Tíminn - 18.02.1994, Blaðsíða 4

4
wmtnm
Föstudagur 18. febrúar 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tfmamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjóm og auglýsingar: Stakkholti 4,105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Prentun: Prentsmiöja
Frjálsrar fjölmiölunar hf.
Mánaðaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Fjarar undan
þjóbarskútunni
Þaö fer aö veröa bágt aö sjá hverjir eru í stjórn
og hverjir í stjómarandstööu og hverjir þaö em
sem í raun styöja ríkistjóm Davíðs Oddssonar.
Innan stjórnarflokkanna og jafnvel innan ríkis-
stjómarinnar er haldiö uppi harðri andstööu viö
við yfirlýsta stefnu stjórnarinnar og einstakra
ráðherra í mikilvægum málaflokkum.
Breytingar á búvömfmmvarpinu tvístra stjórn-
arliðinu í fleiri fylkingar. Ráöherrar Alþýðu-
flokksins koma fram í því máli eins og sármóðg-
aðar prímadonnur og telja landbúnðarráðherra
ganga alltof langt til móts við hagsmuni bænda
og að ekkert sé hlustað á þeirra tillögur eða sjón-
armið. Formaður landbúnaðarnefndar tvístígur
og veit ekki sitt rjúkandi ráð og forsætisráðherra
lætur sem minnst á sér bera af því aö hann hef-
ur ekkert vald á málinu né sínum mönnum á
þingi.
Enn er ríkisstjórnin í þeim vandræðum að
meirihluti er fyrir samþykkt fmmvarpsins á Al-
þingi, en það kostar stjórnarslit af hálfu krata ef
búvörufrumvarpið verður samþykkt með full-
tingi stjómarandstöðunnar. Fmmvarpið er því
fast í nefnd og Egill tvístígur.
Annað fmmvarp sem ekki er hægt að afgreiða
úr nefnd er um stjórnun fiskveiða. Þar er allt í
svo hörðum hnút að ógjörningur er að koma
auga á hvernig á að leysa.
Engu er líkara en að Alþýðuflokksmenn séu á
móti fiskvernd yfirleitt og nokkrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins gagnrýna fmmvarpsdrög
Þorsteins Pálssonar sjávarútvegsráðherra harð-
lega og munu ekki samþykkja þau nema með
miklum breytingum.
Viðskiptaráðherra tók að sér hlutverk sjávarút-
vegsráðherra í vikunni og lýsti yfir upp á ein-
dæmi að hann vildi auka þorskveiðikvótann
vemlega. Hugmyndin fékk góðan hljómgmnn
meðal hagsmunaaðila og nokkrir af samþings-
mönnum Þorsteins heimta meiri kvóta.
Hér er ekki um neinn venjulegan ágreining
milli samstarfsflokka eða einstakra þingmanna
að ræða. Hér er tekist á um gmndvallaratriði og
það sem meira er, um mikilvægustu undirstöðu-
atvinnuvegi þjóðarinnar. Ef ekki næst sátt um
tilhögun fiskveiða og landbúnaðarstefnu verður
önnur stefnumörkun stjórnvalda lítils virði, þar
sem allt athafna- og efnahagslíf byggist á þeim
greinum.
Ekki er annaö sýnna en að svo sé fjarað undan
ríkisstjóminni að hún eigi ekki annars kost en
að segja af sér. Ástandið í efnahags- og atvinnu-
málum er ekki svo björgulegt aö þjóðarbúið þoli
sundurlynda og máttvana ríkisstjórn til lengdar.
En það er borin von að ríkisstjórn Davíðs Odds-
sonar geti tekist á við nútíðarvanda sinn sem
byggist á hennar eigin fortíðarvanda.
Forsætisráðherra á ekki margra kosta völ.
Skilnaður á stjórnarheimilinu
arinnar hangif
áWáþræíi
iháttsettur
..látansem ijnnur, -
- sagði

Samkvæmt fréttum viröist aug-
ljóst að búast má viö skilnaði á
stjómarheimilinu. Ingó og Vala
vom meö fróölegan þátt um
skilnaði í sjónvarpinu í fyrra-
kvöld og þá kom fram hjá öílum
þeim herskara-lífsreyndra fræb-
inga, prédikara og presta sem
leiddir vom fram, aö brýnt væri
aö fólk, sem er í þann veginn aö
skilja, sé búiö að „gera upp til-
finningar sínar", „vinna úr
vandanum" og „sætta sig ,viö
sorgina" áður en það lætur til
skarar skríða varöandi sjálfa at-
höfnina aö skilja. Líklega em
stjómarherramir einmitt að
„vinna í sínum málum" þessa
dagana, því allt stefnir I skilnaö
og eflaust hefur Ingó, fyrmm
ritstjóri Alþýðublaðsins, getað
miðlað flokksfélögum sínum
einhverju af þeim fróðleik um
hvemig ber að hegða sér við
skilnað, sem hann fékk við gerð
þáttarins.
Pólitískt framhjáhald
Nú segja fréttamenn okkur að
það séu landbúnaðarmálin, sem
einna helst steytir á, og ýmsir
hafa verið að gera því skóna að
Sjálfstæðisflokkurinn ætli ekki
að láta beygja sig meira en orðið
er í þeim farsa öllum. DV grein-
ir t.d. frá því í gær að allra hæst
settu kratamir í Alþýðuflokkn-
um — væntanlega einhver ráð-
herranna — séu famir aö tjá sig
undir nafnleynd um að stjóm-
arsamstarfið hangi nú á blá-
þræði vegna landbúnaðardeil-
unnar. Hér í Tímanum talaði
Sighvatur hins vegar af tilfinn-
ingahita um afleiöingar pólít-
ísks framhjáhalds Sjálfstæðis-
flokksins með stjómarandstöð-
unni í landbúnaðarmálum.
Allt er þetta gott og blessað og
vel hugsanlegt að þessar yfirlýs-
ingar séu gott dæmi um trúnað-
arbrestinn, sem kominn er í
heiðursmannasamkomulagið úr
Viðey forðum daga.
Hins vegar segja þeir stjóm-
málaskýrendur, sem Garri tekur
mest mark á, að einhverjar yfir-
lýsingar ráðherra Alþýðuflokks-
ins um að stjómin sé að springa
geti varla talist stórkostlega
ábyggilegar vísbendingar um að
allt sé að fara í vaskinn. Á það er
GARRI
bent að ráðherralið kratanna sé
búið að blaðra svo mikið og
lengi að enginn taki lengur al-
varlega það sem þeir segja.
Búið að fela manninn
Hins vegar sé nú komin fram
ótvíræð vísbending um að Al-
þýðuflokkurinn sé þegar byrjað-
ur að undirbúa alþingiskosning-
ar. Þessi vísbending felst í því að
flokkurinn er búinn að fela
bæði Guðmund Áma Stefáns-
son og frændgarð hans allan í
heilbrigðisráðuneytinu. Guð-
mundi tókst á nokkram vikum
eftir að hann varð ráðherra að
koma slíkum spillingarstimpli á
flokkinn að tveggja ára handar-
bakavinna Sighvats í heilbrigð-
ismálum féll alveg í skuggann.
Nú hefur Guðmundur ekki sést
opinberlega frá því fyrir áramót.
Hann hefur fariö huldu höfði til
að forðast kastljós fjölmiðla, en
flokkurinn veit sem er aö það
þarf að fela heilbrigðisráðherr-
ann í að minnsta kosti nokkrar
vikur eða mánuði fyrir kosning-
ar, rétt á meðan það fennir yfir
stærstu hneykslin í huga kjós-
enda. Með því að ráðherrann
væri sýnilegri almenningi er alls
óvíst ab fólk gleymdi verkum
hans eins fljótt og ella.
Þetta er semsé skýringin á því
að ekkert hefur gerst í aðkall-
andi vandamálum heilbrigbis-
kerfisins, s.s. því að ákveða
verkaskiptingu spítalanna í höf-
uðborginni og fleira. Ráðherr-
ann hefur farið svo huldu höfði
að ráöuneytiö hefur ekki einu
sinni getað fundið hann.
Það fylgdi hins vegar ekki
stjómmálaskýringunni hvort
Guðmundur Ámi væri búinn að
fela sig nógu lengi til að Alþýðu-
flokkurinn væri tilbúinn í end-
anlegan skilnað að borði og
sæng frá Sjálfstæðisflokknum.
Þó má nú búast við að sú stund
fari að nálgast, enda þjóðin fljót
að gleyma. Garri
Hús og skipulag
Mér finnst gott þegar ég er
ókunnugur einhvers staðar,
ekki síst í stórborg, að komast
á einhvem útsýnisstað til að
átta mig á umhverfinu. í París
er málið einfalt: taka lyftu upp
í Eiffeltuminn.
Ég var staddur í þessari miklu
borg um síðustu helgi. Þaö var
norðvestan kaldi og hreytti
éljum þegar leið á sunnudag-
inn. Manngrúann vantar þó
ekki á strætin, og virðist al-
menningur ekki láta á sig fá þó
vægt frost sé og frekar napurt,
rétt eins og í norðanáttinni
heima.
Jónas og Guðjón
Ofan úr Eiffeltuminum er
gott útsýni yfir París á sæmi-
lega björtum degi. Einhvern
veginn er sjálfgefið að hús og
skipulag kemur upp í hugann
þegar horft er. Borgin er byggð
af miklum stórhug og stór-
byggingum hefur ekki verið
troðið þar nibur með skó-
horni, síður en svo.
Af því ab ég er nýlega búinn
ab lesa ævisögu Jónasar Jóns-
sonar verbur mér hugsað til
hans og félaga hans, Guðjóns
Samúelssonar, þegar stórbygg-
ingar með stóram görðum og
auðum svæðum fyrir framan
blasa vib augum. Það þarf ekki
að leiða miklum getum að því
aö Guðjón hafi orðið fyrir
sterkum áhrifum af hinum
mikilúblega byggingarstíl
þessarar borgar og því skipu-
lagi sem einkennir hana. Hug-
takið „point of view" nýtur
sín víöa; risabyggingar með
mikilúðlega framhlið sem sést
hindrunarlaust langt að. Guð-
jón teiknaði Háskóla íslands í
þessum anda þar sem hann
blasir við úr Vatnsmýrinni.
Síðar skemmdi þó Hótel Saga
þau áhrif þar sem hún gnæfir í
þeirri sjónlínu yfir skólann.
Plássiö er ekki sparaö
í París hafa þeir ekki verið að
spara plássið, þar sem opin-
berar byggingar voru reistar.
Á víbavangi
Það á sinn þatt í glæsileik
borgarinnar, þótt stutt sé í mjó
strætin á vinstri bakka Signu
og víðar, sem ekki era síður
áhugaverðir staðir að rölta
um. París var ekki byggð á ein-
um degi, frekar en Róm, og
ekki síst þess vegna er fram-
sýni þeirra, sem skipulögðu
hana, abdáunarverð.
Hæstaréttarhús
Nú standa yfir deilur um stað-
setningu dómhúss fyrir
Hæstarétt, sem tveir ungir
arkitektar hafa teiknað með
ákveðna lób í huga í þröngbýli
við þrjár opinberar byggingar,
sem skyggja á það.
Ef einhvem lærdóm ætti að
draga af þeirri atburbarás, er
hann sá að seint verða menn
nógu framsýnir um skipulag,
og nauðsynlegt er að gera sér
sem gleggsta grein fyrir hvaða
sjónarmiðum það á að þjóna.
Að hrekjast með stórhýsi fram
og aftur, eftir að milljónum
hefur verib varið til að teikna
þau á ákveðnum stöðum, er
alveg forkastanlegt.
Vantar stefnu
Ég er ekkert viss um að valds-
mannslegur byggingarstíll op-
inberra bygginga í Frakklandi
sé stíll nútímans á íslandi.
Hins vegar finnst mér að ef
vandað er til húsa, þar á með-
al útlits þeirra, eigi þau að fá
að njóta sín.
Ég þykist vita að almenning-
ur sé seinn að taka við sér um
skipulag, meðal annars stab-
setningu Hæstaréttarhúss.
Hins vegar hefur hann skoð-
anir á því máli þegar til á að
taka, þótt athugasemdir hafi
ekki borist þegar skipulag var
kynnt.
Einhvern veginn finnst mér,
þrátt fyrir allt skipulag, ab eitt-
hvert stefnuleysi ríki um stað-
setningu opinberra bygginga
og ákvarðanir séu teknar í of
mikilli skyndingu. Það er efni í
abra grein.
Jón Kr.