Tíminn - 27.10.1995, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 27. október 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 565 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Mánaöaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verö ílausasölu 150 kr. m/vsk.
Ógnartíöindi
Enn hefur lítið byggðarlag á Vestfjörðum
orðið fyrir þyngra áfalli en tárum taki. Snjó-
flóð hefur fallið þar sem enginn átti þess
von, manntjón er staðreynd og fjölda fólks
saknað.
Hér sannast það enn að maðurinn má sín
lítils, þegar náttúruhamfarir ríða yfir. Þrátt
fyrir alla þekkingu á náttúrufari landsins
koma þeir atburðir, sem nú hafa orðið á
Flateyri, öllum í opna skjöldu.
Það er vissulega mikið áfall að þeir atburð-
ir, sem gerðust síðastliðinn vetur á Vest-
fjörðum, virðast ekki hafa verið einstakir,
bundnir óvenjulega hörðum vetri. Nú hafa
svipaðar aðstæður, svipuð braut lægða með
stórviðri og úrkomu, endurtekið sig á þeim
tíma sem vetur er yfirleitt ekki genginn í
garð.
Við þessar aðstæður er hugur þjóðarinnar
sameinaður og bundinn við það að hjálpa,
ef þess er nokkur kostur. Vangaveltur um
framtíðina og frekari viðbrögð verða að bíða
að sinni, og ekki er hægt að ætlast til þess að
spurningum sé svarað, sem þessir nýju ógn-
aratburðir vekja, meðan fyrstu aðgerðir
standa yfir. Það tekur tíma að átta sig á þeim
breyttu aðstæðum sem þessir atburðir
skapa.
Það er mjög alvarleg staðreynd að þrátt
fyrir viðleitni til þess að endurmeta hættu-
ástand og þrátt fyrir allan þann viðbúnað,
sem hafður var, skuli höggið ríða á nýjum
stað sem ekki var séður fyrir.
Orð eru oftar en ekki fánýt og út í hött
þegar slíkir atburðir gerast. Góðar hugsanir
skipta meira máli, og það skiptir einnig máli
að þeir, sem telja sig óhulta, haldi ró sinni
og spari sér stórar yfirlýsingar. Þegar svo
háttar til sem nú, reynir á þolrif margra. Það
reynir á þá sem veita fyrstu aðstoð, og fjöldi
björgunar- og aðstoðarfólks leggur sig í
mikla hættu. Um slíkt er ekki spurt.
Tíminn sendir öllum, sem um sárt eiga að
binda, samúðarkveðjur. Kveðja skal einnig
send öllum þeim, sem hafa orðið að þola
hamfarir náttúruaflanna og stórslys síðustu
daga á Vestfjörðum og annars staðar á land-
inu. Megi góður guð og góður hugur fólks-
ins í landinu veita þeim styrk í hinni miklu
reynslu sem þessir óveðursdagar hafa í för
með sér.
Kvennalistinn og Komintern
í gærkvöldi átti aö halda mikinn
fund um sameiningu vinstri-
manna í einn flokk. Þetta mun
vera fjóröi eöa fimmti stórfundur-
inn sem boðaö er til um þessa
sameiningu á þessu kjörtímabili
og alltaf viröist málið jafn ferskt
og alltaf eru menn jafn tilbúnir til
aö skeggræða máliö. Helstu átaka-
punktarnir hafa þó verið milli
Allaballa og Alþýöuflokksins eins
og vera ber, því það virðist ætla að
lifa lengi í hinum klassíska fjand-
skap milli Komintern og II. Al-
þjóðasambandsins, sem rekja má
til fyrirskipana Stalíns um það
leyti sem kreppan mikla hélt inn-
reiö sína í Vesturálfu undir lok
þriöja áratugar aldarinnar. Þá
urðu sósíaldemókratar höfuð-
óvinur alþýöunnar og kommar
allra landa sneru sér að því að ráö-
ast aö þeim.
Þó svo að Komintern hafi
löngu seinna söblað um og fyrir-
skipað samfylkingu með sósíal-
demókrötum gegn fasismanum,
er það einhvern veginn svo ab
ekki hefur enn gróið um heilt frá
upphaflega klofningnum.
Stalín er ekki hér?
En nú vilja menn semsé sættast
og þykir tilskipun Stalíns ekki
lengur eiga við. Sættir eru samt
ekki einfalt mál; síðast í Alþýðu--
blaðinu í gær talar Sighvatur
Björgvinsson um ágreininginn
milli Allaballa og Alþýbuflokksins
og er áhyggjum hans slegið upp í
fjórdálkafrétt á forsíðu undir fyr-
irsögninni „Ágreiningur í mörg-
um stórum málum".
Garri verður nú ab segja að Al-
þýðublaðið hefur stundum verið
með ferskari frétt en þessa, en það
er svo merkilegt hvernig Komint-
ern gengur alltaf í endurnýjun líf-
daga hjá íslenskum jafnaðar-
mönnum og er síferskt í hugum
þeirra.
En það er þó ekki fréttamat Al-
þýðublaðsins sem er áhugaverð-
ast við sameiningarviðræðurnar
GARRI
nú þessa daga, heldur allt annað.
Þegar vinstrimenn tala um að
sameinast, þá er alltaf verið að
tala um að A-flokkarnir, Þjóðvaki
og Kvennalistinn setjist niður og
skipi sér í eina fylkingu. Kvenna-
listinn er þannig alltaf hafður
með, hann er t.d. einn þátttak-
enda í stórfundinum sem boðað-
ur var í gærkvöldi. Og þegar
menn eru núorðið að tala um aö
sameina „vinstri blöðin", er nú
talað um að sameina hin opin-
beru málgögn þessara flokka, Al-
þýðublaöiö, Vikublabib og Veru.
Kvennapólitík hvað?
Það, sem telja verður merkilegt
við þetta, er að aldrei nokkurn
tíma kemur það upp í þesari um-
ræbu, að eitthvert vandamál sé
með að sameina Kvennalistann
hinum vinstriflokkunum, og öll
dýnamik togstreitunnar liggur
mílli A-flokkanna. Kvennalistinn
hins vegar viröist ekki vera
vandamál sem þörf er að hafa
áhyggjur af, ekki í fyrstu lotum
sameiningarinnar í það minnsta.
Kannski stafar þessi prúð-
mennska kvennanna af slakri út-
komu listans í síðustu kosning-
um, og kannski stafar hún ein-
faldlega af því að kvennapólitíkin
er búin að sprengja utan af sér
þennan ramma sem Kvennalist-
inn setur henni. í það minnsta
þótti fyrir nokkrum misserum
ófært að flokka Kvennalistann
sem vinstriflokk, og ekki mátti
raunar heldur flokka hann sem
hægriflokk. Þá hefði verib óhugs-
andi að Kvennalistinn yrði spyrt-
ur saman við A-flokkana eins og
hver önnur meðfærileg lagskona í
vinstrasamstarfi. Þá hefði verib
barið í boröið og hrópab að
Kvennalistinn væri hafinn yfir
vinstri/hægripólitík, Kvennalist-
inn stæði fyrir kvennapólitík.
Hvort sem kvennapólitíkin er
öll komin á vinstri kantinn eða
vinstripólitíkin orðin ab kvenna-
pólitík er ekki ljóst, en hitt er þó
klárt að enginn virðist gera grein-
armun á Kvenrialistanum og A-
flokkunum lengur, ekki einu
sinni Kvennalistakonurnar sjálf-
ar. Því hlýtur það að vera tímabær
spurning, nú að tvítugum
kvennafrídegi nýafstöðnum,
hvort Kvennalistinn eigi ekki
með formlegum hætti að leggja
sig niður.
Slík niðurstaða væri vissulega
skömminni skárri fyrir glæstan
feril þessa óvenjulega stjórnmála-
afls en aö sitja sem aflóga horn-
kerling og vera ráðstafað fram og
aftur í áratugagömlu tafli fulltrúa
II. og III. Alþjóðasambands sósíal-
ista.
Garri
Vandræðagripir
Danski stjórnmálaskörungurinn
Ritt Bjerregaard hefur lag á því að
komast í sviðsljósiö með stráks-
legum uppátækjum. Einu sinni
var hún rekin úr embætti
menntamálaráðherra fyrir flott-
ræfilshátt. Þá hélt hún sig vera
orðna íslenskur aðalsembættis-
maöur, og í stórmennskubrjálæb-
inu hélt hún sig ríkmarmlega í út-
löndum á kostnað danskra skatt-
greiðenda. En af því ab Danir eru
Danir en ekki íslendingar, kunnu
þeir ekki að meta tíðar utanlands-
ferðir og bruðl ráðherrans og varð
stúlkan að segja af sér embætti.
Ritt naut lengi aðdáunar í
flokki sínum, er kjaftfor og dug-
leg. Hún sat því áfram á þingi, en
fyrst fór ab gusta af henni á þeim
vettvangi, þegar upp komst ab
hún leigði dýra íbúð á eftirsóttum
stað í Kaupmannahöfn á kostnað
þjóðþingsins.
Þingmenn fá þar eins og víðar
greitt fyrir kost og logí í höfuð-
borginni, eigi þeir hehnilisfestu í
öðrum umdæmum. Einhvern
veginn fór Ritt í kringum tveggja-
heimilakerfiö og lét þingið greiba
hærri leigu en því bar.
En af því að Ritt er dönsk en
ekki íslensk, varð hún að biöjast
afsökunar á oftekinni risnu og
borga óhófiö sjálf.
Óskundi
Danskir kratar fóru nú ab líta í
kringum sig eftir embætti, til að
koma stjórnmálakonunni frá-
bæru af höndum sér. Tókst aö
koma henni í framkvæmdastjóm
Evrópusambandsins, sem er
nokkurs konar ríkisstjórn samtak-
anna. Ekki leiö á löngu áður en
henni tókst að gera umtalsverðan
óskunda þar.
Eftir tiltölulega stutta dvöl í
Brussel ákvab stjórnmálakonan
hispurslausa að gefa út dagbækur,
sem hún skrifabi eftir að þangað
kom. Þar í eru palladómar um
helstu menn álfunnar og hvernig
þeir koma danska fulltrúanum í
framkvæmdastjórninni fyrir sjón-
ir.
Á víbavangi
Þar sem menn eru yfirleitt ekki
í pólitík til ab ganga í augun á Ritt
Bjerregaard, finnur hún leiðtog-
unum flest til foráttu. Er nú allt í
uppnámi í kringum Ritt eins og
fyrri daginn, og síöustu fregnir
herma að hún sé hætt viö aö gefa
bókarskömmina út. En þá gerir
Politiken sér létt fyrir og birtir
hana án leyfis.
Álit dönsku stjórnmálakon-
unnar á hinum pólitíkusunum er
nú orðiö eitt heitasta mál Evrópu-
sambandsins. Heima í Danmörku
er Ritt orðin sama vandræðabarn-
ið og ávallt fyrr, og mun nú fátt
eitt til rába nema aö gera hana að
sendiherra á íslandi, þar sem eng-
ar siðareglur gilda. Hér verður Ritt
á heimavelli.
Bullað á frægum
tröppum
Fleira skemmtilegt er að gerast í
heimspólitíkinni. Þegar Jeltsín las
leiðara Jónasar Krist jánssonar í gær,
fékk hann hjartakast og var lagður
inn. Ritstjórinn sagði forsetann
vera sídrukkinn róna, sem ekki er
fær um ab stjórna sjálfum sér, hvað
þá stórveldi.
Ekki veit mabur hvað Jónas hefur
fyrir sér í því að rónar séu verri
stjórnendur en aðrir. En það má
Jeltsín eiga, að hann er fyndnari en
allir menn aðrir. Þegar hann húð-
skammaði blaðamenn vestra um
daginn, grenjaði Clinton Banda-
ríkjaforseti af fögnuði, tók bakföll
og mátti ekki mæla fyrir hlátursrok-
um.
Tilefniö var að Jeltsín sagöi það
tóma vitleysu, sem stóð í blöðun-
um, að fundur þeirra forsetanna
yrði gagnslaus. Fyrir utan Clinton
hefur engin önnur mannvera kom-
ið auga á húmorinn í venjubundn-
um ruddaskap Rússlandsforseta.
Auðvitað varð fundurinn gjörsam-
lega árangurslaus, eins og vitaö var
fyrir, og hefur kátínan kannski staf-
að af því að Jeltsín bullaði tóma vit-
leysu á tröppum Hvíta hússins, sem
raunar telst vart til nýmæla.
En svona eru heimsfréttirnar,
sem alltaf er verið að segja manni,
og má með sanni segja að veröld-
inni komi við hvernig karlar virka á
hnjáliöi Ritt hinnar dönsku og
hvernig hótfyndni Jeltsíns kemur af
stað taugaveikluðu hláturskasti og
grenjandi bakföllum Bandaríkjafor-
seta. En verst er ef hann Jónas fer al-
veg meö heilsufar forystumanna
þjóðanna með sannleikskornum.
Rónunum sárnar svo að vera kallað-
ir rónar. OÓ