Tíminn - 06.05.1992, Blaðsíða 4

Tíminn - 06.05.1992, Blaðsíða 4
4 Tfminn Miðvikudagur 6. maí 1992 Tíminn MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Tlminn hf. Framkvæmdastjórí: Hrólfur Ölvisson Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm. Aöstoöamtstjóri: Oddur Ólafsson Fréttastjórar Birgir Guömundsson Stefán Asgrfmsson Augiýsingastjóri: Steingrímur Gfslason Skrifstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavík Sfmi: 686300. Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsfmar: Áskríft og dreifing 686300, ritstjóm, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf. Mánaöaráskríft kr. 1200,-, verð f lausasölu kr. 110,- Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri Póstfax: 68-76-91 Nú þarf skjót handtök Staðan í landbúnaðarmálum, ekki síst í sauðfjár- ræktinni, veldur miklum áhyggjum. Við gerð bú- vörusamnings á síðastliðnu vori var ljóst að ekki var pólitískur vilji til þess að viðhalda útflutnings- uppbótum á landbúnaðarafurðir, eins og gert heflir verið fram að þessu. Það lá alveg ljóst fyrir á síðasta ári að í náinni framtíð væri ekki á annan markað að treysta fyrir landbúnaðarafurðir heldur en þann innlenda. Það var einnig fullljóst að við þessar aðstæður yrði að grípa til margháttaðra ráðstafana í sveitum landsins og þéttbýlisstöðum í dreifbýli, ef þeir, sem áfram hafa atvinnu af sauðfjárrækt, eiga að hafa viðunandi lífsafkomu, án þess að fólki fækki stór- lega á þessum svæðum umfram það sem orðið er. Núverandi stjórnvöld hafa algjörlega brugðist í þessu efni, og ekkert heyrist um hvort eða til hvaða ráðstafana þau hyggjast grípa. Þvert á móti hefur verið dregið úr stuðningi við landbúnaðinn í ýms- um greinum. Framlög til Framleiðnisjóðs hafa ver- ið skorin niður um helming, þegar mest ríður á því að hann haldi fullum styrk til þess að geta stutt nýj- ungar í atvinnulífi í sveitum. Samningur um bein- ar greiðslur til sauðfjárbænda er brotinn, áður en hann tekur gildi, með því að fresta einum sjötta af launagreiðslum til þeirra til næsta árs. Almennt stefnuleysi og barlómur stjórnvalda í atvinnumál- um veldur því að langflestir þeirra, sem eiga geymdan rétt til sauðfjárframleiðslu vegna riðunið- urskurðar eða leigu á þeim rétti, hyggjast hefja framleiðslu á ný. Það er ósköp skiljanleg afstaða í ljósi þess að það er ekki að neinu öðru að hverfa, í sveitunum eða annarstaðar. Við þessar aðstæður þyrfti að stórefla stuðning Byggðastofnunar við atvinnuuppbyggingu úti á landsbyggðinni, auk þess sem Framleiðnisjóður þyrfti á öllu sínu að halda. Búvörusamningurinn gaf fyrirheit um stuðning Byggðastofnunar, en við hann hefur ekki verið staðið. Ýmis fleiri úrræði eru til, ef vilji er fyrir hendi. Til dæmis að auka atvinnu bænda við landgræðslu og skógrækt, en þar bíða mjög aðkallandi verkefni úrlausnar. Ekki síst þarf að stórefla markaðsstarfið á innlendum markaði, ef landbúnaðarvörurnar eiga að halda stöðu sinni þar, eða auka við. Ekki er hugað að neinu af þessu og þar við bæt- ist að ýmis réttindamál bændastéttarinnar eru í ólagi, sem kemur sér einkar illa við þessar aðstæð- ur. Lífeyrissjóður þeirra er vanmegnugur til þess að takast á við verkefni sitt, og þrátt fyrir að bændur hafí greitt iðgjald í atvinnuleysistryggingarsjóð, hafa þeir engra réttinda notið úr honum. Þetta er alls óviðunandi. Staðan í sauðfjárræktinni er ekki mál bænda einna. Hún er hluti af þeim mikla vanda, sem at- vinnulíf landsmanna á við að glíma. Komi engin uppbygging til í staðinn fyrir samdráttinn, blasir við hrun byggðar á stórum svæðum og atvinnu- vandinn eykst annars staðar. Því þarf hér skjót handtök. Drekinn í spilakassanum Við lifum þá tíma nú þegar það er mjög áríðandi að fara í engu út af sporinu — nú fremur en áður. Til dæmis eru tekjur og útgjöld flestra flóknara spil en var, spil sem menn þurfa að vera vera á þönum í kring um eins og maurar í kring um maura- þúfu sína svo allt gangi upp. Yfir vakir tölvuaugað og pípir um leið og eitthvað ber út af og sjálfvirkir prentarar fara að mala og reikna. Þetta er svipað grín og í spilakössunum í sjoppunum þar sem tölvuteiknað- ir súperkarlar hoppa og skoppa um skerminn með sverð í hendi og reyna að vega bláa og græna dreka með viðeigandi ljósagangi og bjölluhringingum. Stöngin skekin Og ekki vantar að menn reyna að vega að drekunum sem best þeir geta í von um að geta kvatt sjoppu síns jarðlífs í dálitlum gróða. En ef það á að takast dugir ekki annað en að hafa hugann við efnið og skaka stjórnstöngina á kassanum ótt og títt, uns menn eru bæði komnir með herðabólgu og svima. En meira að segja þeir leiknustu verða af og til að taka hlé. Hvað sem öðru líður kemur að því að mannpeðin lýjast, þótt tölvumar séu tilbúnar að leika sér hvíldarlaust til dómsdags. Þá vilja menn ganga út úr tölvuöldinni stundarkorn með einhverjum hætti og leita á vit þess uppruna- legra í eðli sínu. Það finna sumir í skíðaferðum og líkamsrækt, sem er að réttu lagi flótti til löngu lið- inna lifnaðarhátta. Aðrir flýja í faðm óminnislyfja, sem líka er eldforn leið til að lyfta sér upp úr leiðinlegu hversdagslífinu, því alltaf hefur verið til hversdagslíf og alltaf hefur það verið meira og minna leiðinlegt. Þó nú væri. En með tölvuöldinni hefur kraf- an um að menn haldi sér við efnið semsé orðið harðari. Og viðbrögð- in við harðari kröfu verða þau að menn þurfa sífellt æsilegri dægra- styttingu. Fíknin í hollustuna og hreyfinguna gerist stöðugt æðis- gengnari eins og allur útbúnaður- inn og vöruþróunin í kring um hana vottar best og þeir sem vilja eitur heimta það stöðugt sterkara og fjölbreyttara. Og það virðast vera þeir sem ekki hafa erindi sem erfíði við spilakassann sem velja síðarnefndu leiðina. Ný manntegund Að þetta er rétt ályktað sést af atburðunum í Los Angeles. Mönn- um líst ekki á blikuna þegar svo virðist sem herir siðlausra alls- leysingja geti án fyrirvara risið upp brennandi og rænandi í rík- inu sem kennt er við ofsæld og of- neyslu. Þama birtast þjóðfélagsöfl sem ekki hefur verið reiknað með að væru til fremur en að heilu kirkjugarðarnir vöknuðu til lífsins og náirnir færu að spóka sig á meðal vor. Þessir herir eiga sér sín sérstöku hverfi er enginn sem ekki er innvígður vogar sér inn í að nóttu sem degi. Lögreglubíl- arnir aka þar um og fylgjast með á sama hátt og Nemo skipstjóri skoðaði skrímslin á hafsbotni í hinni gömlu en spámannlegu furðusögu Jules Veme. En nú er að sjá sem einhvers konar spá- maður af tagi Jules Vernes sé orð- inn höfundur að annarri hverri hryllingsmynd á myndbandaleig- unni, þar á meðal ýmsum þeim er vera ættu fjarstæðufyllstar. Eða hvað er svo ólíkt með risarottum geggjaðra vísindamanna er skyndilega taka að ógna mannlegu samfélagi og þeim óhugnanlega öreigalýð sem búin hafa verið vaxtarskilyrði í stórborgum vestan hafs? Stórsókn? Hinn efnaði borgari í N-Amer- íku og víða í Evrópu einnig býr um sig bak við fúllkomnar læsing- ar, fjarstýrð myndavélaraugu og öryggiskerfi. Aðalvöm hans er þó „að blandast ekki í neitt“ og sú speki að „það lafir meðan ég lifi.“ En atburðirnir í Los Angeles sýna að það er ekki alveg tryggL Óvær- an kann að hefja stórsókn — og hvað þá? Risarottunar koma ekki ein eða tvær saman heldur í þúsunda- skömm. Hið geggjaðasta er að gerast talvert sennilegt og þungar hugsanir sækja að mönn- um. Hvort sem menn heillast af bandaríska þjóðfélaginu eður ei, þá dugar varla að neita að nú um stundir er það helsta virki eins- hvers sem nefna mætti stöðug- leika í hálfærðum heimi. Slitni akkerisfestin í því þjóðfélagi líka þarf enginn að hlakka til þeirra tíma er í hönd fara. Útverðir Frændur eða útverðir mannteg- undarinnar sem stórborgir ríku landanna beggja megin hafsins geta nú af sér í auknum mæli hafa þegar litið við hér í fásinninu. Senn kann ræktun að hefjast einnig hér — sé hún þá ekki hafin. Sæmilega blómleg eiturlyfjasala er fyrir hendi. „Er hann fullur eða er hann með kókaín í nösunum?" Þessa spurði Sveinn Ólafsson í Firði í heyranda hljóði á Alþingi á þriðja áratug aldarinnar, þegar vel met- inn embættismann vantaði við kosningu á þingfundi. Þá var eit- urlyfjanotkun bara fyrir embætt- ismannaaðal. Þeir tímar eru liðnir og eiturlyf orðin að hraðlest fá- tæklinga til helvítis, sem gerst hafa sannfærðir um að þangað liggi leiðin hvort sem er... En til hvers eru svo órólegir þankar svo sem? Voltaire bauð mönnum upp á þá leið að „rækta garðinn sinn.“ Það hljómar svo sem nógu fallega og víst eru menn margir sífellt að bjástra við það. En vandinn er að það vill gefast svo lítill friður til þess frá glím- unni við drekana í spilakössum hversdagslífsins. AM

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.