Tíminn - 11.06.1992, Blaðsíða 1

Fimmtudagur
11. júní 1992
105. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Sjómenn lenda hlutfallslega miklu oftar í alls konar slysum en aðrir íslenskir karlar:
Stórslys á skemmtistað
og kona liggur:
Sjómenn látast 75% fremur
í umferðarslysum en aörir
Tímamynd Ámi Bjama
Að nær þrísvar sinnum fleiri sjómenn skuli hafa drukknað á
sjó síðustu tvo áratugi en aðrír karímenn, hlutfallslega, kemur
líklega engum á óvart. Á hinn bóginn liggur alls ekki augum
uppi skýringin á því hvers vegna sjómönnum er nær tvöfalt
hættara við að deyja í umferðarslysum en öðrum körlum og
raunar helmingi hættara við nær öllum öðrum tegundum slysa
en öðrum körlum jafngömlum. Velta vísindamenn því fyrir sér
hvort sjómenn séu hugsanlega fremur tilbúnir að taka áhættu
en aðrir karlar, eða hvort starflð móti þannig hegðun manna að
þeim sé hættara við alvarlegum slysum.
Læknablaðið segir í stuttu máli
frá rannsókn sem Vilhjálmur
Rafnsson og Hólmfríður Gunnars-
dóttir gerðu á dauðaslysum sjó-
manna á rúmlega tuttugu ára
tímabili, eða árin 1966 til 1989.
Athugun hafði leitt í ljós að sjó-
slysum hafði ekki ótvírætt fækkað
á 20 ára tímabili. Rannsókn hafði
hins vegar ekki farið fram á slys-
um á sjómönnum í landi. Mark-
mið könnunar þeirra var sú að
komast að því hvort sjómenn
væru hópur sem hættara er við
öllum slysum en öðrum íslensk-
um körlum.
Upplýsingar um fjölda sjómanna
sem dóu af slysförum á fyrrnefndu
árabili voru fengnar hjá Lífeyris-
sjóði sjómanna. Með samanburði
félagaskrár sjóðsins og dánar-
meinaskrár Hagstofu íslands var
reiknað út svokallað væntigildi á
grunni mannára miðað við dánar-
tíðni allra fslenskra karla í fimm
ára aldurshópum. Síðan var reikn-
að út staðlað dánarhlutfall, þ.e.
tíðni dauðaslysa miðað við ákveð-
inn fjölda karla og aldur.
Alls lést 771 sjómaður af völdum
slysa á árunum 1966 til 1989, bor-
ið saman við 400 karla úr saman-
burðarhópi í landi. Dauði af slys-
förum var þannig hlutfallslega
nær tvöfalt (93%) algengari meðal
sjómanna en annarra íslenskra
karla. Munurinn var eðlilega
mestur á sjó, þar sem sjómenn
drukknuðu hlutfallslega 175%
fremur en aðrir karlar. En mikill
munur kom einnig í ljós varðandi
önnur slys. Af völdum áfengiseitr-
unar dóu hlutfallslega 91% fleiri
sjómenn en aðrir, af völdum ann-
arra eitrana 60% fleiri, af völdum
fallslysa 56% fleiri, vegna drukkn-
ana sem ekki voru sjóslys 64%
fleiri og vegna annarra slysa 71%
fleiri en aðrir karlar hlutfallslega.
Dánartalan var einnig hlutfalls-
lega 159% hærri meðal sjómanna
en annarra karla af völdum mann-
Kona liggur nú þungt haldin á
gjörgæslu Landspítalans vegna
brunasára setn Kún hlaut á
skernmtistað I Reykjavík síð-
Konan hafði kveikt sér í sígar-
ethi rétt eftir að hafa úðað á sig
ilmvatni, sem er mjög eldfimt.
Neisti virðist hafa komist f föt-
in og blossaði upp mikill eldur
svo úr varð stórslys.
Um 40% af likamanum
brenndust og sums staðar 3
stigs bruna. —GKG.
drápa, 42% hærri vegna sjálfs-
morða og 90% hærri vegna áverka
sem ekki er vitað hvort stafa af
slysni eða ásetningi.
Um niðurstöður könnunarinnar
segja höfundar meðal annars:
„Það kom ekki á óvart að sjóslys
væru tíðari í þessum hópi (sjó-
manna), en dánartala þeirra var
einnig mun hærri í öðrum slys-
um. Sjómenn eru því sérstakur
hópur sem er í mikilli slysahættu.
Hugsanlegt er að þeir sem velja
sjómennsku taki fremur áhættu
en aðrir karlar eða að starfið móti
hegðun þeirra þannig að þeim sé
hættara við alvarlegum slysum."
- HEI
Vegfarandi í Kringlunni skoðar einn upplituðu fánanna.
TOLVUR RIK-
ISINS UNDIR
EINN
Jón Sigurðsson, iðnaðar- og
viðskiftaráðherra, lagði fram á síð-
asta ríkisstjómarfundi erindi um
meðferð tölva í Stjómarráðinu. Á
fundinum var ákveðið að mynda
starfshóp um málið.
Ráðherra er þeirrar skoðunar að
tölvumálum ríkisins ætti að finna
stað í einhverju atvinnumálaráðu-
HATT
neytinu, þar sem líta mætti á tölvur
sem framtíðaratvinnugrein í þjóðar-
búskapnum líkt og landbúnað eða
sjávarútveg. Segir ráðherra að spara
mætti verulegar fjárhæðir með
því að taka á tölvumálum ríkisins í
heild, þar sem tölvunotkun ríkisins
er nú dreifð um hinar ýmsu stofhan-
ir án nokkurs heildarskipulags.
Upplitaöir íslenskir fánar
Mörgum hefur brugðið í brún við að sjá upplitaða íslenska
fána, hálffjólubláa og rauðleita, hanga uppi á fánastöngum í
Kringlunni í Reykjavík. Á öðrum stað í verslunarmiðstöðinni
hanga uppi norskir fánar nokkuð einkennilegir á litinn. Það hef-
ur ekki síður vakið athygli að fánamir virðast hanga uppi á öll-
um tímum dags.
Hér er á ferðinni listaverk eftir
Birgi Andrésson myndlistarmann
sem kallast „íslenkskir fánar" og
er í Kringlunni í tilefni af Listahá-
tíð í Reykjavík. Sú spurning hefur
hins vegar vaknað hvort þessi verk
brjóti ekki gegn ákvæðum fána-
laga um hvenær megi flagga og
hve lengi og um ástand og lit ís-
lenska fánans.
í forsætisráðuneytinu fengust
þær upplýsingar hjá Kristjáni
Andra Stefánssyni að fánalög giltu
um fána þó þeir væru skilgreindir
sem listaverk. Hann sagði hins
vegar ráðuneytið ekki hafa eftirlit
með því að fánalögum væri fram-
fylgt og vildi ekki tjá sig um þetta
tiltekna mál þar sem hann þekkti
það ekki. Hjá lögregluvarðstjóra
fengust þær upplýsingar í gær að
spurning væri hvort hægt væri að
amast við því þó fánarnir héngju
uppi allan sólarhringinn þar sem
þeir væru innan dyra, en fánalög
taka til fána úti. Þá telur lögreglan
sig vera komna inn á nokkuð hála
braut með því að blanda sér í það
hvað sé réttur blár litur á fánan-
um og minnir á að þær séu marg-
ar útgáfurnar af bláa litnum sem
flaggað sé á landinu. Málið allt er
engu að síður til skoðunar hjá
lögreglunni.
Engin langbylgja vegna blankheita
Á fundi útvarpsráðs, sem hald-
inn var nýlega, var samþykkt
ályktun þar sem lýst er von-
brigðum með ítrekað skilnings-
leysi stjómvalda á fjárhags-
stöðu Rfldsútvarpsins. Bent er
á að menntamálaráðherra ætli
að hafa að engu ákvæði í gild-
andi fjárlögum um 4,5% hækk-
un afnotagjalda á árinu. Einnig
að iögboðin aðflutningsgjöld af
útvarps- og sjónvarpstækjum
hafl ekki runnið til stofnunar-
innar um árabil, en það fé ætti
að nota til nýframkvæmda.
Heimir Steinsson útvarps-
stjóri segir að ákvörðun verði
tekin á næstunni um hvernig
brugðist verður við niður-
skurðinum. Ef til vill verði um
flatan niðurskurð að ræða
innan stofnunarinnar, en það
er ekki enn ljóst. Kostnaður
við bráðabirgðalangbylgju-
stöð stofnunarinnar var krón-
ur 65 milljónir, en samkvæmt
vandaðri skýrslu sem nú ligg-
ur fýrir um uppbyggingu
nýrrar langbylgjustöðvar, er
áætlaður kostnaður 800 millj-
ónir króna.
Útvarpsstjóri segir að minnk-
andi tekjur gætu komið niður
á því sem þeim hjá stofnun-
inni er sárast um, það er inn-
lendri dagskrárgerð sjón-
varps.