Tíminn - 16.11.1995, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 16. nóvember 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn oq auqlýsinqar: Brautarholti 1. 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerð/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Ver& í lausasölu 150 kr. m/vsk.
ísland og Vestur-
Evrópusambandið
Háværar kröfur eru nú uppi um að fella Vest-
ur-Evrópusambandið (VES) undir ýmsar
stofnanir Evrópusambandsins. Komu þessi
sjónarmið m.a. sterklega fram á ráðherrafundi
VES í vikunni hjá ýmsum ESB-þjóðum á meg-
inlandinu og er greinilegt að þar vilja menn
gera þetta bandalag að eins konar hernaðar-
armi Evrópusambandsins. VES hefur verið
sjálfstæður vettvangur hernaðarsamvinnu
Evrópuríkja og sem slíkt ekki bundið Evrópu-
sambandinu, þó vissulega séu þetta að lang-
stærstum hluta sömu ríkin sem standa að báð-
um bandalögunum. Þó tengjast VES í gegnum
aukaaðild lönd eins og ísland, Noregur og
Tyrkland, sem eru ekki í ESB en eru samstarfs-
aðilar ESB-landa innan NATO. Auk þessara
landa með aukaaðild að VES eru Austurríki,
Danmörk, Finnland, írland og Svíþjóð
áheyrnaraðilar að bandalaginu, og loks tengj-
ast níu samstarfsríki VES nokkuð lauslegri
böndum.
í þeirri gerjun, sem nú á sér stað í Evrópu,
annars vegar varðandi framtíð NATO og fram-
tíðarhlutverk þess og hins vegar varðandi
framtíð ESB og ríkjaráðstefnuna á næsta ári, er
brýnt áð íslendingar verði ekki utanveltu í
þeirri niðurstöðu sem kann að fást. Þannig er
hætta á að ef Vestur-Evrópusambandið verður
að eins konar öryggismáladeild í Evrópusam-
bandinu, muni staða íslands innan NATO
verða erfið og óskýr, þar sem NATO myndi þá
í auknum mæli verða tveggja stoða samtök
Bandaríkjamanna og ESB. Hins vegar þurfa ís-
lendingar að vinna að því að VES haldi sjálf-
stæði sínu gagnvart ESB og að VES verði áfram
tiltölulega breiður öryggismálavettvangur
Evrópuríkja og sem slíkt Evrópustoðin í Atl-
antshaf sbandalaginu.
Halldór Ásgrímsson hélt einmitt á lofti
þessu viðhorfi á ráðherrafundi VES í vikunni,
og undirstrikaði hversu mikilvægt þetta væri
fyrir íslendinga, sem ekki hefðu í huga að
sækja um aðild að ESB. Öryggismálaumræðan
á íslandi tengist þannig með mjög afgerandi
hætti Evrópuumræðunni almennt og í ljós
kemur að í þeim efnum eiga íslendingar sam-
leið með Bretum, sem eru ötulir talsmenn þess
að VES haldi sjálfstæði sínu.
Fréttir um lífsstíl
Tvær fréttir í Tímanum í gær
vöktu athygli Garra. Segja má aö
þessar fréttir hafi í sameiningu
sagt meira um lífsstíl og heims-
mynd íslendinga en margir læröir
fyrirlestrar, og það lætur nærri aö
þessar fréttir séu jafn lýsandi vitn-
isburður um þjóðarsálina og grein
Sverris Stormskers um sálarlíf ís-
lenskra efnamanna í DV í gær. Þar
leiðir Sverrir rök að því að íslensk-
ir efnamenn séu auðmjúkir þræl-
ar hugmyndarinnar um að efna-
menn skuli eiga jeppa, GSM-
síma, viðhald, hund, snjósleða
(helst), spila veggtennis og veiða
lax. Sverrir bendir á að menn,
sem lenda í því að verða efna-
menn, hafi ekki endilega áhuga á
þessum hlutum, en taki þátt í
leiknum vegna þess að það til-
heyri lífsstílnum.
Eins er það með íslendinga upp
til hópa. Þeir eru alltaf að réyna
aö tileinka sér einhvern lífsstíl,
sem er svo eftirsóknarverður að
hann gegnsýrir og spillir allri til-
veru manna.
Tímafréttirnar tvær
Fréttirnar í Tímanum í gær eru
annars vegar frétt um ab flugvél-
ar, sem koma með íslendinga
heim úr innkaupaferðum til Dyfl-
innar, þyngist,um þetta þrjú tonn
frá því sem þær voru á útleiðinni.
Verslunarvarningurinn, sem
menn em að bera með sér heim,
er því nálægt 3 tonnum í hverri
ferð, sem er ekki ótrúlegt í ljósi
þess að allir eru að gera svo góð
kaup þarna úti, að kjörið er að
kaupa fatnaö á sjálfa sig og börn-
in í kílóavís.
Hin fréttin fjallar um þá athygl-
isverbu staðreynd að landsmenn
gáfu Rauöa krossinum um 50
tonn af fötum í fyrra, sem eiga að
fara til flóttamanna og bág-
GARRI
staddra út um allan heim. Freist-
andi er að draga þá ályktun að
með fatagjöfunum hafi lands-
menn verið að rýma til í skápum
sínum fyrir varningnum úr næstu
verslunarferð.
í sjónvarpsþætti fyrir nokkrum
misserum, þegar allt var á heljar-
þröm í Bolungavík, atvinnu-
ástand ótryggt og óvissa með
kvótann, var í sjónvarpinu viðtal
við fiskvinnslustúlku, sem fór
nokkrum heimspekilegum orbum
um lífsstíl Bolvíkinga og raunar
allra landsmanna.
Saga fiskvinnslu-
konunnar
Stúlkan sagðist strita í vinnu frá
morgni til kvölds til ab eignast
einhverja peninga. Hún gerði í
raun lítið annað en að vinna, sofa
og borða, og því væri tæpast tími
til þess einu sinni aö njóta pen-
inganna, sem hún þó væri búin
að vinna sér inn. Þess vegna færi
hún með vinnufélögunum í
verslunarferð til Glasgow og
keypti föt og annað fyrir vinnu-
launin og kæmi svo heim og byrj-
aði að vinna aftur. En þá byrjaði
sama sagan aftur í vinnunni og
hún hefði engan tíma til að vera í
þessum fötum, svo þau væru
óhreyfð inni í skáp þangað til
hún gæfi þau í einhverja Kúrda-
söfnun.
Þessar vangaveltur fiskvinnslu-
konunnar frá Bolungavík eru afar
minnisstæðar, enda kemur fram í
þeim mikill sannleikur um
heimsmynd og lífsstíl þjóðarinn-
ar. Fréttirnar í Tímanum í gær
staðfesta að í þessum efnum hef-
ur ekkert breyst síðustu misserin,
og þjóðin mun áfram verða
fremst þjóða heimsins í því að
gefa fátæklingum föt.
Garri
Víkingaferðir
Margt má gott um Mogga segja,
eins og það að blaðið sinnir mál-
efnum sjávarútvegs betur en aðrir
fjölmiðlar og gefur út sérblað þar
um. í gær mátti lesa kafla úr ís-
landssögunni úr þremur aðskild-
um skrifum um sjósókn og er
þeim það helst sameiginlegt að
hafa birst í einu og sama tölublaði.
í leiðara er dáðst mjög að þeim
íslensku útgerðum sem leggjast í
víking og kaupa upp skip og kvóta
í Evrópusambandinu og veröa þau
gerð út þaðan. Er þetta taliö til
marks um hve framarlega íslend-
ingar standa í sjávarútvegi.
I annan staö eru birtar sam-
þykktir aðalfundar LÍÚ þar sem
samtökin dást innilega að sjálfum
sér og framgöngu sinni í fiskiríi og
leggja sérstaka áherslu á ab stjórn-
völd sinni nú verulega vel hags-
munum íslenskra útgerba á mið-
um utan eigin auðlindalögsögu.
Það eru hagsmunimir og framtíð-
in.
í þriðja lagi er birt þýdd grein úr
vísindatímariti um þorskinn sem
hvarf. Hún er um fáráblingshátt
kanadískra útgerba, stjórnvalda og
vísindamanna, sem horfðu upp á
og tóku þátt í útrýmingu þorsks og
fleiri fisktegunda af Miklabanka.
„A&dáunarvert'7
Varla þykir taka því aö minnast
á veiðileysuna innan 200 míln-
anna viö ísland, sem jafna má til
auðæfanna sem heimskir, gráðug-
ir og fyrirhyggjulitlir menn eru
búnir að eyða og eyðileggja af
Miklabanka. Því má skeyta við, aö
abalfundur LÍÚ ályktar að leggast
beri gegn sóknarstýringu á
Flæmska hattinum. Þeir, sem
kunna að rýna í sjókort, ættu að
geta sagt aðalfundarmönnum
hvar sú veiðislóð er, sem þeir vilja
fá aö rányrkja á meöan nokkurt líf
treinist þar.
Lítið eitt er vikið að heimamið-
um í ályktunum. Orörétt: „Þaö er
aðdáunarvert hvað sjávarútvegur-
inn í heild hefur náð að halda
styrkri stöðu sinni þrátt fyrir ýmis
Á víbavangi
ytri áföll í hafinu og fremur lágt
afurðaverð undanfarin misseri.
Helstu vandamál sjávarútvegsins
eru skertar aflaheimildir vegna lít-
ils þorskstofns, miklar skuldir
vegna erfiðleika fyrri ára og háir
raunvextir af þeim."
Ofboösleg offjárfesting í skip-
um, villimannleg mebferð á fiski-
stofnum. Aflakvóti langt framúr
tillögum fiskifræðinga og hræöi-
lega vond meðferð á þeim afla sem
dreginn er úr sjó. Skreiðarverkun
fyrri ára og núna mokstur smáfisks
út um lensportin, fremur en aðrar
athafnir útgerðar- og sjómanna,
eru ekki taldar með. Það em „ytri
áföll" sem valda fisfdeysinu, sam-
kvæmt kenningum LIÚ, og fyrir
þessu og sjálfum sér klappa karl-
arnir, upphafnir af skjalli sjávarút-
vegsráðherra, sem lofar fjarlægum
miðum vegna þess að íslenska
fiskislóöin er
svo illa farin
að allt flota-
veldi og tog-
kraftur LÍÚ
nær þar ekki
meiri þorskafla
en dagróðrar-
bátar og skútur
með handfæri
fiskuöu fyrir
fyrra stríð.
Til hvers
var bar-
ist?
Afrakstur ís-
landsmiöa
stendur hvergi
nærri undir þeim mikla skipastól,
sem útgerðarfyrirtækin eru búin
að sanka að sér. Ályktunin, sem
dregin er af því, er að skertar afla-
heimildir og skuldir sem orsök
„ytri áfalla" geta gengið inni á lok-
uöum fundum valinna útvegs-
manna með atkvæðaveiöurum, en
em varla boðlegar í öðrum sel-
sköpum.
Aö leggjast í víking og gera út í
útlandinu meö ES-kvóta í fartesk-
inu er framtíðin. Hún er líka viö
strendur Kyrrahafs og aö rányrkja
Miklabanka svo lengi sem kvikt
kvikindi þrífst þar.
Aö miöa veiði- og vinnslugetu
vib fyrrum auðug og fjölskrúöug
mib við ísland er enn fjarlægari
hugsun en að gera út í Bengalflóa
og Subur- Kínahafi, sem liggja ab
Víetnam. „Hvar hafa dagar lífs
þíns lit sínum glataö?" spurði
skáldið og sömuleiöis má spyrja:
Hvað varð af væntingunum þegar
lögsagan var færö út í allt að 200
mílur? Hvern grunaði þá aö ís-
lenskir útgeröarmenn þyrftu aö
leggjast í víking til ab fá bein úr
sjó?
OÓ