Tíminn - 30.08.1986, Blaðsíða 5

Laugardagur 30. ágúst 1986
llllllllllllllllllllllll ÚTLÖND llifllllllllll

Orrustuskipið Iowa mun taka þátt í heræfingum Nato við Noregsstrendur. Myndin sýnir forseta Bandaríkjanna og konu hans um borö í þessu
stóra skipi
Norðlægt brúðkaup
Stríðsleikir stórvelda
við Noregsstrendur
„Norðlægt brúðkaup 1986“ hófst
í gær með því að breskir og hol-
lenskir hermenn fóru um borð í
skip í Plymouth í Englandi
og bandarísk herskip komu
að ströndum Norður Noregs.
Norðlægt brúðkaup er mesta flota-
æfing NATO í átta ár, og munu í
allt taka þátt í henni um 35 þúsund
hermenn.
Embættismenn NATO hafa látið
hafa eftir sér að þeir reikni með að
Sovétmenn fylgist mjög grannt
með þessum æfingum og noti hana
jafnvel til sinna eigin æfinga, þar
sem þeir fylgist með því scm
NATO gerir og hvernig þeir
myndu bregðast við hinum ýmsu
uppákomum. Upplýsingar frá
NATO herma að þegar séu fjöl-
mörg sovésk skip og bátar í við-
bragðsstöðu, þar á meðal kjarn-
orkukafbátar, og er talið næsta víst
að fylgst hafi verið með för flug-
móðurskipsins Nimitz og hins
gamla orrustuskips Iowa frá
Bandaríkjunum.
Bandarísku sjóliðarnir munu
æfa landgöngu í Norður-Noregi
næstu daga, en síðan halda suður á
bóginn og hitta hollenska og breska
hermenn og saman munu þeir
síðan ganga á land í Noregi. en
norski herinn mun látast veita
þeim mótspyrnu.
Tilgangur æfingarinnar cr að
kanna getu bandarísks flota, undir
vernd bresks varnarliðs gegn kaf-
bátum, til þess að konia hcrliði úr
skipunum og á land. Æfingasvæðiö
spannar svæðið frá ströndum
Norður-Noregs og allt til Eystra-
salts, og munu æfingar standa fram
til 19. september. Sama dag lýkur
cinnig Stokkhólmsráðstcfnunni
þar sem verið er að finna lciðir til
að efla traust og hindra að stríð
brjótist út í Evrópu vegna mistaka.
Tíminn 5
Berlínarmúrinn:
Ævintýralegur
flótti hjóna
Hjón með eitt barn flúðu með
ævintýralegum hætti frá Austur-
Berlín í gegnurn „Checkpoint Char-
lie“ til Vestur Berlínar í fyrrinótt.
Þau komu akandi í vörubíl, sem var
í eigu liins opinbera í A-Þýskalandi,
að landamærunum og juku skyndi-
lega fcrðina og brutust í gcgnum tvo
vegatálma úr stáli áður en þau náðu
yfir landamæralínuna sem skilur að
borgarhlutana tvo. Austur þýskir
landamæraverðir hófu skothríð á
bílinn þegar ljóst var hvað var að
gerast, en þremenningana sakaði
ekki. Vörubíllinn þeyttist á fleygiferð
framhjá landamæravörðum vestan
megin einnig, og ók eitthvað inn í
borgina. Stuttu síðar tilkynntu hjón-
in sig til bandarísku heryfirvaldanna
sem ráða þessum hluta Berh'nar.
í gærmorgun var síðan tilkynnt
um að önnur austur-þýsk hjón hcfðu
klifrað yfir gaddavír og landamæra-
veggi milli Austur- og Vestur-Þýska-
lands. Hjónin bjuggu í þorpi rctt
austan megin landamæranna og
sögðust þau hafa flúið vegna ó-
ánægju með efnahagslega afkomu
sína í Austur-Þýskalandi.
Vín:
Slysarannsókn-
inni á Cherno-
byl lokið
Sérfræðingar Alþjóða kjarnorku-
málastofnunarinnar í Vín luku í gær
vikulangri könnun sinni á skýrslu
Sovétmanna um slysið í Chernobyl
og fyrirspurnum til sovéskra sér-
fræðinga.
Kjarnorkusérfræðingarnir sögðu.
að þeir hefðu öölast góða yfirsýn yfir
það sem gerst hafi, bæði hvað varðar
þátt mannlegra mistaka og þátt
hönnunargalla í verinu.
Flestir virtust sammála um að
þrátt fyrir að upplýsingarnar scm
komið hefðu fram væru sérstæðar
fyrir Chcrnobyl mætti ýmislegt læra
af þeim um kjarnorkuver annars
staðar í heiminum. Ekki töldu þcir
líklegt að slys eins og Chernobylslys-
ið hefði getað átt sér stað á Vestur-
löndum.
Stokkhólmsráðstef nan:
SOVÉTMENN SAMÞYKKJA
„EFTIRLIT Á STADNUM“
-kom fram í ræðu Akhromeyevs marskálks
Bandaríkjamenn vilja
evrópskar viðskipta-
þvinganir gegn Lýbýu
„Við gætum hugsað okkur cin-
hvers konar sambland af eftirliti á
landi og úr lofti, sem hentuga útgáfu
af „eftirliti á staðnum". Þetta eftirlit
yrði þá framkvæmt úr samgöngu-
tækjum og flugvélum, sem það land
sem býður hinum löndunum til eftir-
lits myndi sjá um að útvega,“ sagði
yfirmaður sovéska herráðsins Scrgei
Akhromeyev marskálkur í ræðu
sinni á Afvopnunarráðstefnunni í
Stokkhólmi í gær.
{ þessum orðum marskálksins fel-
ast tilslakanir, sem vestrænir fulltrú-
ar á ráðstefnunni telja stórauka
líkurnar á að heildarsamkomulag
náist áður en Stokkhólmsráðstefn-
unni lýkur þann 19. september, en
hún fjallar um leiðir til að efla
gagnkvæmt traust og koma í veg
fyrir að kjarnorkustríð brjótist út á
meginlandi Evrópu af slysni.
Þessar tilslakanir Sovétmanna
koma í kjölfar þess að Bandaríkja-
mcnn ogbandamenn þeirra.í NATO
samþykktu fyrr í vikunni að Sovét-
menn fengju vitneskju um herflutn-
inga NATO til og frá Evrópu og í
fyrradag var jafnframt samþykkt af
hálfu Atlantshafsbandalagsins að
engar heræfingar sem í tækju þátt
meira cn 75 þús. hermenn færu fram
nema Sovétríkin fengju vitneskju
um það tveimur árum fyrirfram.
Fulltrúar vesturvelda á Stokk-
hólmsráðstefnunni segja að gallinn
við þessa tilslökun Sovétmanna í
gær sé að þeir muni sjálfir útvega
flugvélar og farartæki fyrir eftirlits-
mennina, og benda á að ómögulcgt
sé að koina á viðunandi eftirliti
nema eftirlitsmenn geti ferðast urn
og skoðaö það sem þeir viija. Klaus
Citron, aðalfulltrúi Vestur-Þýska-
lands á ráðstefnunni sagði í gær að
vesturveldin myndu gera málumiðl-
unartillögu þar scm flugvélar og
farartæki cftirlitsmanna kæmu frá
hlutlausum eða óháðum ríkjum
frekar en frá því landi sem eftirlitið
beindist að í það og þaö skiptið.
Akhromeyev marskálkur, sem mun
vera einhver æðsti maður innan
sovéska hersins sem ávarpað hefur
alþjóðlega samkomu eins og Stokk-
hólmsráðstefnuna, sagði í ræðu sinni
að hin öra framþróun í hertækni
kallaði á ný viðhorf til stjórnunar
vígbúnaðar og til að tryggja öryggi
og frið í heiminum.
Ástæðan fyrir því að hann vildi að
flugvélar og farartæki kæmu frá
þcim ríkjum sem eftirlitið beindist
að er sú. að í frjálsu eftirlitsflugi væri
hættan á njósnum sífellt yfirvofandi.
Vernon Walters, sendifulltrúi
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum fer í dag áleiðis til
Evrópu gagngert í þeim tilgangi að
fá leiðtoga Evrópulanda til þess að
taka upp efnahagsþvinganir gegn
Líbýu, að því er embættismenn í
Washington sögðu í gær.
Bandaríkjamenn settu við-
skiptabann á Líbýu í apríl síðast-
liðnum og kölluðu lieim alla kaup-
sýslumenn sína þaðan. Banda-
ríkjamenn voru nokkuð óánægðir
með bandamenn sína í Evrópu á
sínum tíma, þegar þeir fylgdu ekki
fordæmi Bandaríkjamanna með
viðskiptaþvingnir, en að sögn emb-
ættismenna í Washington í gær,
var það þeim fagnaðarefni, að
líbýskum sendiráðsmönnum var
víða vísað úr landi eftir að Banda-
ríkjamenn gerðu loftárásir sínar.
Fréttaskýrendur í Washington
segja að líklegast sé að Walters
muni reyna að fá Evrópuþjóðirnar
til að hætta olíuinnflutningi frá
Líbýu, en hráolía er nánast eina
útflutningsvara landsins.
Búist er við að á heimsóknarlista
Walters, sem er kunnur fyrir hörku
Gaddafí
og árangur í samningamálum, séu
stjórnvöld í Bonn, London, París,
Róm og Madrid og jafnvcl vtðar,
en Valters er sagður hafa meðferð-
is óvéfengjanlegar sannanir um
samsæri Gaddafís um að ráðast að
bandarískum skotmörkum í Evr-
ópu mcð hryðjuverkum.
Á sanra tíma lónar bandaríska
flugmóðurskipið Forrestal í Miö-
jarðarhafinu ekki langt utan líb-
ýskrar landhelgi, og átján F-lll
orrustuþotur flugu til bækistöðva í
Bretlandi, (en þannig vélar flugu
frá Brctlandi til loftárása á Líbýu í
apríl) til „reglubundinna æfinga"
eins og Pentagon hefur orðað það.
Gaddafí leiðtogi Líbýu hefur
hins vegar verið á ferðalagi um
þrjár hafnarborgir í Líbýu og var
hylltur af fbúum hvar, sem hann
kom í opnum kádilják sínum. Þeg-
ar fréttamenn spurðu hann hvort
aðgerðir Bandaríkjamanna yllu
honum ekki áhyggjum sagði hann:
„Nei“. Hann sagðist ekki heldur
hafa tíma til að ræða um Bandarík-
in. Meðal þeirra þúsunda sem hyllt
hafa Gaddafí á ferðalagi hans eru
meðlimir úr byltingarnefndunum
svokölluðu og hrópuðu þeir slag-
orð þar sem hvatt var til fullkomn-
unar byltingarinnar, sem og vígorð
gegn Bandaríkjamönnum. Einn 17
ára byltingarsinni sagði frétta-
manni Rcutersfréttastofunnar:
„Við erum tilbúnir til að berjast og
leggja allt í sölurnar. Ef Gaddafí
segir okkur að fara og útrýma
Ameríkönum þá erum við tilbúnir.
Allah er máttugri en Ameríka, og
hann er á okkar bandi.“