Tíminn - 27.10.1995, Blaðsíða 5

Föstudagur 27. október 1995
Wmárn
5
Gjöfulasta laxveiöiáin í Þistilfirði
er Sandá. Hún er um 60 km að
lengd og fellur í sjó í Sandvík, fyr-
ir miðjum Þistilfirði. Upptök ár-
innar eru hins vegar í Mórilludal
vestan við fjallið Bungu (967 m),
sem er skammt suður af Heljar-
dalsfjöllum. Upptökin eru um 10
km noröur af Víðirhóli á Hóls-
fjöllum. Sandá þykir einkar glæsi-
legt vatnsfall, að dómi þeirra
veiðimanna, sem þarna hafa
komið og víðar hafa farið til
veiða.
Sandá er laxgeng um 10 km, að
Sandárfossi, sem mun vera um 17
metrar á hæð. í ána fellur Mos-
fellskvísl, sem á upptök í Búrfells-
heiði, auk margra lækja sem falla
í Sandá á leið hennar til sjávar.
Vib laxveiðar í ánni eru notað-
ar þrjár stengur. Laxveiði í Sandá
hefur að árlegu meðaltali 1974 til
1994 gefið 259 laxa, en mesta ár-
leg veiði voru 474 laxar árið 1977.
1993 fengust 434 laxar, og s.l.
sumar 220 laxar.
Sandárfoss í Sandá.
Myndir: EH
Sandá í Þistilfiröi
r?
Sleppt hefur verib í ána, ofan
fossins, sumaröldum laxaseiðum
af Sandárstofni, frá Laxamýrar-
stöðinni. Einnig hefur verið flutt-
ur lifandi göngulax upp fyrir
Sandárfoss og sleppt þar í ána til
að láta hann hrygna þar. Tví-
mælalaust skilar slíkt fiskræktar-
starf árangri. Á sínum tíma, fyrir
og eftir seinni heimsstyrjöldina,
var rekið klakhús hjá Flögu, sem
land á að Sandá, og þjónaði það
Svalbarðsá, Sandá, Hölkná og
Hafralónsá með seiði. Þetta starf
VEIÐIMAL
EINAR HANNESSON
var á vegum Fiskræktar- og veiði-
félags Þistilfjarðar.
Sami leigutaki um
áratugaskeið
Sami aðili hefur verið með ána
á leigu um þriggja áratuga skeið.
Það er veiðiklúbburinn Þistlar,
Veibihús vib Sandá í Þistilfirbi.
sem byggði á sínum tíma veiði-
hús við ána. Það kemst senn í
eigu veiðieigenda, samkvæmt
samningi sem rennur út eftir tvö
ár. Þar geta veiðimenn haft sína
hentisemi í gistingu og fæði. Auð-
velt er að komast að veiðistöðum.
Arftaki gamla fiskræktarfélags-
ins er Veiðifélag Sandár, sem
staðfestingu hlaut 1986. Innan
vébanda þess eru fimm jaröir, en
formaður félagsins er Vigfús Guð-
björnsson, bóndi á Syðra-Álandi.
Forveri hans var Grímur, bróðir
Vigfúsar. Hann er látinn, en var á
sínum tíma einnig bóndi á Sybra-
Álandi. Til þess er tekið, hversu
gott samkomulag er um málin
við Sandá, eins og með leigutak-
ann, að enn er arbi skipt eftir
skrá, sem í gildi var á dögum
fiskræktarfélagsins.
Sandá. Gamla brúarstæbib og nýrri brúin.
Höföingjar tveggja geröa
Þessa dagana er þjóbin átakan-
lega minnt á þau fornu sann-
indi, að til eru tvær gerðir höfð-
ingja, annars vegar höfðingjar í
lund og hins vegar höfðingjar
valdsins. Ef við höldum okkur
vib veraldiega skilgreiningu, þá
kallast þeir höfðingjar í lund,
sem mikið gefa af litlum efnum.
Það á og við um þá, sem hafa til
að bera reisn og óbrenglaða rétt-
lætiskennd.
Flestir þeirra, sem með einum
eða öðrum hætti hafa valist til
veraldlegra höfðingja í þessu
landi mörg undanfarin ár, eiga
það sameiginlegt, að reisn
þeirra er lítil og réttlætiskennd-
in eftir því smá. Á sama tíma og
þeir láta sér sæma, að hlaða í
eigin vasa hundruðum þúsunda
króna í hverjum mánuði og
kalla það laun, rétt eins og það
hvarfli að þeim að einhver telji
þá hafa unniö til þeirra, þá ráð-
ast þeir með offorsi ab kjörum
öryrkja og ellilífeyrisþega.
Topparnir í sjálftökuliðinu
hafa komið sér upp einhverju,
sem þeir kalla Kjaradóm. Þar sit-
ur ofurlaunafólk og útbýtir al-
mannafé ríflega til bræðra sinna
og systra í sukkinu. Og sé spurt
um rök, vísar hver á annan.
Engan á íslensk valdastétt Ingj-
ald í Hergilsey, en víða á hún
Björn að baki Kára.
„Ríkið, það er ég," mælti Lúð-
vík Frakkakonungur XIV, með-
an hann reisti sér gullbúriö í
Versölum og skattpíndi þegna
sína. Þeir fyrir sitt leyti kvöddu
hann látinn með því að hrækja
á kistu hans, þegar hann var
fluttur hinsta spölinn. Og í
sögulegu samhengi leið ekki
langur tími milli andláts hans
og hruns franska konungdæm-
isins.
íslenskri höfbingjastétt væri í
þessu samhengi hollt að minn-
ast þess, að ekkert ríki fær stab-
ist fyrirlitningu þegna sinna.
Svo er ab sjá, sem hún telji sig
svo hafna yfir almenning, ab
áðurnefnd orð Lúðvíks XIV
gætu allt eins hrotið af vörum
einhverrar kontóristablókarinn-
ar við Arnarhól eða froðu-
snakksins við A'usturvöll.
SPJALL
PJETUR
HAFSTEIN
LÁRUSSON
Og svo áfram sé haldið sögu-
legum samlíkingum. Þegar Hitl-
er gerði sér loks grein fyrir því,
að ósigur Þýskalands í síðari
heimsstyrjöldinni var óhjá-
kvæmilegur, þá öskrabi hann
framan í undirtyllur sínar, að
þýska þjóbin væri fyrir neðan
hans virðingu. Hvað gerir ís-
lenska valdastéttin nú? Hún ber
sér á brjóst og kvartar sáran yfir
skilningsleysi alþýðunnar á
mikilvægi sínu! „Við vinnum
svo mikið," segja höfbingjar
valdsins. „Við þurfum ab eiga
fyrir sparifötum, maður tekur jú
ekki á móti fimm kóngum á
gallabuxum," var haft eftir
einni hefðardömu, hvers flokk-
ur kennir sig við alþýðuna.
Lesendum þessa spjalls ætti
ab vera ljóst, að það er ekki
skrifað af sérlega djúpri virð-
ingu fyrir valdhöfum. En virð-
ingarleysi er eitt, hatur annab.
Eg hef haft persónuleg kynni af
ýmsum þeirra, sem skipa svo-
kallaðar „æðri stöður". í þeim
hópi er misjafn saubur í mörgu
fé. Þar er m.a. að finna ágætis-
fólk, en því miður afvegaleitt.
Þetta fólk gerir sér ekki grein
fyrir því, að hlutverk þess er að
þjóna en ekki drottna. Misskiln-
ingur þessi á sér ekki endilega
rætur í mannfyrirlitningu. Oftar
en ekki stafar hann af því, að
menn fá glýju í augun þegar
þeir stíga inn í víðari sali en svo,
að sál þeirra nái að fylla þar
hvert horn. Þeir taka þá að kyrja
þann söng, sem þegar glymur.
En hverjar sem orsakir valds-
hroka em, þá verður því ekki
mótmælt, að mönnum er holl-
ast að leggja hann af, áður en
slíkt tjón er unnið, að ekki verði
bætt. ■
FÖSTUDAGS
PISTILL
ÁSGEIR
HANNES
ÁFRAM
FLATEYRINGAR!
Þegar pistilhöfundur festir þessar
línur á blab meb tárin í augunum,
leita björgunarmenn og hundar að
fólki í rústum húsa á Flateyri vjb
Önundarfjörb. Enn á ný hefur snjó-
flób breytt fögru sjávarþorpi í ís-
kalda kirkju íslenskrar náttúru. Al-
faðir styrki fólkið í raunum og efli
björgunarlib í störfum.
íslendingar eru hljóbir í dag og
ganga sorgmæddir til vinnu og
verka. Hugur þeirra er allur hjá
Flateyringum og örlögum þeirra.
Hjá traustu björgunarfólki, sem
brýst áfram á landi, sjó og í lofti í
örvæntingarfullu kapphlaupi vib
tímann. Biðin er löng undir ísköldu
vfargi og sú er huggun í harmi, að
hvergi í veröldinni er vaskara
björgunarfólk en nú skundar á
vettvang. Galvaskir björgunar-
hundar munu áfram gegna lykil-
hlutverki í björgun mannslífa. í
dag er þjóbin einhuga.
En mitt í hörmungunum fer ekki
hjá því að fólk velti fyrir sér lífsbar-
áttu fólksins í sjávarþorpum við
snarbrattar fjallshlíbar. Stutt er síb-
an snjóflób lagöi sjávarþorpib
Súbavík í rúst vestur á fjörðum. í
gær sluppu tveir menn naumlega
undan snjóskriðu við ísafjörð.
Svona má áfram rekja áföllin frá
því land byggðist. íslendingar hafa
ekki ennþá náb sáttum vib landib
sitt.
Er kannski kominn tími til ab
skilja heimili frá vinnustað þar sem
náttúran lætur enn til skarar skríba
með snjóflóbum og skriðuföllum?
Geta foreldrar áfram boðið börn-
um sínum falskt öryggið í hlýju
rúmi ab kvöldi, þegar búast má við
ísköldum snjófaðmi um nóttina?
Hversu mikib vilja menn leggja á
sig og sína fyrir átthagatengslin
ein saman?
Líbur senn ab því að verstöbvar
undir fjallshlíbum verba dvalarstab-
ir frekar en heimili? Hversu lengi
getur fjölskyldufólk haldib áfram
ab storka örlögunum?
Sagan hefur því miður sýnt ab
engar spár duga þegar snjóflób
eiga í hlut. Menn lesa ýmist rangt í
fjöllin eða gleyma hættulegum
bollum og hvilftum sem leyna á
sér í hlíðunum. Öll svoköllub
hættumörk eru löngu úrelt, enda
-byggb á hæpnum forsendum. Ab-
eins ein regla gildir og hún er sjálft
náttúrulögmálib: Úr fjalli kemur
skriba!
Samt er haldib áfram að byggja
hvert húsib á fætur öbru undir
fjallshlíbum, eins og ekkert hafi
ískorist. Stofna hvert heimilib á
fætur öbru undir tímasprengjum
náttúrunnar. Skriður falla ekki á
jafnsléttu og möguleg skribuföll
eiga ekki ab koma fólki í opna
skjöldu vib fjallsrætur.
íslendingar standa saman í dag.
Framundan eru erfibir tímar í Ön-
undarfirbinum og víbar um land.
Vib bibjum öll alföbur um ab
blessa fólkib og styrkja.
Pistilhöfundur sendir vinum sín-
um og vandamönnum á Flateyri
kvebjur á ögurstundu. Samúbar-
kvebjur, en þó fyrst og fremst bar- .
áttukvebjur.