Tíminn - 30.08.1995, Blaðsíða 5

Mi&vikudagur 30. ágúst 1995

5
Ásgeir Leifsson:
Gagnsemi leirbaöa
Leirböðin viö Laugardalslaugina
voru opnuð í febrúar á síðasta ári.
í júlí í fyrra var farið að kynna
andlitsleir.
Töluverð reynsla hefur fengist
og nokkrar athuganir hafa verið
gerðar af vísindamönnum.
í greinargerð frá Verkfræöi-
deild Háskóla íslands er gerður
samanburður á varmaburði í
heitum potti og leirbaði til hlutar
(líkama) á kafi í vatni og hlutar á
kafi í leir. Gert var ráð fyrir sama
hitastigi í vatninu og leirnum
(42°C). Heita vatnið í pottinum
nær einungis í brjósthæð og fólk
getur ekki verið í svo heitum
potti nema stuttan tíma. Niður-
staða rannsóknarinnar er ótví-
ræð. Hitinn við yfirborð húðar-
innar er lægri og varmastreymið
er verulega meira í leirbaði en
heitum potti. Þetta segir að fólk
getur verið mun lengur í leirbaði
og líður vel, en í heitum potti, og
varmaáhrifin eru miklu meiri.
Leirbaðið slakar því mun betur
á stífum vöðvum og hefur því
betri áhrif á ýmsa verki, s.s. bak-
verk, en heitur pottur. Þá eru
ónefnd sálfræðilegu áhrifin sem
fylgja því að vera umlukinn heit-
um leirhjúpi í rólegu umhverfi.
Tilgangurinn meb stofnun
Leirbaðanna var fyrst og fremst
að geta hjálpað fólki sem var með
margskonar verki, einkum í baki
og öxlum, og svo með tauga-
spennu og kvíða.
I leirbaöi i sundlauginni i Laugardal.
Vilhjálmur G. Skúlason, pró-
fessor í lyfjaefnafræði, segir svo í
umfjöllun sinni um líffræðilega
verkun hveraleirs:
„Af þeim tíu efnasamböndum,
sem eru í hveraleir, er langlíkleg-
ast að Fe^S^ (ferrósúlfíð) sé virkt
innihaldsefni að því er varðar
verkun á húðsjúkdóma."
VETTVANGUR
„Sé brennisteinn borinn á húð,
hefur það í för með sér hæga um-
myndun, en við hana myndast
brennisteinsvetni, alkalísúlfíð og
tvísúlfíð, en það eru virku efnin
þegar brennisteinn er notaður
gegn húðsjúkdómum, en brenni-
steinninn sem slíkur er óvirkur.
Þessar breytingar eru þeim mun
hraðari sem kornastærð brenni-
steinsins er minni.
Þegar alkalísúlfíð eru borin á
húð hafa þau mýkjandi eða leys-
andi áhrif á hornefnið."
„Útvortis er brennisteinn milt
sótthreinsandi efni, sem hefur
einnig áhrif á sníkla. Hann er
notaður í formi áburðar eða
smyrsla við meðferð á gelgjuból-
um (acne vulgaris) og maurakl-
áða (scabies)."
Hveraleirinn hefur þannig
mýkjandi og sótthreinsandi
áhrif, en einnig er hann þurrk-
andi og hreinsandi. Virkni hans
við bólumeðferð (gelgjubólur) er
mikil.
Hjá Leirböðunum við Laugar-
dalslaug gengur leirbað fyrir sig á
eftirfarandi hátt:
Gestir mæta í sundfötum í hús-
næði Leirbabanna, fara í baðklefa
þar sem er babkar meö heitum
hveraleir. Dregib er fyrir forhengi
og gestirnir fara úr baðfötunum
og koma sér fyrir í baðkarinu.
Starfsmaður kemur, þegar gestur-
inn er tilbúinn. Hann ber á gest-
inn andlitsleir og mokar heitum
leir á gestinn, sérstaklega vel á
axlir. Starfsmaðurinn kemur svo
tvisvar eða þrisvar til að moka.
Þar sem rúmþyngd leirsins er
meiri en mannslíkamans, flýtur
fólk á leirnum.
Gesturinn er 15-20 mínútur í
Tímamynd CS
leirbaðinu, en stígur þá úr því og
þvær sér. Það er einnig gott að
fara svo í gufubað til að hreinsa
leirinn alveg úr líkamanum. Þá
fær gesturinn slopp og hand-
klæði og fer inn í sérstakt hvíldar-
hérbergi. Þar leggst hann á hvíld-
arbekk, þar sem vafið er um hann
laki'og teppi. Þar er gesturinn í
a.m.k. 30 mínútur, en flestir
sofna og eru mun lengur.
Eins og ábur sagði, voru Leir-
böðin fyrst og fremst hugsuð sem
þjónusta fyrir gigtveikt fólk. Það
kemur vissulega, en áberandi er
sá fjöldi kvenna sem kemur til að
slaka á og bæta útlitið.
Aðaláhrif leirbaðanna eru
þrenns konar:
1. Hitaáhrifin, sem eru gagnleg
við ýmsum verkjum.
2. Efnaáhrifin, en hveraleirinn
er mýkjandi og hreinsandi fyrir
húðina.
3. Slökunaráhrif, en gestir
slappa mjög vel af bæði í leirböb-
unum og svo á eftir í hvíldarher-
berginu.
Alls tekur meðferðin um
klukkutíma. Það borgar sig að
gefa sér rúman tíma til ab njóta
slökunaráhrifanna.
Höfundur er verkfræbingur.
Myndin sýnir orkustreymi til iíkamans, annarsvegar íheitu leirbabi (heil
lína) og hinsvegar íheitum potti (brotin lína).
• /
Að morgni s.l. sunnudags hóf
Ríkisútvarpið, Rás 1, flutning
þáttarabar um ljóðaþýbingar á ís-
lensku. Eru þættirnir undir stjórn
Gunnars Stefánssonar og verba
alls fimm talsins. í hverjum þætti
verða tekin til flutnings og um-
ræðu verk tveggja þýðenda og var
byrjab á þeim Jóhannesi úr Kötl-
um og Halldóru B. Björnsson.
Þættir þessix munu með óbeinum
hætti vera framhald dagskrár
Kristjáns Árnasónar um Helga
Hálfdanarson og þáttar Hjartar
Pálssonar um Magnús Ásgeirsson,
en þeir voru fluttir í Ríkisútvarp-
inu fyrir nokkrum árum.
Af augljósum ástáeöum eru bók-
menntaþýbingar og þá ekki síst
þýðingar ljóða, mikill akkur fyrir
þá sem áhuga hafa á skáldskap.
Hitt dylst mörgum, að slíkar
þýðingar, sé vel að verki staöið,
geta gagnast fleirum. Góöur
skáldskapur dregur ekki aðeins
fram mynd skapara síns, heldur
einnig þjóðar hans og þess þjóð-
félags sem hann lifir í. Og þó lifi
frá kynslób til kynslóbar, og hver
þeirra leggi í hann sinn skilning,
þá endurspeglar hann eigi ab síð-
ur sköpunartíma sinn.
Því er það svo, ab á umbrota-
tímum sem nú getur fátt, ef þá
nokkuö, aukið meiru við skilning
fólks á hugsunarhætti erlendra
þjóða en einmitt skáldskapur.
Stjórnmálamenn eða aðrir, sem
láta sig alþjóbamál einhverju
varða, eru því eins og fiskar á
þurru landi, þekki þeir ekki til
skáldskapar þeirra þjóða, sem þeir
leiða hugann að hverju sinni.
Þegar hrikta tók í járntjaldinu í
lok síðasta áratugar, bjó ég í Sví-
þjóð. Þar í landi brugðust menn
m.a. við með því, að hefja mark-
vissa útgáfu á þýðingum bók-
— gluggi til allra átta
SPJALL
PjETUR
HAFSTEIN
LÁRUSSON
menntaverka frá austantjalds-
löndum og voru ljóðaþýöingar
þar í öndvegi. Var það að vonum,
því meb fullri virðingu fyrir öðr-
um bókmenntagreinum, þá er
það nú svo ab hvergi í bók-
menntasköpuninni er nektin slík
sem í góðri ljóðlist. Þar stendur
kjarninn einn, nakinn andspænis
hverri skynjandi sál.
Nokkub hefur útgáfa ljóðaþýð-
inga færst í vöxt hérlendis á síð-
ustu árum. Þó er hún enn bæði
sorglega fátíð og ómarkviss. Má
vera að þar valdi nokkru um, að
margir líta á bókmenntaþýðingar
sem eftiröpun á erlendum verk-
um. Auðvitað er slík skoðun fjarri
öllum sanni. Góð þýðing er end-
ursköpun skáldskapar. Hún er
upprisa. Þar af leiðir, að ekki er
öðrum treystandi til ljóbaþýbinga
en þeim sem hafa gott vald á
skáldskap. Fráleitt nægir ab hafa
ágætt vald á því tungumáli sem
þýtt skal úr, og hinu sem þýtt er á.
Að lesa lélega þýðingu góðs ljóbs
er eins og ab horfa á flösku eðal-
víns, en mega ekki á veigunum
bergja.
Nú hefur hópur ljóðaþýðenda
hafið útgáfu tímarits, sem ber
nafn séra Jóns á Bægisá. Þýðingar
hans höfðu mikil og góð áhrif á
íslenskan skáldskap síðustu aldar
og jafnvel fram á þessa. Vonandi
mun þessu tímariti endast langir
lífdagar og ritstjórn þess og efnis-
val verða markviss og óháð þeim
klíkuskap og smásálarhætti, sem
oft einkennir listalífib, bæði hér-
lendis og í hinum stóra heimi.
Skólakerfið mætti gjarnan fara
að taka vib sér varðandi ljóðaþýð-
ingar. Þær eru, aö ég hygg, óþekkt
fyrirbæri í skyldunámi og kennsla
í þeim er bæbi lítil og ómarkviss,
þegar ofar dregur í hátimbruðum
skólastofnunum. Því ekki aö
draga ljóðaþýðingar fram í dags-
ljósib í sögukennslu?
Um leiö og ég hvet fólk til að
leggja við hlustirnar næstu
sunnudagsmorgna og fylgjast
með þáttum Gunnars Stefánsson-
ar um ljóðaþýöingar, skora ég á
Ríkisútvarpið að endurflytja þátt
þeirra Kristjáns Árnasonar og
Hjartar Pálssonar um þýðingar
Helga Hálfdanarsonar og Magn-
úsar Ásgeirssonar. ■