Tíminn - 14.05.1992, Blaðsíða 1

Tíminn - 14.05.1992, Blaðsíða 1
Landgræðslumenn eru nú komnir í það hlutverk að berjast gegn gróðri á sama tíma og þeir berjast við landeyðingu: Ráöist gegn lúpínu í Skaftafelli í sumar í sumar verður unnið með skipu- lögðum hætti að því að hefta og takmarka útbreiðslu lúpínu í þjóð- garðinum í Skaftafelli. Að sögn Stefáns Benediktssonar, þjóðgarð- svarðar í Skaftafelli, er það mat margra náttúruverndarsinna að lú- pína sé óæskileg á friðlýstum svæð- um og réttara sé að varðveita hinn náttúrlega gróður landsins og leyfa náttúrunni að þróast eftir sínum eigin lögmálum. Lúpína var fyrst gróðursett í þjóð- garðinum í Skaftafelli fyrir um 40 árum. Jurtin hefur breiðst mjög mikið út á þessum árum, einkum eftir að beit lagðist af í þjóðgarðin- um. Síðustu ár hefur lúpínan breiðst mikið út á söndunum fyrir framan Bæjarstaðaskóg. Stefán sagði að að margra mati væri iúpín- an lýti á stórkostlegu landslagi í Skaftafelli. Hann tók fram að þetta væri umdeilt atriði og sumir teldu bláar lúpfnubreiðurnar fallegar þeg- ar lúpínan er í hvað mestum blóma síðla sumars. Hann sagði það hins vegar almennt viðurkennt að sums staðar ætti lúpínan ekki rétt á sér. Lúpína þykir hins vegar ákjósanleg uppgræðslujurt í mela og svæði þar sem annar gróður þrífst ekki. Stefán sagði að sérfræðingar á sviði landgræðslu teldu að lúpína kæmi í veg fyrir að náttúrlegur gróður næði sér á skrið á söndunum fyrir framan Bæjarstaðaskóg. Það væri hins vegar mat manna að slíkur gróöur gæti vaxið á svæðinu núna eftir að beit var hætt á svæðinu. í byrjun júlí í sumar er fyrirhugað að reyna að hefta útbreiðslu lúpínu með skipulögðum hætti.Ætlunin er að leita til sjálfboðaliða og slá lúpín- una með sláttuorfum áður en hún hefur náð að þroska fræ. Um er að ræða erfitt og umfangsmikið verk. Markmiðið er að koma í veg fyrir að lúpínan breiðist yfir stærra svæði og helst að útrýma henni á vissum stöðum. í fréttabréfi Náttúruverndarráðs, þar sem getið er um aðgerðir gegn lúpínu í Skaftafelli, segir að tilvera lúpínunar í þjóðgarðinum hafi aftr- að því að sótt væri um European Diploma fyrir þjóðgarðinn, en það er viðurkenning Evrópuráðsins á stófenglegu landslagi og eða sér- stæðu lífríki, sem staðurinn státar vissulega af. -EÓ Verður viðbótarkostnaður námsmanna vegna framfærslu á bankalánum 200 til 300 millj.kr. á ári?: Bankakostnaður 20 til 40 þús.kr. á námsmann Þurfí námsmenn framvegis að framfleyta sér á bankalánum, sem þeir síðan greiða upp með námslánum í lok hverrar annar, virðist það geta kostað þá 200 til 300 milljónir króna aukalega á ári, í vaxta- og lántökukostnað til bankanna og í ríkissjóð. Námsmaður sem semdi við bankann sinn um 50 þús.kr. lán á mánuði, sem hann greiddi hverju sinni upp um áramót og að vorí, þyrfti hann að greiða kringum 14 þús.kr. í vexti miðað við núverandi vaxtakjör. Væru lánin í formi tveggja skulda- bréfa á ári getur lántökukostnaður (til banka og ríkissjóðs) orðið ennþá hærri en vaxtakostnaðurinn. Verður því ekki betur séð en að aukakostn- aður námsmanna vegna hinna fyrir- huguðu nýju lánareglna LÍN geti al- mennt orðið á bilinu 20 til 40 þús. kr.á ári á mann. Rúmlega 8.100 námsmenn nutu aðstoðar hjá LÍN skólaárið 1990/91. Samanlögð upphæð námslána var um 4.100 milljónir kr., um 410 Íiús.kr. að meðaltali til námsmanna á slandi en um 730 þús.kr. að meðal- tali á hvem námsmann erlendis. Þeir síðamefndu fengu auk þess um 37 þús.kr. ferðastyrki að meðaltali, eða um 93- millj.kr. samtals. Samkvæmt nýju frumvarpi um Lánasjóð náms- manna er gert ráð fyrir að námslán verði aldrei veitt fyrr en námsmaður hafi skilað vottorðum um skólasókn og námsárangur. Samkvæmt því virðist ætlast til að námsmenn fram- fleyti sér á bankalánum yfir hverja önn, allan námstímann. Nákvæmra upplýsinga um viðbótarkostnað vegna þessara lána er erfitt að afla frá bönkunum, af ýmsum orsökum. í fyrsta lagi hefur LÍN ekki ennþá rætt við bankana eða samið við þá um þessa nýju 4-5 milljarða árlegu lána- fyrirgreiðslu sem LÍN og yfirvöld menntamála hyggjast vísa náms- mönnum á í bankakerfinu. Lánakjör vegna þessara lána virðast því enn ófrágengin og auk þess breytileg milli einstakra banka. Auk þess sem vextir eru breytilegir frá einum tíma til annars. Sá aukakostnaður sem námsmenn verða fyrir vegna bankalána er hreinn viðbótarkostnaður. Þótt LÍN- frumvarpið geri ráð fyrir að vextir verði hér eftir greiddir af námslán- um eiga þeir ekki að reiknast fyrr en frá námslokum. - HEI Fimmtudagur 14. maí 1992 91. tbl. 76. árg. VERÐ í LAUSASÖLU KR. 110.- Hjúkrunarfræðingum hættara við brjósta- krabbameiní: Brjóst- gjof vernd- andi Brjóstakrabbamein er tíðara hjá hjúkrunarfræóingum en öðrum starfstéttum er niðurstaða rann- sóknar sem Hólmfríður Gunn- arsdóttir hjúkrunarfræðingur og VUþjálmur Rafnsson yflrlæknir stóðu íyrlr og kynntu á ráðstefnu Hjúkrunarfélags íslands 12. maí sl. 2168 hjúkrunarfræðingar voru í rannsóknarhópnum og höfðu þeir lokið hjúkrunaiprófi hér- lendis á árunum 1920-1979. Tíðni krabbameins í þeim hópi var borin saman við tíðni meðal fslenskra kvenna á sama aldri á sama tíma. Þá kom í Ijós að eitla- krabbamein, nýmakrabbamein, hvítblæði og krabbamem í blöðru var algengara í rannsóknarhópn- um en í viðmiðunarhópnum. Þar eð tilfelli þóttu fá þótti ekki ástæða til að draga sérstaka ályktun af þeim. Magakrabba- mein þótti aftur á móti afar fátítt meðal hjúkrunarfræðinga. Enn er ekki vitað hvað veldur brjóstakrabbameini en talið er að þær sem eignist böm fyrir tví- tugt séu í minni hættu en þær sem eignist böm fyrr á ævinni. Einnig em uppi kenningar um að áhættan minnki eftir því sem bömin verði fleiri og bjjóstagjöf vemdi gegn meinsemdinni. Sýnt hefúr verið fram á að hafi móðir eða systir fengið bijósta- krabbamein verði hættan tvöföld og enn meiri hafi bæði móðir og systlr veikst Fæði, hormónalyf, veirur, lífshættír sem tengjast þjóðfélagsstöðu og margt flelra hefurverið rannsakað f tengslum við brjóstkrabbamein. —GKG. Tundurdufi úr seinni heimsstyrjöld: Eytt á staönum 'Rjndurdufl úr seinni heimsstyrjöld fannst nálægt Skinneyjarhöfða í fyrrakvöld. Sprengjusérfræðingar frá Land- helgisgæslunni eyddu því á st*ðnum en það reyndist vera hættylaust, —GKG.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.