Tíminn - 14.01.1994, Qupperneq 7

í ‘iA.nitii^ t‘i iu^fóii.iiíi'W
Föstudagur 14. janúar 1994 ,
>.
7
Var Heilbrigöisskýrsla Hagfrœöistofnunar frá 1992 marklítil eöa þá skýrsla OECD frá 1993?
Mikil heilbrigðisútgjöld vegna
bama jafnast á móti fáum gömlum
„Heilbrigöisútgjöld íslend-
inga eru xúmlega 4% minni
en vænta mætti mibab vib
önnur OECD ríki, reiknab í
PPP verbgildi. Tiltölulega
mikil útgjöld vegna 15 ára og
yngri jafna út útgjöld vegna
fárra 65 ára og eldri. Þetta at-
ribi var sérstaklega tekib fyrir
vegna þess ab ábur hefur ver-
ib haldib fram ab útgjöld
ættu í raun ab vera lægri á ís-
landi mibab vib OECD ríki,
vegna fárra 65 ára og eldri á
íslandi.
Meb hlibsjón af kaupmáttar-
vísitölu em íslendingar átt-
undu í rööinni (í heilbrigöis-
kostnaði) miðað við OECD ríki.
Þetta segir landlæknir m.a. í út-
drætti sem hann hefur gert úr
skýrslu sem hagfræðingar
OECD gerðu -árið 1993 (eftir
dvöl hér á landi) um heilbrigð-
isþjónustu á íslandi að fmm-
kvæði þáverandi heilbrigðis-
ráðherra.
Óneitanlega virðist þessi
skýrsla gefa allt aðra mynd
heldur en „fræg" skýrsla sem
Hagfræðistofnun HÍ geröi ári
áður (1992) um sama efni og að
beiðni sama heilbrigðisráð-
herra. Þar sagði m.a.:
„Útgjöld Islendinga til heil-
brigðismála hafa vaxið umfram
það sem gerist meðal flestra
viðmiðunarþjóða og á síðasta
áratug hafa útgjöldin hérlendis
farið úr því aö vera fremur lág í
samanburði við aðrar þjóðir
OECD, upp í að vera með þeim
hæstu, og er sama hvaða við-
miðun notuð er....Sé tekið tillit
til hlutfalls eldri borgara af
heildarmannfjölda hér og í við-
miðunarlöndunum, þ.e. ef
heilbrigðismál em aldursvegin,
er þessi þróun enn greinilegri."
í nýju OECD skýrslunni kem-
ur m.a. fram að fjöldi bráða-
rúma á 1.000 íbúa er 4,8 á ís-
landi en meðaltalið er 4,7 í
OECD ríkjum. Rúmanýting er
hins vegar nokkm minni hér
(70% á móti 77% í átján OECD
ríkjum). Og meðallegutími á
bráðasjúkrahúsum er mun
styttri, eða 6,3 dagar borið sam-
an við 8,7 daga í OECD ríkjum.
Eitthvað virðist þetta heldur
ekki ríma við HÍ-skýrsluna þar
sem segir: „í þeim viðmiðunar-
tölum sem skoðaðar vom um
sjúkrastofnanir, kemur fram að
í flestum tilfellum em íslensku
tölumar í hærri kantinum, og á
það t.d. við um meðallengd
legu og hlutfallslega nýtingu
legurýmis." Og síðar segir HÍ-
skýrslan: „íslendingar virðast
liggja mun lengur á sjúkrahús-
um en aðrir, en samt lítur út
fyrir að mannafli á sjúkrahús-
um sé minni hér en í nágranna-
löndunum, að læknum undan-
skyldum."
OECD komst hins vegar að
þessari niðurstöðu: „í saman-
burði við OECD er mönnunin
[á sjúkrahúsunum] mjög góð. Á
sumum sjúkrahúsum er hlut-
fallslegur fjöldi hjúkrunarfræð-
inga mikili miðað við önnur
OECD ríki."
íslendingar virðast líka geta
unað nokkuð vel viö þá niður-
stöðu OECD að í stjómunar-
kostnaði em þeir í 8. sæti af 15
OECD ríkjum. Stjómunar-
kostnaður sem hlutfall af heild-
arkostnaði til heilbrigðis- og fé-
lagsþjónustu er hér kringum
2,6% samkvæmt skýrslunni.
„Lítil umræða hefur farið fram
um skýrsluna og er því ástæöa
til að birta helstu niðurstöður
hennar. Tekið skal fram að hag-
fræðingar OECD dvöldu hér á
landi um hríð til þess að kanna
ástandið af eigin raun," segir
landlæknir.
-HEI
Matthías Halldórsson um Hagfrceöistofnun:
Þeir verða líka að reikna
út frá réttum forsendum
„Hvomg skýrslan er röng.
OECD skýrslan tekur bara
fleiri forsendur inn í dæmib
en skýrsla Hagfræbistofnunar
og er auk þess unnin af alveg
hlutlausum og óhábum abil-
um, sem hafa einnig nokkurt
inngrip í heilbrigbismál, en
ekki bara bókfærslu," svarabi
Matthías Halldórsson abstob-
arlandlæknir abspurbur um
hvemig niburstöbur geti
stangast svo gróflega á OECD
skýrslu um heilbrigbismál
annars vegar og skýrslu Hag-
fræbistofnunar HI um sama
efni, hins vegar.
Matthías segir vissulega erfitt
að gera samanburð milli landa.
„En aö bestu manna yfirsýn —
sem við verðum að kalla þessa
sérfræðinga frá OECD — sem
hafa miklu betri aðstæður til
þess að leggja mat á hlutina
heldur en Hagfræðistofnun HÍ,
þá emm við Islendingar ekkert
mjög háir í heilbrigðisútgjöld-
um.
„OECD leiðréttir kostnaðar-
tölumar miðað við ákveðnar
forsendur og sér síðan hvar ís-
land er í samanburöi við önnur
lönd. Við komum mjög jákvætt
úr úr þessari skýrslu þeirra —
miklu, miklu jákvæðar heldur
en Hagfræðistofnun var að
reikna út. Þessir leiðréttingar-
þættir em hins vegar ekki tekn-
ir með hjá Hagfræðistofnun,
vegna þess að þar era engir sér-
fræðingar í heilbrigðismálum."
Matthías segist einnig hafa
gagnrýnt skýrslu Hagfræði-
stofnunar mjög á ráðstefnunni
sem haldin var um hana. Þar
sem ósamhljóða skýrslur um
sama efni mgla almenning í
ríminu og leiða fremur til tor-
tryggni fólks en upplýsinga
hlýtm sú spuming að vakna til
hvers Hagfræðistofnun var
fengin til að gera svona skýrslu
ef hún er vanbúin til þess?
„Við spurðum okkur líka þeirr-
ar spumingar, því Hagfræði-
stofnun hafði ekki svo miklar
forsendur til að gera hana. Þeir
em ágætir í að reikna, en menn
verða líka að hafa réttar for-
sendur til að reikna út frá. Hag-
fræðistofnun leitaði t.d. aldrei
neinna upplýsinga hjá okkur.
Það geröu hins vegar sérfræð-
ingar OECD, sagöi Matthías.
Matthías Halldórsson abstoöarlandlœknir.
Hann sagði þá hafa verið hér í
nokkum tíma og fengið skýrsl-
ur og talað við Þjóðhagsstofn-
un, ráðuneyti og fleiri og
fleiri."
í þeirri niðurstöðu að heil-
brigðisútgjöld hér á landi séu
um 4% minni en við mætti bú-
ast miðað við allar forsendur,
segir Matthías búið að taka inn
í dæmið ýmsa þá áhrifaþætti
sem Hagfræðistofnun hafi
sniðgengið.
„Hagfræðistofnun tók aðeins
einn skýringarþáttinn, þ.e.a.s.
að við emm tiltölulega ung
þjóð vegna þess að aldraðir era
hér hlutfallslega fáir. Heilbrigð-
isútgjöldin em þá kannski
fremur há ef einungis er leiðrétt
fyrir því. OECD leiðrétti aftur á
móti marga áhrifaþætti, m.a.
þann hvað böm em mörg á ís-
landi, af því að þau kosta einn-
ig mikið í heilbrigðiskerfinu,"
sagöi Matthías. Raunar komst
OECD að þeirri niðurstöðu
meðal annarra, aö tiltölulega
mikil útgjöld vegna 15 ára og
yngri á Islandi jafni út minni
útgjöld vegna fárra 65 ára og
eldri. - HEI