Tíminn - 14.06.1994, Blaðsíða 4

4

Þriöjudagur 14. júní 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 191 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmiðja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánaðaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Girðingin er tilbúin,
en hlibib opib
Flokksþing Alþýðuflokksins er afstaðið. Málefnalega
hefur ekki mikið frá því heyrst, þar sem allur kraftur
fór í átök um forustu flokksins. Öll athygli fjölmiðla
beindist að því máli.
í formannsslagnum má segja að báðir hafi tapað. Jó-
hanna Sigurðardóttir lagði mikið undir og náði ekki
fram til sigurs. Hins vegar stendur sú staðreynd eftir
þingið, að nær 40% þingfulltrúa voru tilbúnir til þess
að skipta um sitjandi formann. Það hlutfall er lágt
miðað við þá hefð sem ríkir í íslenskum stjórnmálum.
Formaður flokksins stendur veikari eftir.
Jón Baldvin lagði höfuðáherslu á Evrópumálin í
kosningabaráttu sinni og undirbúningnum fyrir
flokksþingið. Hann vildi draga að því athyglina og
skapa flokknum og sér sem formanni sérstöðu í því
máli, með því að fá samþykkta stefnumótun um að ís-
lendingar skyldu sækja um fulla aðild að Evrópusam-
bandinu. í þessu máli varð hann að hopa um set og
þingið samþykkti loðna stefnumótun í Evrópumálum,
sem bar merki málamiðlunar. Það er því ljóst að þrátt
fyrir sigurinn í formannskjörinu varð þingið ekki sig-
urganga fyrir Jón Baldvin, og það staðfestir sprungu í
flokknum, sem ekki hefur náðst saman þrátt fyrir til-
raunir í þá átt með því að kjósa Guðmund Árna Stef-
ánsson varaformann.
Hin mikla áhersla, sem Alþýðuflokkurinn leggur á
Evrópumálin, er athyglisverð í ljósi stöðunnar nú.
Hún er þannig, að algjör óvissa ríkir um hvaða afstöðu
Svíar, Norðmenn og Finnar taka um aðild að Evrópu-
sambandinu. Það liggur nú fyrir, að Austurríki mun
verða meðlimur. Ofurkapp utanríkisráðherra og for-
manns Alþýðuflokksins að fá nú fram stefnumótun
um að hag íslendinga sé best borgið innan ESB er mjög
einkennilegt í ljósi þessarar óvissu. Hvorki Alþýðu-
flokkurinn né formaður hans hafa neinu svarað um
það stóra atriði aðildar sem er afsal valds yfir auðlind-
um, þar á meðal fiskveiðilögsögunni, sem og stjórnar-
skrárþætti þessa máls. í fréttaflutningi frá flokksþings-
ályktun Alþýðuflokksins er greint frá því, eins og um
málamiðlunaratriði hafi verið að ræða, að þjóðarat-
kvæðagreiðsla fari „að sjálfsögðu fram" um aðild. Datt
einhverjum annað í hug? Dettur einhverjum í hug að
ísland gerist aðilar að ESB með Norðurlöndin fyrir ut-
an?
Staðan í þessum málum er óbreytt. Stefnumótun Al-
þingis um tvíhliða viðræður, ef aðstæður breytast,
liggur fyrir. Það liggur hins vegar ekki ljóst fyrir hver
verður framtíð Evrópska efnahagssvæðisins. Það mun
ekki liggja fyrir fyrr en að loknum þjóðaratkvæða-
greiðslum á Norðurlöndum á komandi hausti. Þann
tíma eiga íslenskir ráðamenn að nota til þess að vinna
heimavinnuna sína og reyna að gera sér sem gleggsta
grein fyrir því hvert samningsupplegg okkar á að vera
í tvíhliða viðræðum, ef til þeirra kemur.
Ofurkapp formanns Alþýðuflokksins að girða sig af í
þessu máli bar þann árangur á flokksþinginu að girð-
ingin er tilbúin, en ákveðið var á síðustu stundu að
hafa hliðið opið í hálfa gátt. Þannig leggja kratarnir
upp í síðasta ár ríkisstjórnarsamstarfsins. Það kemur
síðan í ljós hvaða áhrif þetta hefur á sambúð stjórnar-
flokkanna.
í ósigri býr
sigur og í sign osigur
Flokksþing Alþýðuflokksins
hefur mikið verið í fréttum yf-
ir helgina, enda var fyrirfram
búist við að þar færi fram upp-
gjör milli Jóhönnu og Jóns
Baldvins. Fyrirfram var al-
mennt búist við því að Jón
Baldvin myndi sigra í for-
mannsslagnum, en möguleik-
ar Jóhönnu sögðu menn að
fælust í því að skapa ágreining
við formanninn, kljúfa sig síð-
an út úr flokknum og fara í
sérframboð. Þannig gæti hún
á ný skapað sér þá pólitísku
vígstöðu sem hún hefur verið
að missa innan flokksins að
undanförnu. Spekúlantar sáu
fyrir sér að Jóhanna gæti vald-
iö miklum ágreiningi innan
ríkisstjórnarinnar í tengslum
við fjárlagagerðina seinni part
sumars og í haust og síðan
sprengt sig út úr henni með
látum.
jón B. vill í ESB
En málin virðast ætla að taka
nokkuð aðra stefnu en spá-
mennirnir töldu. Á flokkþing-
inu var samþykkt loðin álykt-
un í Evrópumálum sem bæði
Jóhanna og Jón Baldvin telja
að sé í samræmi við stefnu
sína. En túlkun Jóns Baldvins
er sú að hann hafi umboð
flokksþingsins til aö sækja um
aðild að ESB, enda sé málið á
dagskrá, og af sanngirni og
lýðræðisást formanns Alþýðu-
flokksins er hann jafnvel til-
búinn til aö láta fara fram
þjóðaratkvæðagreiðslu um
málið þegar þar að kemur.
Þessi Evrópusækni er vitaskuld
allt annað en það sem ríkis-
stjórnin ætlar að gera, og er
túlkun Jóhönnu Siguröardótt-
ur miklu nær stefnu ríkis-
stjórnarinnar í Evrópumálun-
um.
Sú einkennilega staða virðist
því í burðarliðnum að í stað
þess að Jóhanna víki úr ríkis-
stjórninni verði Jón Baldvin sá
sem víkur úr stjórninni. Jón er
nefnilega sá sem hrópar á torg-
um að aðild að ESB sé á dag-
skrá hjá sér og Alþýöuflokkn-
um. Því hefur forsætisráðherr-
ann og hinn Viðeyjarbróðir-
GARRI
inn svarað stutt og laggott og
sgeir t.d. í DV í gær: „Þetta er
einhvers konar málamiðlunar-
ályktun sem túlka má í allar
áttir. Aðild að Evrópusam-
bandinu er ekki á dagskrá
þessarar ríkisstjórnar." Af
þessu má sjá að túlkun Jóns
Baldvins á ályktuninni fer alls
ekki saman við túlkun Davíðs
á ályktuninni, og pólitísk dag-
skrá Jóns og ríkisstjórnarinnar
fer ekki saman. Túlkun Jó-
hönnu hins vegar fellur ágæt-
lega að stefnu ríkisstjórnarinn-
ar, og er ástæða til að rifja upp
í því sambandi að bæði Jó-
hanna og Davíð eru einmitt
nýbúin að lýsa því yfir í fjöl-
miðlum að milli þeirra ríki
mjög gott trúnaðarsamband.
Slíkt samband mun hins vegar
ekki lengur ríkja milli Jóns og
Jóhönnu eða Jóns og Davíðs.
Jóhanna í Delfí
Garri hélt satt að segja að Jó-
hanna væri eitthvað farin að
tapa sér þegar fjölmiðlar birtu
eftir henni ummæli þar sem
hún talaöi eins og véfréttin í
Delfí og sagði að í sigri leynd-
ist nú oft ósigur og í ósigri sig-
ur og klikkti út á útþvældu
slagorðunum „minn tími mun
koma."
Nú hins vegar er ljóst hvað
hún átti við og hversu forspá
hún virðist ætla að verða. í
ósigri sínum verður hún engu
að síður ofan á í stjórnarsam-
starfinu en sigurvegarinn á
flokksþinginu verður undir í
þessu samstarfi, enda ljóst að
Jón Baldvin getur lítið beitt sér
gagnvart Sjálfstæðisflokknum
almennt. Jón hefur vissulega
60% stuöning frá flokksþing-
inu en það þýðir líka að 40%
flokksmanna eru tilbúnir til að
fórna honum. Þar af er vitað
hvernig varaformaður flokks-
ins er stemmdur, en hann er
jafnframt ráðherra í ríkis-
stjórninni eins og Jóhanna.
Það er því alveg ljóst að þótt
tími Jóns Baldvins hafi verið
kominn í Keflavík þá er tími
Jóhönnu kominn í stjórnar-
samstarfinu á meðan þessi
stjórn lafir í embætti.
Garri
Pólitísk paradís Moggans
Sjálfstæðisflokkurinn er sigur-
vegari sveitarstjórnarkosning-
anna um land allt og í Reykja-
vík voru það hugsjónir og
stefnumál sjálfstæðismanna
sem öfluðu R- listanum meiri-
hlutafylgi til að hann hefði
bolmagn til að fella íhalds-
meirihlutann.
Þetta og margt fleira
skemmtilegt gefur að líta í
Reykjavíkurbréfi Mogga, þar
sem stjórnmálin eru gerð upp
eftir kosningarnar. Bréf aöal-
ritstjórans er samfelld lofgjörð
um það pólitíska miðjumoð
sem þjóðmálin snúast um nú
á tímum. Allir flokkar hafa
sömu markmið og dilkadrátt-
ur í .hægri og vinstri er úrelt
fyrirbæri. Marx-lenínisiminn
framfylgir markaðsstefnu og
gömlu kommarnir í gömlu
kommalöndunum vilja ólmir
inn í Nató og framfylgja
stefnu Sjálfstæðisflokksins á
íslandi í utanríkismálum.
Andi sjálfstæðis-
stefnunnar
Enginn vinstri flokkanna
boöar þjóðnýtingarstefnu en
allir leggja áherslu á „gömul
markmið og stefnuskráratriði
Sjálfstæðisflokksins um einka-
rekstur í sem flestum mynd-
um og minnkandi fyrirtækja-
þáttöku ríkisins sem hvar-
vetna hefur leitt til hruns..."
Síðar kemur að því hve alir eru
lukkulegir með að sveitarfélög
hætti atvinnurekstri í anda
Sjálfstæðisflokks og allra
hinna flokkanna.
Breyting á rekstrarformi
Strætisvagna Reykjavíkur hef-
ur algjörlega farið framhjá
höfundi bréfsins og þar með
sá áherslumunur sem R-listinn
og íhaldið lögðu á það mál.
Hins vegar má til sanns vegar
færa að sjálfstæðismenn
sýndu hug sinn í verki til R-
listans með því að færa hon-
um þaö góða mál til að afla at-
kvæöa meðal borgarbúa.
Enginn meiningarmunur er
um velferðarkerfið sem allir
vilja vernda og samkeppnin er
það leiðarljós sem alir fylgja.
„Það er sem sagt rótgróin sjálf-
stæðisstefna sem er ríkjandi
markmið allra flokka í versl-
unar og viðskiptamálum og er
ánægjulegt til þess að vita."
Þar sem R-listinn er orðinn
boðberi sjálfstæðistefnunar er
Á víbavangi
það Mogga mikið ánægjuefni
að hann felldi íhaldsmeiri-
hlutan og í ljósi þess að eng-
inn munur er orðinn á flokk-
um er skiljanlegt að íhald og
allaballar myndi meirihluta í
sveitarstjórnum hvar sem þeir
eiga nokkra möguleika á.
Málgagn rauðra
penna
Einn er samt sá höggormur í
hinni pólitísku paradís Mogga
sem hvorki bregður vana sín-
um né illsku. Það eru vinstri-
sinnaðar bókmennta- og
menningarklíkur sem hamast
við að níöa alla menningu
nema þá sem ber blóðrauöan
menningarstimpil marxism-
ans, en hygla öllum þeim sem
honum eru merktir.
En umburðarlyndi Mogga er
takmarkalaust og er hefð-
bundið menningarstrit
kommanna kallað „úrelt pólit-
ík sem er orðinn kækur og hjá-
kátleg klíkustarfsemi. Kannski
bara stundum hagsmunapot."
!!!
Hér er einhver tvískinnungur
á ferð þar sem moggaritstjóri
leikur Dr. Jenkyll og Mr. Hyde
og fer álíka illa með bæði hlut-
verkin. Morgunblaðið er höf-
uðmálgagn rauðra penna sam-
tímans og sá vettvangur þar
sem þeir lyfta hver öðrum á
stall og fá borgaraskapinn til
að líta upp til sín með tilhlýði-
legri virðingu.
Guðbergur talar um að Þjóð-
viljinn hafi bætt á sig andleg-
um aukahölum sem sökktu
honum í þagnardjúpið. Þá fór
halinn í næstum einu lagi yfir
á Moggann, segir sá skarpi
mannlífsrýnir.
Það er Morgunblaðið sem
nærir það „andlega ilsig" sem
er oflof og níð rauðu penn-
anna sem fjalla um menning-
una, enda spyr Guðbergur
hvort fyrirbærið sé málgagn
eða ógagn.
Þar sem hægri og vinstri eru
ekki lengur til, aðeins mein-
ingarlaust og slappt miðju-
moð sem væfiast um með
stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins
aö markmiði, er pólitíkin orð-
in svo steingeld að hún er ekki
á vetur setjapdi, hvað svo sem
við kann að taka.
Nema að svo ólíklega vilji til
að Moggi hafi ekki rétt fýrir sér
og aö sjálfstæðisstefna sé ekki
eins sigursæl og hann heldur í
allri sinni tvöfeldni.
OÓ