmanna
hafi verið 1200 skip, en Hómer
leggur fram upplýsingar í llions-
kviðu sem gefa til kynna að Grikk-
irnir hafi átt 1185 skip — sem er því
sem næst sami fjöldi og í flota Atl-
antis — ef Atlantis væri Trója.
Atlantis þýðir „dóttir Atlas“
Eitt þýðingarmesta og óvæntasta
sönnunargagnið er sjálft nafnið Atl-
antis. Atlantis þýðir í rauninni
„dóttir Atlas“ — og eftir því sem
hinar fornu goðsagnir segja, sem
gríski sagnfræðingurinn Apolodór-
us skráði, var þjóðin í Tróju afkom-
endur Elektru, dóttur guðsins At-
las.
Og ennfremur, „súlur Heraklesar",
sem sagt var að væru að baki Atlant-
is, voru ekki Gíbraltarsund (út-
gönguhliðið að Atlantshafinu) —
heldur Dardanellasund, sundið
milli Evrópu og Asíu, að sögn dr.
Zanggers.
Dr. Zangger, sem er jarðeðlisfræð-
ingur, sérfróður í tengslum milli
Lampsakos-
•Abydos
'éigeion
TRÓJA
Kyzik
L^sbosrp
FokaiaS
LITLA ASIA
• Pergamon
LYDIEN
, Kyme (Cumae)