Tíminn - 04.03.1995, Blaðsíða 9

Laugardagur 4. mars 1995
HwÍiH
9
Flugleiöir kynna verulega bœtta afkomu innanlandsflugsins á nœstunni, sem þó er langt frá því aö
vera réttu megin viö strikiö:
Ohagkvæmt innanlandsflug
í skjóli einokunar?
Flugleiöir hf. halda abalfund
sinn á næstunni, þar sem af-
komutölur verða kynntar. Tals-
vert tap hefur veriö á innan-
landsfluginu undanfarin ár eba
í kringum 100 milljónir á ári.
Samkvæmt upplýsingum frá
Flugleibum var afkoman á síb-
asta ári mun betri og ekki ólík-
legt ab tapib verbi einungis
rúmar 50 milljónir króna á ár-
inu 1994. Þessar tölur ættu ab
liggja fyrir endanlega á abal-
fundi Flugleiba, sem haldinn
verbur innan skamms. Á þessu
ári verbur stofnab sérstakt fyr-
irtæki um innanlandsflugib,
en margir telja ab þessi eining í
rekstri félagsins sé ekki jafn
hagkvæm og hún gæti verib.
Flugrekstur á íslandi er bund-
inn ab verulegu leyti í sérleyfum,
og Flugleiðir eru ráðandi abili á
þessum markaði í krafti ákvarb-
ana samgönguráðuneytisins.
Flugleiðir eru með 4 Fokker 50
flugvélar í innanlandsfluginu.
Margir telja þetta einni vél of
mikið, en þegar flugflotinn inn-
anlands var endurnýjabur fyrir
nokkrum árum, var mikib rætt
hvort 3 vélar kynnu ab vera nóg.
Fokker 50 tekur 50 manns í sæti.
Allar Fokker 50 vélarnar eru
keyptar af erlendu kaupleigufyr-
irtæki, en samkvæmt samning-
um geta Flugleiðir losnab við
fjórðu vélina árið 1997.
Páll Halldórsson, yfirmabur
innanlandsflugs hjá Flugleiðum,
segir full not fyrir fjórar 50 sæta
vélar yfir sumartímann á meban
mesti ferðamannatíminn stend-
ur yfir. Hann útilokar hins vegar
ekki aö breytingar verbi á rekstr-
inum í framtíðinni, þannig að
minni vélar veröi hafðar með til
að þjóna smærri stöbum.
Það em einmitt íbúar á smærri
stöðum, sem hafa kvartaö yfir
því sem sumir þeirra nefna ein-
okun á flugi. Þeir, sem hafa verib
hvab óánægöastir meb þjónust-
una, em íbúar á Sauöárkróki.
„Viö emm bara smástabur hjá
Flugleiðum," segir Snorri Björn
Sigurbsson, bæjarstjóri á Sauðár-
króki. „Þeir byrja á ab fljúga á
sína stærstu staði og þar á eftir
senda þeir vélar hingaö, sem
þýbir það ab þú ert kominn
subur milli klukkan tólf og eitt
á daginn. Þú getur sinnt erindum
í Reykjavík til klukkan sex, ef
þú ætlar ab fara heim samdæg-
urs."
„Hafa bara
sleppt okkury/
Snorri Björn segir ab vegna
þess aö hversu seint að deginum
er flogiö til Sauðárkróks sé hætt
vib flug til þeirra, vegna þess ab
vél sé ekki til staðar. „Þeir hafa
bara sleppt okkur þar til næsta
áætlunarferð er farin, og bera því
þá gjarnan viö aö það hafi verið
þaö fáir farþegar að þab hafi ekki
verið verjandi aö setja vél í þab,"
segir hann.
Bæjarstjórinn á Sauðárkróki
segist hafa litib á Flugleiöir sem
mjög vænlegan kost, bæbi vegna
sögulegrar hefðar og eins vegna
þess ab þar séu öryggismálin í
mjög góöu lagi.
„En þegar Siguröur Helgason,
forstjóri Flugleiða, lýsti því yfir í
haust, aö það væri óvíst meb
framhald flugs á Saubárkrók eftir
væntanlega opnun Hvalfjarbar-
ganga, þá spurði maður sjálfan
sig: Er líklegt aö félag, sem gerir
hreinlega ráö fyrir því aö hætta,
muni sýna mikinn áhuga á leið-
inni?"
Sauökrækingar hafa jafnframt
gert athugasemdir við flugtíðn-
ina og þab að Flugleibir tengja
leiðina Sauðárkrókur-Reykjavík
viö flug til Húsavíkur. Flogiö er á
milli Reykjavíkur og Sauöárkróks
6 daga í viku, en sama flugvél
lendir einnig á Húsavík og stopp-
ar þar í 20 mínútur. Farþegi frá
Reykjavík til Sauðárkróks þarf, ef
þannig stendur á, aö fljúga yfir
Akureyri til Húsavíkur og þaban
til Sauðárkróks, eftir að hafa setið
í flugstöðinni á Húsavíkurflug-
velli í 20 mínútur. Sleppi vib-
komandi farþegi við þetta og sé
flogiö beint til Sauðárkróks,
Dornier 228 vélar íslandsflugs taka 19 manns ísœti. íslandsflug hefur
lœkkab verb á fargjöldum til Vestmannaeyja verulega meb samkeppni vib
Flugleibir.
Fokker 50. Flugleibir eiga 4 slíkar og þab telja margir einni ofmikib.
þurfa farþegar frá Sauöárkróki til
Reykjavíkur að millilenda á
Húsavík.
„Allt of stórar vélar"
„Vélar Flugleiða em allt of stór-
ar fyrir flugið til Sauöárkróks,"
segir Snorri Björn bæjarstjóri.
„Þeir geta sýnt fram á ab það sé
léleg sætanýting hér og þar með
sé nóg framboð af sætum. En
málið er að þeir eru ab fljúga hér
á allt of stórum vélum og á þeim
tímum sem hentar fólki illa, fyrir
utan þessa téngingu við Húsavík,
sem verður til þess að óöryggið
verður meira og tíminn sem fer í
flugib er fáránlega langur."
„Vib emm búnir ab heyra
þeirra óánægjuraddir og höfum
reynt að koma til móts við þá að
einhverju leyti," segir Páll Hall-
dórsson. Hann bendir á að sl.
sumar hafi verið leigð sérstaklega
flugvél frá Flugfélagi Norbur-
lands til þess að sinna Sauðár-
króki aukalega og þannig hafi
náðst átta ferðir á viku til bæjar-
ins. Hann segir að búast megi vib
breytingum á þessu ári á þann
veg að Sauöárkróksflugiö verbi
tengt Akureyri í stab Húsavíkur.
Bæjarstjórnin á Sauöárkróki
hefur ítrekað farib fram á þab vib
samgönguráöuneytiö að flug til
og frá Sauðárkróki verði gefið
frjálst. Þessu hefur veriö hafnab.
íslandsflug hf. heldur uppi áætl-
unarflugi til Siglufjarbar og flýg-
ur yfir Sauöárkrók á leiðinni til
og frá Siglufiröi. Þeir hafa farib
fram á ab fá heimild til þess að
lenda á Saubárkróki, en tenging
við þann flugvöll myndi styrkja
Siglufjarðarleiðina vemlega.
„Við emm ósáttir við þetta,"
segir Ómar Benediktsson hjá ís-
landsflugi. „Þab sýnir sig t.d. á
Saubárkróki, ab þar vilja neyt-
endur aukna þjónustu sem
stendur þeim til boða, en þeir fá
bara engu að rába um þab. Sá,
sem hefur sérleyfið, ræður Rug-
tíðninni."
Flugið gefib frjálst
eftir tvö ár
Sérleyfi á flugleiðum innan-
lands vom veitt til óvenju langs
tíma, síbast þegar þeim var út-
hlutaö, en aö sögn Ómars var
það m.a. gert til þess að vernda
hagsmuni Flugleiða. Sérleyfin
gilda fram á árið 1997. Þau vom
gefin út í ráðherratíð Steingríms
J. Sigfússonar. Á stöðum, sem em
meb 12 þúsund flugfarþega eða
fleiri á ári, gilda svokölluð al-
menn leyfi. Þeir staðir, sem falla
undir þetta, em ísafjörbur (um
50 þús. farþegar), Akureyri (um
100 þús. farþegar), Vestmanna-
eyjar (um 70 þús. farþegar), Egils-
stabir (um 50 þús. farþegar) og
Húsavík (sem er á mörkun-
um).Fokker 50. Flugleiðir eiga 4
slíkar og það telja margir einni of
mikið.
í tengslum vib aðild að Evr-
ópska efnahagssvæðinu gerðust
íslensk stjórnvöld aðilar ab sam-
komulagi EES um flugmál. Þessi
evrópski flugmálapakki fól m.a. í
sér að allt innanlandsflug skyldi
gefið frjálst á miðju ári 1997, en
þó væri heimilt að takmarka
frelsib á stöðum sem væm meb
innan við 30 þúsund farþega á
ári. Þannig em stjórnvöld búin
að skuldbinda sig til þess að
gefa allt flug frjálst til ísafjarðar,
Akureyrar, Egilsstaða og Vest-
mannaeyja innan rúmlega
tveggja ára.
í tíö fyrrverandi samgönguráð-
herra þurfti að endurnýja sérleyf-
in til Vestmannaeyja og Húsavík-
ur og hann tók þá ákvörðun ab
veita Flugfélagi Norðurlands
hlutdeild í flugleiðinni Húsavík-
Reykjavík og íslandsflugi hlut-
deild í flugleibinni Vestmanna-
eyjar-Reykjavík.
Frá og meö 1. janúar 1993 var
ráðherra heimilt aö veita 10%
hlutdeild í flugleibunum frá
Reykjavík til ísafjarðar, Akureyr-
ar og Egilsstaða. Halldór Blöndal
samgöngurábherra ákvað að
veita íslandsflugi 10% hlutdeild í
fluginu til Egilsstaba. Það var gert
í tengslum við það, að Flugleiöir
höfðu skilað sérleyfi sínu til
Norðfjaröar, en ab sögn forsvars-
manna íslandsflugs treystu þeir
sér ekki til þess ab halda uppi
áætlun milli Reykjavíkur og
Norðfjarðar án þess aö fá hlut-
deild í fluginu til Egilsstaöa.
Uthlumn sérleyfanna var á sín-
um tíma hugsuð sem aðlögun
fyrir Flugleibir til þess að búa sig
undir aukið frelsi í flugmálum.
Þessi aðlögun átti að gerast í
áföngum og samkvæmt lögum
var samgönguráðherra heimilt
ab auka hlutdeild annarra en
Flugleiða á almennu leiðunum
upp í 15% í byrjun þessa árs. Nú-
verandi samgönguráðherra hefur
lýst því yfir fyrir sitt leyti að
hann muni ekki nýta þessar
heimildir.
íslandsflug er með Dornier 228
farþegavélar, sem taka 19 manns
í sæti. Þessar vélar eru ekki jafn
hraðfleygar og Fokker 50, þó að
reyndar muni ekki miklu þar á.
Höfuðkosmr þessara véla er hins
vegar sá að þær hafa góða flug-.
eiginleika við þröngar abstæður.
Almennt er miðað við að flug-
brautirnar þurfi aö vera 800
metrar fyrir Dorniervélarnar, en
þær komast af með styttri braut-
ir. Óhlaðnar hafa þær t.d. hafiö
sig á loft og lent á 100 metmm.
Samkeppnin leiddi
til verölækkunar
Fyrir rúmum fjómm ámm var
íslandsflugi veitt 20% hlutdeild í
sérleiðinni Vestmannaeyjar-
Reykjavík. Vib samkeppnina
lækkaði verðið. Gubjón Hjör-
leifsson, bæjarstjóri í Vest-
mannaeyjum, giskar á að þegar
upp er staðið hafi samkeppnin
leitt af sér 20-30% verðlældcun á
fargjöldum.
Hlutdeild íslandsflugs í sérleib-
inni á Vestmannaeyjar er gott
dæmi um hversu illa kerfib virkar
í framkvæmd. Markabshlutdeild
íslandsflugs í Vestmannaeyja-
fluginu er 30-35%, þó þeir hafi
einungis heimild til að flytja
20% farþega. Þrátt fyrir að Is-
landsflug flytji þannig þriðja
hvern farþega, í stað þess ab
flytja fimmta hvern eins og félag-
inu er heimilt, hefur enginn
treyst sér til þess að stoppa þetta,
vegna þess hve erfitt það er í
framkvæmd. Reyndar geta far-
þegar með Flugleiðum á leiðinni
Reykjavík-Vestmannaeyjar þurft
að millilenda á Höfn í Hornafirði
á þriðjudögum og miðvikudög-
um. Þessa daga fljúga Flugleibir
þrjár ferðir til Vestmannaeyja
og í einni af þeim er flogib
fyrst til Hafnar í Hornafirbi. Tutt-
ugu mínútna flugleið getur
þannig tekið einn og hálfan
klukkutíma. ■