Tíminn - 19.10.1993, Síða 8

12 Tíminn
Þriðjudagur 19. október 1993
„Ég ætlaði bara að
losa um eitt spor
Leikfélag Akureyrar sýnir AFTURGÖNG-
UR efttr Henrik Ibsen. Þýðing: Bjami Bene-
diktsson frá HofteigL Leikstjóri: Sveinn
Einarsson. Leikmynd og búnlngan Elín
Edda Amadóttir. Lýslng: Ingvar Bjöms-
son.
Afturgöngur eru annað verkið sem
Leikfélag Akureyrar tekur til sýninga á
þessu tuttugu ára afmæli atvinnuleik-
húss í bænum. Þetta magnaða verk
gerir miklar kröfur til leikaranna, sem
verða, án þess að tækniundur leik-
hússins séu mikið notuð, að bera uppi
textann, sem er svo hlaðinn efni að
áhorfendur eru Iangan tíma á eftir að
velta honum fyrir sér. Afturgöngumar
eru því verðugt verkefni fyrir leikfélag
með tuttugu ára reynslu sem atvinnu-
leikhús.
Verkið er ögrandi fyrir áhorfendur í
mörgum skilningi. Þó það sé skrifað
fyrir aldamót og eigi að gerast á þeim
tíma í Noregi, eru spumingar þess og
vangaveltumar sem það vekur meðal
áhorfenda svo gott sem óháðar tíma.
Ef undan em skilin skoðanaskiptin
um óvígða sambúð og brunatrygging-
ar, er bókstaflega allt í leikritinu í fullu
gildi, hvemig sem það er skoðað: sem
afmarkaðar rökræður um einstök
málefni eða sem spegill á lífsskoðanir
manna almennt. I verkinu er varpað
fram spumingum um skyldur sem
þjóðfélagið, þ.m.t. trú manna, leggur
á herðar þeim og hvemig þær, sem
byggja á fomeskju, geta valdið áþján
og óhamingju þeirra sem halda þær.
Þá þurfa persónur að takast á við
möguleg sifjaspel! og afleiðingar sjúk-
dóms, sem var álíka voðalegur þá og
alnæmi er nú. í framhaldi af þessu
vakna spumingar um hvort og hvaða
líf er þess virði að því sé lifað. Þessar
spumingar em nú ofarlega á baugi,
þegar tæknin gerir mögulegt að halda
lífsmarki með fólki í óhugnanlegu
ástandi.
Búningar em smekklegir og trúverð-
ugir. Klæðnaður Ósvalds er nútíma-
legastur, enda er hann fulltrúi nýrra
tíma og hugsunarháttar. Leikmyndin
er einföld: franskir gluggar og gólf úr
ljósmáluðum viði og húsgögn sárafá.
Eg held að leikmyndin mætti að skað-
Iausu vera dálítið þyngri, það hefði
undirstrikað angist persónanna. í
sviðsgólfinu er hallandi lina, þannig
að sviðið er hærra eftir því sem innar
dregur. Þetta brýtur á skemmtilegan
hátt upp hina hefðbundnu línu og
færir atburðina nær áhorfendum.
Lýsingin er vel hönnuð og athyglinni
beint með henni að nánum samræð-
um persónanna með því að draga of-
urhægt úr lýsingu annarstaðar á svið-
inu. Kannski mætti vera meira sam-
ræmi í raunsærri lýsingunni utan
stofunnar og svo innan hennar.
Það er tvímælalaust Sunna Borg í
hlutverki frú Alving, sem ber uppi
sýninguna; hún er aðalpersónan og er
á sviðinu nær allan tímann. Með
henni búa öll leyndarmálin og sám
minningamar, sem aldrei áttu að
komast upp. Sunna Borg stendur sig
frábærlega í þessu hlutverki. Hún
túlkar konu sem hefur mátt þola
margt og hefur svo harða skel að hún
hæðist að minningum sínum, þó sár-
ar séu. En þegar skelin brotnar og það
opnast inn í kvikuna, þá sjáum við
manneskju sem við hljótum að finna
til djúprar samúðar með. Sunna Borg
sýnir okkur þjáningar Helenu Alving
með glæsibrag, ef svo má að orði kom-
ast.
Kristján Franklín Magnús leikur son
frú Alving, sem er kominn heim eftir
langa (jarvem. Leikur Kristjáns varð á
stundum ósannfærandi í fyrri hluta
sýningarinnar, þegar hann hóf að
segja móður sinni hið voðalega leynd-
armál sitt. En í seinni hlutanum náði
Siguröur Karlsson í hlutverki séra Manders og Þráinn Karlsson sem snikkarinn
Jakob Engstrand. Ljósm. PállA. Pálsson
Kristján Franklln Magnús I hlutverki Ósvalds og Sunna Borg sem móöir hans, fm
Alving. Ljósm. Páll A. Pálsson
hann tökum á áhorfendum og hélt
þeim agndofa allt til enda í samleik
sínum við Sunnu Borg.
Leikur Sigurðar Karlssonar í hlut-
verki séra Manders var með miklum
ágætum og hann var alltaf sannfær-
andi. Rósa Guðný Þórsdóttir túlkaði
Regínu Engstrand, vinnukonu á
heimilinu, skemmtilega jafnt í sak-
(1.E1KHÚS I
leysi sem og þegar hörmungamar ríða
yfir. Það eina, sem út á mátti setja, var
að hún fór fullhratt með textann í
geðshræringum og það sama má
reyndar segja um Kristján á stöku
stað. Þráinn Karlsson Iék Jakob Eng-
strand, snikkara og föður Regínu, sem
með óvæntum hætti tengist fjöl-
skylduleyndarmálunum. Leikur Þrá-
ins var yfirvegaður og öruggur og ekki
laust við að áhorfendum létti við nær-
veru hans.
Sveinn Einarsson hefúr leyst sitt
hlutverk vel af hendi og hefur náð að
þræða vandrataðan meðalveg milli
gamans og alvöru. Það eru margir
staðir í verkinu frá höfundarins hendi
sem bjóða upp á að áhorfendum sé
skemmt. Þessa staði hefur leikstjórinn
nýtt sér án þess að það bitni nokkru
sinni á þeirri alvöru sem ríkja þarf.
Það er mikill vandi.
Sýning Leikfélags Akureyrar á Aftur-
göngunum er afar vel heppnuð og til
mikils sóma, enda einvala lið sem að
henni stendur. Það er ástæða til þess
að hvetja fólk til þess að fjölmenna á
sýninguna. Þá ættu áhorfendur að
hella upp á gott kaffi þegar þeir koma
til síns heima og ræða efni verksins í
stóru og smáu. I því leynast ótal þræð-
ir, jafnt bókmenntalegir sem og sið-
ferðilegir, sem gaman og gagnlegt er
að rekja sig eftir. Frú Alving segir á
einum stað um kenningakerfi séra
Manders: „Ég ætlaði bara að losa um
eitt spor, en þegar það losnaði, þá
raknaði allur saumurinn upp.“ Þessi
orð mætti eins hafa um verkið og at-
burðarásina í heild sinni.
Þórgnýr Dýrfjörð
Umsókn um framlög
úr Framkvæmdasjóði
aldraðra 1994
Stjórn Framkvæmdasjóðs aldraðra auglýsir eftir um-
sóknum um ffamlög úr sjóðnum árið 1994. Eldri um-
sóknir koma aðeins til greina séu þær endurnýjaðar.
Nota skal sérstök umsóknareyðublöð sem fylla ber
samviskusamlega út og liggja þau frammi í heilbrigðis-
og tryggingaráðuneytinu. Einnig er ætlast til að um-
sækjendur lýsi bréflega einingum húsnæðisins, bygg-
ingarkostnaöi, verkstöðu, fjármögnun, rekstraráætlun,
þjónustu- og vistunarþörf ásamt mati þjónustuhóps
aldraðra (matshóps) og þar með hvaða þjónustuþætti
ætlunin er að efla.
Umsókn skal fylgja ársreikningur 1992 endurskoðaður
af löggiltum endurskoðanda og kostnaðaryfirlit yfir
fyrstu níu mánuði ársins 1993.
Sé ofangreindum skilyrðum ekki fullnægt, áskilur sjóð-
stjómin sér rétt til að vísa umsókn frá. Umsóknir skulu
hafa borist sjóðstjórninni fyrir 1. desember 1993, heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneytinu, Laugavegi 116,
105 Reykjavík.
Stjóm Framkvæmdasjóðs aldraðra.
Fyrirtækið
The Firm ★★★
Handrít: Robert Towne og David
Rayfiel. Byggt ð samnefndri skáld-
sögu John Gríshams.
Framleiöendur: Scott Rudin og John
Davis.
Leikstjóri: Sidney Pollack.
Aðalhlutverk: Tom Cruise, Jeanne
Tripplehom, Ed Harris, Holly Hunter,
Gene Hackman, Hal Holbrook, David
Strathaim og Gary Busey.
Háskólabió og Sambíóin.
Það er hópur valinkunns fólks
sem stendur að baki þessari
stórmynd frá Hollywood. Leik-
stjórinn, Sidney Pollack, fékk
Óskarsverðlaun fyrir Out of Africa
en var jafnframt tilnefndur fyrir
hina frábæru Tootsie og They
Shoot Horses, Don’t they? í aðal-
hlutverki er vinsælasti leikari
ungu kyrislóðarinnar, Tom Cruise,
og honum til aðstoðar margir
mjög þekktir leikarar eins og Gene
Hackman og Holly Hunter. Það er
samt ekki laust við að Fyrirtækið
valdi dálitlum vonbrigðum.
Sagan segir af nýútskrifuðum
lögfræðingi, Mitch McDeere
(Cruise), sem flytur ásamt Abby
(Tripplehorn), konu sinni, til
Memphis til að hefja störf hjá lítilli
og forríkri lögfræðistofu. Fyrir
Mitch er þetta draumi líkast, því
byrjunarlaun hans eru frábær,
hann og kona hans fá hús á góðum
kjörum, námslánin hans eru
greidd og að auki fær hann 5%
launahækkun á öðru ári fyrir utan
bónusa. Fljótlega finnst Mitch og
konu hans að fyrirtækið skipti sér
fullmikið af einkalífi þeirra og
einnig virðist dánar- og slysatíðnin
vera óvenju há hjá fyrirtækinu.
Þegar Alríkislögreglan hefur sam-
band við Mitch staðfestir hún grun
hans um að fyrirtækið sé peninga-
þvottastöð fyrir mafíuna. Mitch
verður að hjálpa þeim að afla
sannana til að hann og Abby sleppi
lifandi úr öllu saman.
( kiiikmyndiii 1
Handritið er byggt á margfaldri
metsölubók John Grishams og
hætt er við að þeir sem lesið hafa
ágætan reyfara hans verði fyrir
nokkrum vonbrigðum. Handrits-
höfundar fylgja bókinni í aðal-
atriðum en gera þó nokkrar veiga-
miklar breytingar og er þá
sérstaklega átt við endinn. Sumar
þessar breytingar ganga ágætlega
upp en aðrar eru til vansa eins og
aukin áhersla á samband Mitch og
Abby, hann gerður meiri réttlætis-
postuli og hlutimir e.t.v. einfald-
aðir um of. í sannleika sagt eru
þessum breytingum ætlað að gera
það auðveldara að matreiða sög-
una ofan í Bandaríkjamenn. Þrátt
fyrir þessi vonbrigði er myndin
spennandi, ágætlega leikin og
allur umbúnaður er til fyrir-
myndar. Tónlist Dave Gmsins er
stórskemmtileg, dálítið jössuð og
á vel við.
Leikararnir standa sig vel en
enginn eins vel og Gene Hackman.
Hann fer mjög vel með lítið en
veigamikið hlutverk sitt. Tom
Cmise og Jeanne Tripplehom er
sniðin í hlutverk sín og valda hlut-
verkum sínum vel en sýna þó
engan stórleik.
Fyrirtækið er ágæt afþreying og
góð Hollywoodframleiðsla með
annmörkunum sem því fylgir,
spennandi á köflum en ristir ekki
djúpt.
Örn Markússon