Tíminn - 26.01.1994, Blaðsíða 4

4

Mibvikudagur 26. janúar 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf,
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjóm og auglýsingar: Stakkholti 4,105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: '631600
Sfmbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmiðja
Frjálsrar fjölmi&lunar hf.
Mána&aráskrift 1400 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Tekst ab laga
klúðriö?
Lagasetning á Alþingi til þess að tryggja forræði
landbúnaöarráðherra á innflutningi á búvörum er að
verða einn allsherjar skrípaleikur. Enn er komin upp
réttaróvissa í málinu eftir dóm Hæstaréttar í svoköll-
uðu skinkumáli, sem Hagkaup höfðaði gegn ríkis-
valdinu.
Dómurinn gekk á þann veg að búvörulögin ein
gæfu ekki tilefni til innflutningsbanns á landbúnað-
arvörum.
Það tjáir ekki að deila við dómarann í réttarríki,
hvorki í þessu máli né öðrum. Það er auðvitað bros-
legt, þegar landbúnaðarráðherra leggur saman at-
kvæði dómara á tveimur dómsstigum og segir málið
hafa farið sex gegn fjórum. Dómur hæstaréttar er
endanlegur. Því þarf að eyða þeirri réttaróvissu, sem
nú hefur skapast með nýrri lagasetningu. Að dómar-
ar Hæstaréttar eru ekki sammála um dómsorðið sýn-
ir það eitt að málið er ekki einfalt.
Undirrótina að hinum ótrúlegu uppákomum, sem
verið hafa um innflutning á landbúnaðarafurðum,
má rekja til ágreinings stjómarflokkanna í málinu.
Sá atburður, sem varð í maí síðastliðnum, ætti að
vera í fersku minni. Þá urðu heiftarleg átök á Alþingi
um hvort afgreiða ætti breytingar á búvömlögum,
sem tóku af tvímæli um forræði landbúnaðarráð-
herra á innflutningi landbúnaðarvara. Þingmeiri-
hluti var fyxir því að hann hefði þetta forræði, en
deilur vom slíkar í stjórnarflokkunum um málið að
forsætisráðherra brá á það ráð að senda þingið heim
í skyndingu til þess að koma í veg fyrir að breyting-
amar kæmu til atkvæða.
Nú telja stjórnarliðar sig vera búna að berja liðið
saman og það er greinilegt að ráðherrar Alþýðu-
flokksins em auðsveipir um þessar mundir og telja
ráðlegt að samþykkja um sinn konungdóm Halldórs
Blöndal í innflutningsmálum. Umhverfisráðherra
lýsti því yfir á Alþingi í fyrradag að aðstæður væm nú
mjög breyttar, vegna þess að Gatt-samningar væm
nú að ganga í gildi. Þetta er auðvitað fyrirsláttur, því
þessi staða var fyrirsjáanleg á síðasta ári. Ráðherrar
Alþýöuflokksins hafa aðeins ákveðið að hafa hægt
um sig um sinn. Málefni landbúnaðarins verða
áfram í óvissu, vegna þess að þegar innflutningur
verður leyfður veldur hver á heldur. Ekkert liggur fyr-
ir um hvemig heimildum til jöfnunargjalda verður
beitt, þegar þeir alþjóðasamningar, sem við blasa,
hafa tekið gildi.
Klúðrið varðandi landbúnaðarmálin er vegna þess
að stjómarflokkarnir hafa verið að reyna að lögfesta
málamiðlanir á Alþingi, sem leiöa af sér ófullkomna
lagasetningu. Vilji stjórnarandstöðu í þessu máli hef-
ur verið að engu hafður.
Nú er gerð atrenna að því að laga þetta klúður og
vonandi tekst það. Mestu máli skiptir þó að raun-
vemlegur vilji sé til þess hjá stjórnarflokkunum að
veita íslenskum landbúnaði sanngjarna aðlögun að
breyttum aðstæðum, þegar Gatt-samningar ganga í
gildi á árinu 1995. Til þess þarf pólitískan vilja.
Það er út í hött aö ræöa innflutningsmálin og hag
neytenda af þeim eingöngu út frá lægsta hugsanlega
heimsmarkaðsverði og verði á innanlandsmarkaði
og telja mismuninn hreinan gróða neytenda. Málið
verður einnig að skoða frá atvinnusjónarmiðum og
hvers virði það er að viðhalda innlendri atvinnu-
starfsemi. Slík hugsun er ekki neytendafjandsamleg,
eins og nú háttar til í atvinnumálum landsmanna.
Samsærið mikla gegn Jóni B.
Fram eftir degi í gær stóö Garri í
þeirri meiningu að Halldór Guð-
mundsson, útgáfustjóri Máls og
menningar, væri kominn í próf-
kjör fýrir Sjálfstæöisflokkinn.
Eitthvað var þó óeðlilegt við þá
tilfinningu, því þó aö Guð-
mundur þjóðminjavörður hafi á
einni nóttu breyst úr gallhörð-
um komma í einarðan boöbera
frjálshyggju, þá hafði ekki frést
af slíkum langstökkum hjá Hall-
dóri. Halldór mun að visu ekki
lengur kalla sig trotskista, en
fyrr má rota en dauðrota, enda
kom það á daginn að Halldór er
alls ekki í framboöi í prófkjöri
Sjálfstæöisflokksins í Reykjavík.
Ástæðan fyrir þessum misskiln-
ingi er að Halldór skrifaði grein í
Morgunblaðiö, athyglisverða
grein reyndar, en greinin er sett
inn á milli 55 prófkjörsgreina í
blaðinu, sem allar hafa ein-
hverja yfirlýsingu í fyrirsögn og
síðan eindálka mynd af ábyrgö-
arfullum frambjóðandanum.
Þegar Garri var búinn aö fletta í
gegnum nokkrar síður af þess-
um greinum og rakst á grein
með eindálka mynd af höfundi
eftir Halldór Guðmundsson
mitt í allri hrúgunni, þá virtist
þaö einhvern veginn svo aug-
ljóst aö þar var enn einn próf-
kjörskandídatinn á ferö. Svo
dofinn var Garri orðinn af próf-
kjörslesningu að fyrirsögnin á
grein Halldórs, „Áf fáráðling-
um", virtist ekkert sérlega óvið-
eigandi.
jón taugastrekktur
En þetta var semsé eintómur
misskilningur og Halldór er í
grein sinni aö svara Jóni Bald-
vini vegna orðhnippinga, sem
átt hafa sér stað milli þeirra um
hermálið.
Halldór hafði lýst þeirri skoöun
sinni að þaö væri snautlegt hlut-
GARRI
skipti fyrir íslendinga að berjast
gegn samdrætti í umsvifum
hersins á íslandi, en þaö fram-
kallaði sterk viöbrögð frá utan-
ríkisráðherra. Það, hversu há-
stemmd viðbrögð ráðherrans
eru, kemur í rauninni á óvart,
því þau sjónarmiö sem fram
koma hjá Halldóri, að óeðlilegt
sé að láta efnahagsleg rök ráða
ferðinni í hermálinu en ekki
hernaðarleg, hafa komið fram
víðar, eins og t.d. hjá Steingrími
Hermannssyni, formanni Fram-
sóknarflokksins. Eitthvaö virðist
þó utanríkisráðherra orðinn
taugastrekktur út af þessu, því
hann hikar ekki við að kalla til
Hitler, Stalín, Rauða penna, hel-
förina, Hamsun og Halldór Lax-
ness, sem hann virðist telja að
eigi sérstaka samleiö, og spyrða
þessa samsetningu við Halldór
Guðmundsson og Mál og menn-
ingu, en Halldór er greinilega í
huga ráöherrans málsvari og
áróðursmeistari einhverra
myrkraafla, vegna gagnrýninnar
á hermálið. Garri er almennt að-
dáandi góðra samsæriskenn-
inga, en þessi fær mann til að
raula í huganum lagiö hans
Bubba um paranojuna. Bókin
eina og sanna um Samsærið
mikla fölnar meira að segja í
samanburðinum ’við þau sam-
særi og launráð, sem utanríkis-
ráðhena virðist telja vera brugg-
uð gegn sér.
í pólitísku kviksyndi
Sannleikurinn er auðvitað sá,
aö Jón Baldvin Hannibalsson
hefur enn einu sinni farið yfir
strikið. Augljóst er að utanríkis-
ráðherrann veit að pólitísk sól
hans er að síga í sæ, og þó að
hann hafi ekki kjark eöa burði
til að ráöast gegn kollegum sín-
um, eins og Steingrími Her-
mannssyni, sem gagnrýnt hafa
hann, tekst honum ekkert betur
að fást við útgáfustjórann hjá
Máli og menningu. Hjákátleg
gífuryrði utanríkisráðherra um
„dómgreindarlausa fáráðhnga"
að fornu og nýju hitta hann fyr-
ir sjálfan og virka eins og sprikl
þess, sem fastur er í pólitísku
kviksyndi. Því meira sem hann
spriklar, því dýpra sekkur hann.
Garri
Basil fursti og búvörulögin
Mætur maður heldur því fram,
að það sé alveg satt að alþingis-
maður hafi týnt hefti af Basil
fursta inn í þingskjalahrúguna á
borði sínu og sé það þaðan kom-
ið inn í Lagasafnið. Ef einhver
trúir ekki þessari litlu sögu, get-
ur hann bara flett upp í Laga-
safni íslands og gengið úr
skugga um hvort innihald
týnda heftisins er ekki þar að
finna.
Það er ekkert ótrúlegra að frá-
sagnir af Basil fursta lendi inni í
lagabálkum en að laumað sé
klásúlum og alls kyns ákvæöum
inn í stjómarfrumvörp án þess
að ráðherrar, embættismenn
viökomandi ráðuneyta og þing-
heimur yfirleitt hafi hugmynd
um hvað verið er að binda í lög.
„Ég var plataður... ég segi það
barasta," sagöi Davíð Oddsson
forsætisráðherra, þegar Hæsti-
réttur slengdi skinkudómnum
framan í hann í vikunni sem
leiö. Sá, sem plataði Davíð, er
Jón Sigurðsson, bankastjóri á
gömlum jeppa og fyrrverandi
ráðherra, en hann lét Davíð og
alla hina stjómarliðana sam-
þykkja lög um skinkuinnflutn-
ing m.m. svo snemma sem á ár-
inu 1992.
Jón var svo slyngur, að ekki
komst upp um íagasetninguna
fyrr en með dómi Hæstaréttar,
sem dæmdi innflutning Hag-
kaupaskinkunnar löglegan sam-
kvæmt stjómarfmmvarpi ríkis-
stjómar Davíös Oddssonar, sem
samþykkt var fyrir tveim ámm.
Nú er verið að vinda ofan af
dellunni með nýjum búvömlög-
um, sem samin em í þrem ráðu-
neytum og fær landbúnaöar-
ráðuneytið hvergi nærri ab
koma. Samt á það ráðuneyti ab
fá forræði allra innflutnings-
gjalda á matvælum og raöar teg-
undunum í tollskrámúmer. Ef
einhver skilur þetta, er hann
beðinn að liggja sem fastast á
vitneskju sinni.
Laumuspil
Vafalítið er heilu lagabálkunum
laumaö í gegnum þingið án þess
að þeir, sem þar sitja, hafi hug-
mynd um hvaö þeir em að sam-
þykkja.
Stjómarfmmvörp eins og það,
sem heimilaði innflutning á
soðinni skinku, hafa þá sérstöðu
að vera samin í ráðuneytum,
Á víbavangi
lögð fram af ráðhermm sem
mæla fyrir þeim og stjórnar-
þingmeim samþykkja sjálfkrafa,
en stjómarandstaöan er á móti.
Forsetinn skrifar nafnið sitt á
plaggið á ábyrgð ráöherra. Önn-
ur fmmvörp em litin homauga
og þau felld umræðulítið.
Þetta em nánast aukastörf hjá
löggjafarsamkundunni, því
mestallur tími hennar fer í að
spjalla um heima og geima utan
dagskrár og aldrei úreldist um-
ræðan um þingsköpin, sem er
teygð og toguö allan þingtím-
ann.
Búvörulög utanríkis-
ráöuneytisins
En í sambandi við laumulög
Jóns Sigurðssonar, sem hann
smyglaði gegnum þingiö, er ný-
mæli að upp komist, þótt seint
sé. Það var ekki fyrr en, hæsta-
réttardómur var fallinn að í ljós
kom hvílíku undirferli hafði
verið beitt til að plata Davíb og
alla þingmenn hans.
Meira að segja Egill á Seljavöll-
um, guð sé oss næstur, sá ekki
viö vélabrögðum kratanna og
greiddi lögum um frjálsan inn-
flutning á soðinni skinku at-
kvæði sitt. Nú bætir hann fyrir
yfirsjón sína og þakkar skapara
sínum hátt og í fjölmiölum fyrir
að eiga engan þátt í því frum-
varpi til búvörulaga, sem búið er
að malla í viðskiptaráöuneytinu
og utanríkisráðuneytinu og
leggja fyrir þingið sem stjómar-
frumvarp. Það er aldrei ab vita
hverju verður laumað inn í lög
landsins í þeim bálki.
Sjálfsagt verbur forsætisráð-
herra á varöbergi gegn öllum
myrkraverkum kratanna, þegar
þeir lauma nýju búvörulögun-
um gegnum þingið. Enginn for-
sætisráöherra sögunnar hefur
verib plataður eins lymskulega
og hann. Davíö Oddsson er eini
oddviti ríkisstjórnar, sem játar
ab hafa veitt stjómarfmmvarpi
brautargengi án þess ab hafa
hugmynd um hvað í því stób.
Aörir í þingflokknum vissu það
ekki heldur. Er jafnvel vafasamt
að kratamir hafi vitab hvab þeir
vom að samþykkja á sínum
tíma.
Það er Jón Sigurösson sem
stendur með pálmann í hönd-
unum. Hann hefur sýnt og
sannað að hægt er að fá þing-
heim til ab samþykkja hvab sem
er, þar sem meirihlutinn sam-
þykkir lög sem hann er á móti
og forsætisráðherra hefur ekki
annaö sér til afbötunar en að
kvarta yfir hve auðvelt sé aö
plata sig.
Og vel er við hæfi að frásagnir
af afrekum Basils fursta og bú-
vömlögin séu hlið vib hlið í
Lagasafni íslands. OÓ