Tíminn - 12.10.1995, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 12. október 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaöaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Glæpir gegn
samfélaginu
Viöurlög við skattsvikum hafa verið hert til muna og
endurspeglast sá vilji löggjafans í nýuppkveðnum dómi
þar sem maður var ákærður fyrir að draga verulega und-
an skatti. Dómurinn hljóðar upp á fjögurra mánaöa
óskilorðsbundna fangelsisvist, fjórar milljónir í sekt og
átta mánaða fangelsi til viðbótar, verði sektin ekki
greidd. Dæmda ber að endurgreiða sex milljónir króna
af vantöldum tekjum, en þær námu samtals níu millj-
ónum á þriggja ára tímabili.
Ákæröi bar að hluti þeirrar upphæðar, sem skotið var
undan skatti, hafi verið laun til starfsmanna, en maður-
inn starfaði við byggingariðnað. Ekki var tekið tillit Til
þess í dómnum, þar sem skýr ákvæði eru um að at-
vinnurekendum ber að telja fram launagreiðslur starfs-
manna. Hins vegar var dómurinn mildaður vegna þess
að ákærði játaði brot sín og dró ekkert undan.
En þrátt fyrir þær mildandi aðstæður, er þessi dómur
'yfir skattsvikara mjög harður miðað við hve mildum
höndum hefur verið farið um slík afbrot til þessa. Enda
hefur löngum verið sagt að fremur sé iitið á skattsvik
sem sjálfsbjargarviðleitni en afbrot.
Fyrirtæki og einstaklingar hafa lítils misst af virðingu
sinni og góðu áliti, þótt upp hafi komist um gróf skatt-
svik og viðurlög verið allt önnur og vægari en þegar um
annars konar fjármálamisferli er að ræða.
Þetta kann að breytast ef skattsvikarar verða dregnir
fram í dagsljósið og dæmdir eins og hverjir aðrir óbóta-
menn. Skattsvik eru ekki annað en þjófnaður frá ríki og
sveitarfélögum og þar með brot gegn samfélaginu. Ein
afleiðing þeirra er að svikararnir létta eigin byrðar og
varpa þeim á bak samborgara sinna. Það eitt ætti að
duga til að gera skattsvik fyrirlitleg og er engin ástæða
til að umbera og sýna þeim linkind, sem brjóta gegn
samfélagi sínu.
Það er á allra vitorði að skattsvik eru plága, og enn og
aftur tala ráðamenn þjóðarinnar opinskátt um að þjóð-
félagið sé svikið um milljarða og tugmilljarða með und-
andrætti frá skatti. Samt gera þeir lítið í málunum nema
með hangandi hendi og máttleysislegum úrræðum.
En strangari löggjöf og harðari refsingar eru ef til vill
spor í þá átt að vekja fólk til vitundar um að skattsvik
eru afbrot eins og hver annar þjófnaður, og ber dóm-
stólum að taka á þeim sem slíkum. Umburðarlyndið
gegn afbrotum sem tengjast framtölum og skattalögum
er á þrotum.
En betur má ef duga skal. Eftirlit er lítið og er fjár-
skorti kennt um að ekki sé hægt að ráða nema takmark-
aðan fjölda manna til skatteftirlits. Samt mundi fátt
skila sér betur í opinbera sjóði en virkt skatteftirlit.
Undanskot frá skatti er glæpur, sem nú er litinn al-
varlegri augum en áður fyrr af dómstólum. En tæpast
teljast þetta alvarleg afbrot samkvæmt almenningsáliti
og mætti sú afstaða breytast.
Þá eru ótalin öll þau undanskot sem kunnáttumenn
nota til að draga tekjur undan skatti með löglegum
hætti. Þab stingur síður í augu hve stóreignafólk og
margir þeir, sem berast mikið á og hafa greinilega yfir
miklum fj^rmunum og eignum að ráða, greiða lítið sem
ekkert til samfélagsins.
Þarna er mikið verk fyrir höndum að gera bragarbót á
og ætti ekki að dragast úr hömlu. En hert viðurlög eru
spor í rétta átt og svo má athuga siðgæðiö síðar.
(Eld)virkni í A-flokkunum
Mikil virkni er í A-flokkunum um
þessar mundir og hafa menn það
fyrir satt að sameining jafnaðar-
manna sé þar á dagskrá af engu
minni krafti en ábur. I Alþýðu-
bandalaginu munu menn kjósa sér
nýjan formann á morgun og er nú
heldur að lifna yfir svívirðingum og
klögumálum eftir heldur dauflega
kosningabaráttu, enda ekki seinna
vænna, því kjörstaðir eru rétt í
þann mund að loka. Sameining
jafnaðarmanna er að sjálfsögðu á
dagskrá, þó að Steingrímsmenn séu
farnir að saka Margréti um ódrengi-
legheit og svindl í kosningabarátt-
unni. Sameining jafnaðarmanna er
líka á dagskrá hjá Margréti, sem vís-
ar slíkum rógburði út í hafsauga.
Það hefur ekki verið jafn mikið líf í
flokksstarfinu lengi í Alþýðubanda-
laginu.
Sameining jafnabar-
manna
í Alþýðuflokknum eru menn líka
í sameiningarhugleibingum, þó
þeir sitji áfram uppi með sama
gamla karlinn í brúnni, sem er orð-
in slík fiskifæla að flokkurinn hefur
ekki einu sinni orðið var við kjós-
endur í marga mánuði. Það láta
menn ekki koma niður á virkninni í
flokksstarfinu og sameiningarum-
ræðunni. Fyrrum framkvæmda-
stjóri flokksins hefur stabið í óskilj-
anlegri baráttu við þá Guömund
Oddsson, formann framkvæmda-
stjórnar, og Sigurð Arnórsson,
gjaldkera flokksins. Sú deila hefur
farið mörg heljarstökk og er ekki
nema fyrir útförnustu kratasérfræð-
inga að fylgjast með henni. Þó er
upplýst að á einhverju stigi snerist
hún um að koma Össuri í for-
mannsstólinn hans Jóns Baldvins.
Með sérkratískum hætti varð plott-
ið aftur á móti svo flókið að kratar
eru sjálfir löngu hættir að vera viss-
ir um hver er í þeirra liði hver með
hinum. „Óvissan kvelur Tóra Þóra;
erum við þrjátíu og tveir? / Þeir
ruglast í sinni eigin tölu alltaf meir
og meir", eins og sagði í Sóleyjar-
kvæði Jóhannesar úr Kötlum.
En vert er að minna á að þetta
minnkar ekkert áhugann á samein-
GARRI
ingu jafnaðarmanna.
Gubmundur Árni Stefánsson,
varaformaður Alþýðuflokksins, seg-
ir að vísu í viðtali í Tímanum í gær
ab það sé ekki nógu gott að forustu-
menn flokksins skuli vera að níöa
skóinn af persónum hvors annars
og gefa í skyn ab annar hver ebal-
krati sé í raun skítakarakter. En eins
og alþjóð veit, á Guðmundur lítinn
hljómgrunn í sínum eigin flokki
eftir rábherradómshremmingar sín-
ar í fyrra, enda kemur hann með
furöulegar tillögur í þessu viðtali,
hluti eins og að í stað þess að Al-
þýðuflokksforingjar standi á götu-
hornum og hrópi ókvæðisorð hver
að öbrum ættu þeir að reyna að fara
að gagnrýna ríkisstjórnina! Er néma
von að flokksmenn Guðmundar
Árna hafi beitt sér í undirróðrinum
gegn honum þegar hann sat sem
ráðherra? Þessi maður skilur aug-
ljóslega hvorki flokkinn né samein-
ingu jafnaðarmanna!
Guðmundur ein-
angrabur
En sem betur fer virbist Guð-
mundur Árni einangrabur í flokkn-
um með þá skoðun sína að menn
eigi að sameinast gegn ríkisstjórn-
inni. Þorrinn hefur mestan áhuga á
að sameina jafnaðarmenn í einn
flokk, samhliða því að viðhalda
borgarastyrjöldinni í flokknum.
Þannig kvartar fráfarandi fram-
kvæmdastjóri yfir því í Tímanum í
gær að málgagn flokksins sé farið að
birta einkabréf sín til Jóns Baldvins
og gefur í skyn að hann kunni að
birta þau einkabréf, sem hann hefur
fengið frá Jóni, einhvers staðar, þó
þab eigi nú ekki að gerast í f jölmiðl-
um. Raunar verður Garri ab gera þá
játningu að hann hefur mestan
áhuga á að fá einhver af einkabréf-
um Jóns Baldvins til Bryndísar birt í
Alþýbublaðinu, enda er ábyggilega
meiri hiti í þeim en í bréfum hans
til fyrrverandi framkvæmdastjóra
flokksins.
Það er því nokkuö ljóst að sam-
eining jafnaðarmanna er rétt hand-
an viö hornið, ekki síst ef mikil
sprenging verður á landsfundi Al-
þýðubandalagsins, svo ekki sé talað
um ef kosningin verður kærð og ve-
fengd vegna hinna óprúttnu vinnu-
bragöa sem viðhöfð hafa verið síð-
ustu daga.
Það hefur enda komið á daginn,
að A-flokkarnir eiga mikilvæga
hluti sameiginlega, ekki síst það að
bábir flókkarnir þrífast á innbyrðis
rifrildi. Slíkt innbyrðis rifrildi gæti
allt eins farið fram í einum stórum
flokki og í tveimur litlum.
Garri
Upplýsingabyltingin ríður yfir
Upplýsingaflæbib í Internetinu er
nær ótakmarkað og daglega bætist
við meira magn en svo að manns-
ævi dygbi til að fara yfir þab allt.
Þarna er sú blómlega upplýsingaöld
runnin upp sem búið er ab telja
manni trú um að leysa muni flestan
mannlegan vanda það sem þekk-
ingin er öðrum auðlindum dýr-
mætari.
Þegar fáfróðir spurðu hvaö það
væri sem Internetið veitti fróðleik
um og hvernig ætti ab nýta hann
voru svörin svo margbrotinn að það
voru ekki nema háþróub tæknifrík
sem voru fær um að melta þau og
skilja.
Smám saman er að renna upp
ljós fyrir þeim sem ekki skiljá tækni
eba kunna skil á margþættri grein
þekkingarinnar hvaða gagn má
hafa af Internetinu. Þar er hægt að
galdra fram óteljandi þekkingarat-
riði og flestar þær hégiljur sem
mannsandinn hefur upphugsað sér
til dægrastyttingar. Þarna hefur
maður aðgang að milljón síðna al-
fræðibókum og morgunhugleiðing-
um Björns Bjarnasonar, mennta-
málarábherra. Og svo mörgu fleiru
sem kannski er minni veigur í.
Metnabarfullar
stofnanlr
Fyrir nokkrum dögum sendi öfl-
ug fréttastofa út þau boð að eftir
gaumgæfilega rannsókn á innihaldi
Internetsins var niöurstaban sú ab
helmingur af öllu því gífurlega efn-
ismagni sem þar er samankomið
væri klám eba einhvers konar órar
um kynferðismál.
Þau samslungnu kerfi sem kölluð
eru Internet eru þeirrar náttúru að
þar er hægt að ná í hreyfimyndir og
skoða þær eins og í sjónvarpi. Það
gerir klámmyndasýningar miklu líf-
legri en hægt er að ná fram eftir
öðrum leiðum. Hverjir setja svona
þekkingaratriði inn í Internetið og í
hvaða tilgangi fylgdi ekki fréttinni.
Enginn stofnun sem útdeilir
þekkingu og hefur einhvern metn-
að til að bera getur verið þekkt fyrir
að geta ekki boðib upp á aðgang ab
Internetinu. Menntastofnanir og
bókasöfn eru því tengd við alheim-
skúltúrinn gegnum tölvuskjái.
Á víbavangi
Fyrir nokkrum mánuðum var
gert nokkuð vebur út af því ab nem-
endur væru að skoða dónaskap í
Háskólatölvunni. Eftirlitskonur
köllubu athæfiö býsn mikið og fuss-
ubu og sveiuðu og sóru að stöðva
ósómann. Ekki fer fleiri sögum af
margvíslegu notagildi öflugustu
tölvu landsins og þekkingarþorsta
þeirra sem hafa aðgang að henni.
Tæknivæddir krakkar
Hins vegar eru mæður í Breið-
holtinu felmtri slegnar eftir að upp
komst aö synirnir eru farnir að sýna
tölvunni í Menningarmiðstöbinni í
Gerðubergi mikinn áhuga. Grunn-
skólakrakkar hópast í bókasafnið til
að fræðast um öll þau undur sem
Internetið hefur upp á að bjóba.
Engum sögum fer af því að nem-
arnir kalli daglegan boðskap
menntamálaráðherrans fram á skjá-
inn, eða annað menningarefni. Þeir
eru þeim mun iðnaðri að ná ein-
hverju af því efni sem fjallar um líf-
ib og tilveruna neðan þindar og
fyllir helming af gjörvöllum þekk-
ingarbanka Internetsins. DV skýrði
frá því í gær hve eldklárir krakkarn-
ir í Menningarmiðstöðinni eru í að
notfæra sér hátæknina til að ná sér í
vitneskju um þau efni sem hugur
þeirra stendur til.
Upplýsingaþjóðfélagið er komið
til að vera. Það er óhugsandi án há-
tæknivæðingar og beinna tengsla
vib upplýsingabanka umheimsins.
Fyrir abeins nokkurum árum biðu
framsýnir menn eftir þessum kafla-
skiptum meb óþreyju og kölluðu
mestu byltingu í sögu mannkyns.
Nú er byltingin riðin yfir og upp-
lýsingagáttirnar opnast til allra átta.
Því var aldrei spáð ab helmingur
efnis í upplýsingabanka heimsins
fjallaði um jafn einfalda athöfn og
þegar fólk lætur vel hvert að öðru
og gerir dodo.
En þeir sem stjórna upplýsinga-
streyminu álíta greinilega ab það sé
sú þekking sem mannkynið þarf
helst á að halda og má það rétt vera.
Og mikil og margblessub sé upp-
lýsingabyltingin. Áður þurftu
frakkakarlar aö fara í miðnæturbíó
til að sjá fölbleikar myndir en núna
fara átta ára krakkar í bóksöfn
meriningarmiðstöðva til aö horfa á
óbrenglað harðsvírað klám. Þab er
ekki að spyrja að framförunum.
OÓ