Tíminn - 23.10.1992, Page 1

Föstudagur
23. október 1992
184. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Magnús E. Finnsson, framkvæmdastjóri Kaupmannasamtakanna, segir
kaupmenn bjartsýna á góða jólaverslun þrátt fyrir minni veltu í þjóðfélaginu:
Samdráttur í verslun
byriaöi um mitt árið
Magnús Finnsson, framkvæmdastjóri Kaupmannasamtakanna,
segir að samdráttur í veltu versiana komi ekki fram fyrr en um mitt
þetta ár. Fram í júní hafl veltan verið svipuð og í fyrra, en á síðari
helmingi ársins hafi samdráttur í versluninni verið mjög mikill. Al-
mennur innflutningur til landsins hefur dregist saman um 9%.
Magnús segir að verslunin geti ekki brugðist við þessu á annan hátt
en að hagræða og draga úr kostnaði. Samkeppnin leyfi versluninni
ekki að hækka vöruverð með sama hætti og skipafélögin hafi gert.
Magnús sagði að það væri dálítið Magnús var spurður hvað hafi gerst
merkilegt að samdrátturinn í versl-
uninni komi ekki fram í þeim tölum
sem fyrir liggi fyrr en eftir 1. júlí.
Magnús sagði að á fyrstu sex mánuð-
um ársins hafi ekki verið hægt að
merkja neinn samdrátt í veltu versl-
ana. Veltan jókst á fyrri helmingi árs-
ins um 2,6% sé á heildina litið, sem er
svipað og verðbólgan var á þessu
tímabili. Magnús sagði að eftir 1. júlí
verði hins vegar vart við mjög mikinn
samdrátt í veltu.
um mitt árið sem valdi þessum sam-
drætti.
„Það er erfítt að svara þessu. Þama
liggja sjálfsagt að baki margar sam-
verkandi ástæður. Sálfræðilegi þátt-
urinn á örugglega sinn þátt í þessu.
Það er mikiil bölmóður í þjóðfélaginu
og kjarkur hefur verið dreginn úr
mönnum. Fyrirtæki fóru að draga
saman seglin bara vegna þess að allar
spár bentu til samdráttar. Menn gripu
til ráðstafana til að vera við öllu búnir.
Tekist á um sóknarstýringu og aflamark á Fiskiþingi:
Sjávarútvegsnefnd
klofnaði í tvennt
Sjávarútvegsnefnd 51. Fiskiþings klofnaði í tvennt í afstöðu sinni
til þess hvort taka á um sóknarstýringu við stjómun fiskveiða og
kvóti verði ekki bundinn við skip eða halda sig við núverandi afla-
markskerfi. Fimm voru með og fímm á móti en tveir sátu hjá. Af
þeim sökum bám fylkingaraar tvær fram sitt hvora tillöguna um
stjóra fískveiða.
Andstæðingar núverandi kerfis
segja að það hafi ekki náð þeim
markmiðum að tryggja betri nýt-
ingu fiskistofna, vernda atvinnurétt
sjávarútvegsins né treysta byggð og
afkomu útgerðar, sjómanna, fisk-
vinnslufólks eða fiskvinnslu. Þess í
stað sé stýring á sóknargetu flotans
bæði réttlátari og heppilegri kostur
en sú kvótabinding og sala á afla-
kvóta sem verið hefur við lýði frá ár-
inu 1984.
í greinargerð með tillögu sinni um
Þá skiptir vitanlega miklu máli að það
fiskaðist afar illa í sumar. í sumar var
síðan tekin ákvörðun um að skera
niður veiðar á næsta ári. Allt á þetta
sinn þátt í að draga úr veltu í þjóðfé-
laginu,“ sagði Magnús.
Magnús sagði að það komi vissulega
við verslunina í landinu þegar neysla
minnki í þjóðfélag. „Við getum ekki
brugðist við á annan hátt en að skoða
okkar rekstur, hagræða og reyna að
lækka útgjöldin. Við getum ekki
ákveðið einhliða hækkun eins og aðr-
ir virðast geta gert,“ sagði Magnús.
Aukin samkeppni í verslun hefur
leitt til þess að margar verslanir hafa
ekki staðist hana og orðið undir.
Verslanir hafa orðið gjaldþrota og
mikið um eigendaskipti. Magnús
sagði erfítt að fullyrða um hvort
meira verði um að verslanir komist í
þrot en verið hefúr. Hann sagði þó
ljóst að minni velta leiði til meiri erf-
iðleika í rekstri verslana.
Magnús sagði kaupmenn þrátt fyrir
allt vera bjartsýna á góða jólaverslun.
Oft áður hafi verið erfiðleikar í þjóðfé-
laginu, en alltaf hafi það samt farið
þannig á endanum að fólk versli mik-
ið fyrir jólin. Jólaverslun hafi oftast
nær vaxið ár frá ári.
-EÓ
Byggðasafn
Arnesinga
w m m w m at w
i Husið a
Ríkissjóður hefur fest kaup á
Húsinu á Eyrarbakka með við-
byggingu og útihúsum og falið
I‘jóðrninjasafni íslands umsjón
eignarinnar, Áformað er að
Byggðasafn Amesinga, sem nú
er á Selfossi, verði flutt í húsið.
Húsið á Eyrarbakka er tví-
mælalaust eitt af merkustu
húsum hér á landi, byggt árið
1765 af Jens Lassen kaúp-
manni hjá Almenna verslunar-
félaginu.
Innan skamms hefíast um-
fangsmiklar endurbætur á Hús-
ínu, en þær eru orðnar mjög
knýjandi. Að endurbótunum
loknum munu Eyrarbakka-
hreppur og Héraðsnefnd Árnes-
inga taka við rekstri og viðhaldi
eignarinnar f samráði við Þjóð-
minjasafnið. Stefnt er að þvi' að
Byggðasafn Ámesinga verði
komið þar fyrir. Gangi áætlanir
eftir gæti safnið opnað á nýjum
stað sumarið 1994. -EÖ
sóknarstýringu er því haldið fram að
með stýringu sóknar í almennum
botnfiskveiðum megi auðveldlega
ná fram þeim markmiðum að hvetja
til veiða á vannýttum tegundum ut-
an þeirra sóknartímabila eða þess
fjölda sóknardaga sem leyfður er í
almennum botnfiskveiðum.
Tillaga annars minnihluta í sjávar-
útvegnsnefnd telur að aflamarks-
kerfið sé skásti kosturinn við núver-
andi fiskiveiðistjórnun, sem sé
nauðsynlegt vegna takmarkaðs
þorsks og annarra botnfisktegunda.
Jafnframt sé það augljóst að veiði-
heimildir fyrir hvert veiðiskip hljóti
að gilda enn. Ennfremur er það mat
flutningsmanna að úthlutun veiði-
heimilda verði aldrei til skemmri
tíma en þriggja ára.
Framsögumaður fyrir sóknarstýr-
ingu var Guðjón A. Kristjánsson,
forseti Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands og varaþingmaður
sjálfstæðisflokksins á Vestfjörðum.
Aðrir meðflutningsmenn voru þeir
Reynir Traustason, Sævar Friðþjófs-
son, Arthur Bogason og Kristján
Loftsson.
Kristján Ásgeirsson frá Húsavík
mælti fyrir tillögu annars minni-
hluta en meðflutningsmenn voru
þeir Jakob Sigurðsson, Hilmar Rós-
mundsson, Sævar Gunnarsson og
Jóhann Kr. Sigurðsson.
-grh
Freysteinn Sigmundsson jarðeölisfræðingur með stafrænu skjálftamælana sem sóttir voru upp
á Mýrdalsjökul. Timamynd Ami Bjama
Jarðfræðingar vinna úr nákvæmum skjálftamælingum sem fram fóru á Mýrdalsjökli:
Niöurstööur geta bent
til Kötlugoss í nánd
f fyrndag náðu jarðfræðingar á vegum Norrænu eldfjallastöðv-
arinnar í stafræna skjálftamæla upp á Mýrdalsjökul. „Við von-
umst eftir að fá upplýsingar um nánari staðsetningu á skjálftun-
um, á hvaða dýpi þeir eru og hveraig jarðskorpan hreyfíst,“ seg-
ir Freysteinn Sigmundsson jarðeðlisfræðingur sem hefur um-
sjón með úrvinnslu mælinga.
Hann á þar við hvort jarðskorpan
dragist saman eða þenjist út.
Hann segir að komi í ljós að jarð-
skorpan þenjist út geti það bent til
þess að sigketill undir eldstöðinni
sé að þenjast út en það er undan-
fari Kötlugosa. Freysteinn vonast
til þess að úrvinnsla gagnanna
sýni glögglega hvað er að gerast
undir Mýrdalsjökli.
Skjálftavirknin sem nú er mæld
hefur verið í vestanverðum jöklin-
um en þar hefur ekki orðið vart
við eldvirkni í árhundruð. Katla er
í austanverðum jöklinum og hún
hefur rumskað að jafnaði á 50 ára
fresti. Nú eru hins vegar liðin 74
ár frá því Kötlugos var síðast
Freysteinn telur að það geti tekið
10 til 15 daga að vinna úr gögnun-
um. Hann bætir við að stafrænir
mælar séu notaðir í skyndiverk-
efni og séu því ávallt til reiðu þeg-
ar eitthvað gerist. Hann segir að
þar sem um óvenjulega virkni hafi
verið að ræða á svæðinu hafi þess-
ir mælar verið nýttir.
Freysteinn segir að þessir mælar
hafi áður verið notaðir á þessum
sama stað fyrir tveimur árum.
Hann bendir á að ástandið sé
öðruvísi nú en þá þar sem skjálfta-
virkni sé óeðlilega mikil miðað við
árstíma.
Freysteinn býst við að næsta
.mánudag verði reynt að meta, eft-
ir frumniðurstöðum, hvort Al-
mannavarnir þurfi að halda áfram
með svokallað viðbúnaðarástand.
-HÞ