Tíminn - 16.02.1993, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 16. febrúar 1993
Tíminn 11
Færeyingar aftur farnir að sækja til íslands í atvinnuleit:
Fjöldi Færeyinga fann hér
laus störf í fiskvinnslu
„Fjöldi félagsmanna okkar fór í nokkra mánuöi til íslands s.l. haust, þar
sem þeir komust í laus störf í frystihúsum. Við getum ekki vísað fólki á
betri möguleika. Og fólk er fúst að fara, því síðustu árin hefur það aðeins
haft um 80.000 Dkr. (ca. 800.000 ísl. kr.) árstekjur."
Þessar fréttir hefur danska LO-blað-
ið eftir Ingeborg Vinther, formanni
verkamannasambands Færeyja.
Sambandið hefur rúmlega 7.700
launþega innan sinna raða, hvar af
stór hluti hefur starfað í fiskiðnaðin-
um, sem nú er í mikilli kreppu.
Ingeborg spáir fjöldaflótta frá Faer-
eyjum á þessu ári. Enda er því spáð
að allt að þriðjungur Færeyinga
verði án vinnu fyrir lok þessa árs.
Fiskimennirnir eru meðal þeirra
sem leita til annarra landa eftir
vinnu, m.a. á dönskum og norskum
skipum. ,Afstaða margra Færeyinga
er sú, að maður leitar frekar að starfi
jafnvel hinumegin á hnettinum,
heldur en að ganga atvinnulaus hér
heima,“ segir Óli Jacobsen, formað-
ur samtaka færeyskra fiskimanna.
Vinnumiðlun og ráðgjöf til at-
vinnulausra í Færeyjum er í hönd-
um atvinnuleysistrygginga, sem
fyrst tóku til starfa í ágúst s.l. Haft er
eftir framkvæmdastjóranum, Torg-
erd Nielsen, að það sé mjög tak-
Stöðlakot
við Bókhlöðustíg:
LEIRLISTAR-
SÝNING
KOLBRÚNAR
KJARVAL
Kolbrún Kjarval opnaði um helg-
ina sýningu á leirmunum úr jarð-
leir og steinleir í Stöðlakoti við
Bókhlöðustíg. Sýningin stendur
til 28. þ.m. og er opin alla daga kl.
13-18.
Þetta er fimmta einkasýning Kol-
brúnar, en auk þeirra hefur hún
tekið þátt í fjölda samsýninga
heima og erlendis.
Kolbrún hefur starfað að leir-
munagerð síðan árið 1968 og jafn-
framt kennt keramikgerð bæði hér
heima og í Danmörku, þar sem
hún var búsett í 15 ár. Síðan 1984
hefur hún kennt við Myndlista-
skóla Reykjavíkur.
markað sem hægt er að bjóða at-
vinnulausum. Það sé hvorki tryggt
að hægt verði að bjóða þeim ný
störf, né að fólk haldi rétti til at-
vinnuleysisbóta lengur en þá 15
mánuði sem núgildandi reglur
ganga út frá.
„Samkvæmt núgildandi lögum er
fólki ekki gert mögulegt að fara í
nám meðan það nýtur bóta. Og fólk
fær heldur ekki neinar bætur, ef það
hefur nokkra minnstu möguleika á
föstu starfi — jafnvel þótt aðeins
væri um að ræða 2ja stunda skúr-
ingastarf," segir Torgerd Nielsen.
Að sögn LO-blaðsins hefur at-
vinnuleysi um langt skeið verið lítið
sem ekkert í Færeyjum, þar til fyrir
um tveim árum síðan. Þvert á móti
hafi raunar margir haft aukastörf til
hliðar við sín aðalstörf.
Uppsprettuna að vandamálum
Færeyinga segir LO-blaðið þá að
fiskafli þeirra hafi minnkað um
helming síðan 1985. Mikill sam-
dráttur útflutningstekna hafi leitt til
stöðugt hækkandi erlendra skulda.
Erlendar skuldir Færeyinga séu nú
komnar yfir 8 milljarða Dkr. (sem
svarar rúmum 80 milljörðum Ikr.).
Þetta jafngildi um 1.750.000 ís-
lenskra kr. skuld á hvern Færeying,
sem blaðið segir um þrisvar sinnum
hærri meðalskuld heldur en hjá hin-
um „stórskuldugu Dönum“.
Samkvæmt þessu lætur nærri að
erlendar skuldir Færeyinga séu um
tvöfalt hærri en erlendar skuldir ís-
lendinga, miðað við fólksfjölda.
Hver íslendingur skuldar þá á hinn
bóginn um 50% meira í útlöndum
en hver Dani. Þetta minnir á, að íyr-
ir örfáum árum voru erlendar skuld-
ir íslendinga og Dana mjög áþekkar,
þ.e. miðað við fólksfjölda. - HEI
Útlán böka hjá Héraðs-
bökasafni A-Skaftafells-
sýslu hafa aukist um
135,2% á tveimur árum;
Bóklestur
á uppleið
á ný
Míldl gróska hefur verið í
starfsemi Héraðsbókasafns
A-Skaftafellssýslu og hafa
útlán bóka safnsins aukist til
muna að undanfömu og
virðist ekkert lát á. Frá árinu
1990 hafa útlán aukist um
135,2%, fræðibóka um
170% og bama- og ung-
lingabóka um 126%.
Guðný Svavarsdóttir, sem
hefur unnið á safninu f 18
ár, segir margvíslegar ástæð-
ur liggja að baki þessari
aukningu í útlánum bóka.
Hún nefnir m.a. að safnið er
í nýju og rúmbetra húsnæði,
skólamir notfæra sér safnið
í miklum mæli, en sfðast en
ekki síst virðist sem almenn-
ur áhugi á lestri bóka fari
vaxandi.
„Þá virðist fólk almennt
vera orðið mettað af fjöl-
miðlum og leitar í bókina sér
til skemmtunar og afþrey-
ingar.“
Að auki kunna efnnig
minnkandi ráðstöfunartekj-
ur almennings að valda ein-
hverju um að fólk leitar í
safnið eftir bókum, t.d. sfð-
ustu jólabókunum, fremur
en að kaupa þær.
„Á tímabili voru börn hætt
að lesa annað en teikni-
myndasögur. Það hvarflar að
manni að einhver brotalöm
hafi verið í menntakerfinu,
því fólk á aidrinum 20-30
ára virðist jafnvel eiga í erf-
iðleikum með að leita sér að
upplýsingum í bókum eins
og uppflettiritum og alfræði-
bókum.“ -gth
Skjaldarglíma Ármanns glímd í 81. sinn:
Orðahnippingar og fótastapp
Þann 7. febrúar nýliðinn var boð-
að til þessa sögufræga móts í
íþróttahúsi Kennaraháskóla ís-
lands.
Á glímuskrá þeirri, sem afhent
var á mótsstað, stóð neðst á for-
síðu og undirstrikað að skjaldar-
hafi 1991 „er Ólafur Haukur Ólafs-
son“. Búast hefði mátt við að
þama stæði ártalið 1992. Ekki er
sú skjaldarglíma Ármanns svo
fjarlæg í tíma og tvímælalaus sig-
ur Ólafs Hauks minnisstæður.
Ástæða fyrir þessu er þannig
skýrð á forsíðunni: „Þar sem lög-
mæti 80. skjaldarglímu Ármanns
1992 var kært, verða úrslit móts-
ins ekki tekin með þar til dómsúr-
skurður hefur verið uppkveðinn."
Kunnugt var við upphaf mótsins,
að vafi léki á lögmæti tveggja
keppenda. Annar ætti ekki heimil-
isrétt í Reykjavík og félagsskipti
hins skeð fyrir of skömmu. Hafi
þessi atriði í fari keppendanna
tveggja verið brot gegn reglugerð
mótsins eða þátttakendareglum
og þeir því felldir af vinningaskrá
þess. Þá hefur sú aðgerð engin
áhrif á rétt Ólafs Hauks til skjald-
arins og nafnbótarinnar sem hon-
um fylgir. Þetta mátti mótanefnd
skjaldarglímunnar í ár vera ljóst,
svo að hún hefði ekki í raun og
veru með þessari athugasemd á
mótsskránni gert skjaldarhafann
1992 Ólaf Hauk með „ólögmætan"
skjöld, sem sömu menn afhentu
honum fyrir tveimur mánuðum.
Vel getur verið að athugasemdir
hafi orkað á Ólaf svo, að hann
hætti við keppni í skjaldarglímu
ársins 1993, þar sem vafi léki á að
hann þyrfti að vinna skjöld þann
sem um var glímt einu sinni eða
tvisvar sér til eignar. Ég skil hann
mjög vel.
Á umræddri mótsskrá voru sjö
skráðir til keppni í móti sem ein-
kennt er sem hið 81. um Ár-
mannsskjöldinn, þó að hins 80. og
skjaldarhafans frá því sé ekki get-
ið.
Við setningu mótsins voru þrír
væntanlegir keppendur sagðir for-
fallaðir. Fjórir hófú keppnina. Ein-
um þeirra var vísað úr keppni. Þrír
luku henni. Jón Birgir Valsson KR
hlaut 2 vinninga og þar með Ár-
mannsskjöldinn 1993. Annar með
einn vinning varð Ingibergur Sig-
urðsson Ármanni og þriðji Stefán
Bárðarson UMF Víkverja.
Glímustjóri var Sigurjón Leifs-
son, yfirdómari Hörður Gunnars-
son og meðdómarar Þorvaldur
Þorsteinsson og Hjörtur Þráins-
son. Sveinn Guðmundsson setti
mótið, afhenti verðlaun og sleit
mótinu.
Eftir Þorstein Einarsson
Þau atvik geta borið að hjá keppi-
nautunum og fyrir afskipti eða úr-
skurði dómara, að keppanda sárni,
jafnvel reiðist. En ein af dyggðum
íþróttamannsins, fyrir áhrif frá
þjálfun og keppni, er að hafa
taumhald á skapi, þar með málfari
og athöfn. Þessa gættu ekki allir.
Urðu af orðahnippingar, fótastapp
og hlutur þaut í vegg.
Fyrsta viðureign var Jóns Birgis
Valssonar við Orra Björnsson. Jón
beitti hægra fótlegg um of þvert
upp á kvið viðfangsmanns og sótti
úr þeirri stöðu sniðglímu sem
Orri stóð af sér. Hann skipti eitt
sinn yfir til vinstri og hafði nærri
náð mjaðmarhnykk. Hjá honum
mistókust ristarbragð og hæl-
krókur hægri á hægra. Orri sótti
lausamjöðm oft og er hann beitti
leggjarbragði sem undanbragði
náði hann að sækja lausamjöðm
út fyrir hné Jóns. Jón var í bragð-
inu, en þá gall flauta tímavarðar
og yfirdómari tók undir með
flautu sinni. Þar með ónýttist Orra
bragðið. Viðureignin varð jafn-
glími. Einhver orð féllu um þetta.
Stefán Bárðarson átti góðar við-
ureignir. Sótti ýmis brögð og var
því athafnasamur. Ingibergur sótti
á hann með að flétta þrjú brögð
saman, svo Stefán féll í handvörn.
Hann beitti Stefán lausamjöðm,
Þorsteinn Einarsson.
sem Stefán slapp úr. Einn hælkrók
hægri á hægra, en með því að
flétta saman sniðglímu og leggjar-
bragði náði hann að bylta Stefáni.
Þetta var eitt besta bragð mótsins.
Stefán átti góða glímu við Jón
Birgi. Hann var óragur að sækja.
Hann fléttaði saman hnéhnykk og
klofbragði. Náði langt. Þeir stóðu
vel að glímu í upphafi, en Jón steig
fljótt langt aftur öðrum fæti og
beitti hné í kvið. Jón náði að lok-
um góðu bragði, sem var ristar-
bragð tekið í framhaldi af hárri
lausamjöðm. Þá var komið að
fjórðu viðureiginni, sem varð ör-
lagarík. Sú var milli Orra og Ingi-
bergs. Upphafsstaðan var góð.
Stígandi treg. Orri stóð af sér
sóknir og sótti stutt. Ingibergur
freistaðist til að reyna hælkrók
fyrir báða. Orri sótti oft lausa-
mjöðm, bæði vinstri og hægri.
Sóknarbrögð Ingibergs voru hné-
hnykkur, hælkrókur bæði á hægri
og vinstri. Þessir vönu glímu-
menn lentu í hálfgerðu tuski.
Ingibergur beitti lágum hné-
hnykk, sem snerist í leggjarbragð
svo að Orri hrasaði í gólfvörn.
Dómarar dæmdu að hann hefði
runnið niðri og því tapað glím-
unni. Úr þessu urðu orðaskipti
milli yfirdómara og Orra, sem
lauk með brottvikningu Orra.
Síðasta viðureignin var milli Jóns
Birgis og Ingibergs. Þeir byrjuðu
vel, en brátt brá til óvana þeirra
beggja. Hægra fæti beitt í sífellu
þvert fyrir og vinstri fæti stigið
langt aftur. Þetta ásamt tauga-
spennu, því um skjöldinn var
glímt, hlaut að ljúka með ýtingum
og lágum hnykkjum. Ingibergur
byltist niður á bragðleysu. Jón
Birgir Valsson KR var þar með
orðinn skjaldarhafi 1993.
Höfundur er fyrrv. fþróttafulltrúi
rikisins.