Réttur - 01.07.1982, Qupperneq 50

Æviatriði Ruth First
Foreldrar Ruth, Julius og Matilda
First, voru meðal stofnenda Kommúnista-
flokks Suður-Afríku 1921, svo hún ólst
upp í umhverfi, sem beindi huga hennar
að frelsisbaráttu hinna kúguðu. Faðir
hennar dó 1980 í útlegð í London, en
móðir hennar lifir enn og var við jarðarför
dóttur sinnar í Mobuto.
Ruth var fædd 1925, gekk menntaveg-
inn og varð doktor í félagsfræði við
háskólann í Witwatersrand. — Hún hóf
strax afskipti af stjórnmálum sem stúdent
og starfaði í Félagi ungra kommúnista og
stofnaði ásamt fleirum Samband fram-
asinnaðra stúdenta 1942. Síðar varð hún
félagi í Kommúnistaflokki Suður-Afríku,
uns hann var bannaður með lögum 1950.
Gerðist hún nú meðstarfsmaður að
frjálslynda blaðinu Guardian og varð
ritstjóri þess í Jóhannesborg. Þar með var
hafin blaðamennskubraut hennar.
Ruth var í senn afkastamikil og listræn
sem blaðamaður. Hún afhjúpaði hvert
hneykslið á fætur öðru í þessu þjóðfélagi
hvítu yfirstéttarinnar í Suður-Afríku:
misnotkun þá, sem embættismenn
frömdu, kúgun verkalýðsins, ekki síst
landbúnaðarverkamannanna, dýrslegt
framferði lögreglunnar, — afhjúpaði
smám saman það hyldýpi kúgunar og
hræsni, sem hið „hákristilega“ þjóðfélag
Búanna var. „Guardian“ var bannað 1952
og Ruth tók nú til að starfa við hvert
tímaritið af öðru. Að síðustu fór hún að
gefa út tímaritið „Fighting Talk“ (Bar-
áttumál) og fékk hina færustu menn til að
skrifa í það: Lutuli leiðtoga, er síðar fékk
Nóbelsverðlaun, Nelson Mandela o.fl.
o.fl.
Glæsilegar gáfur hennar og óþrjótandi
baráttukraftur urðu til þess að afla henni
samstarfsmanna meðal bestu rithöfunda
og listamanna, — svo tímarit hennar varð
biturt vopn í frelsisbaráttunni.
Þessu fylgdi auðvitað að hún var hund-
elt af lögreglunni, stóð í eilífum mála-
ferlum, — ásamt eiginmanni sínum Joe
Slovo átti hún 1956—61 í „landráða“-
málaferlum, — og eitt sinn var henni
bönnuð þátttaka á fundum og svo sett í
fangelsisklefa án dóms og laga, þar sem
hún var einangruð í 117 daga. Um þá vist
hefur hún skrifað bók, sem þýdd var á
mörg tungumál, m.a. dönsku.
1963 var tímarit hennar bannað og
henni fyrirskipað að koma hvergi nærri
þeim stöðum, þar sem einhver útgáfu-
starfsemi ætti sér stað.
En vfirvöldunum tókst ekki að múl-
binda Ruth First. Hún sneri sér nú meir
að háskólanum, vann ýmis mikilvæg rann-
sóknarstörf, var eftirsótt sem ræðumaður
og reit hverja bókina af annarri („Barrel
of a Gun“, Namibia, Libya o.fl. o.fl.)
Hún var myrt, þegar glæsilegur baráttu-
þróttur hennar enn var í hámarki. En eins
og formaður þjóðfrelsishreyfingarinnar,
Dr. Dadoo, sagði: „Líf hennar og starf
mun halda áfram að hvetja þjóð vora í
frelsisbaráttu hennar, löngu eftir að sagan
hefur grafið þá, sem drýgðu þennan sví-
virðilega glæp.“
Brian Branting, blaðamaður og rithöf-
undur, ritstjóri ýmissa tímarita, sem hún
skrifaði í, reit grein um Ruth látna og er
að ýmsu leyti stuðst við hana hér.
Það er hins vegar rétt að íslendingar
geri sér það ljóst að öll þau morð og
pyntingar, sem stjórn Suður-Afríku fram-
kvæmir, eru óbeint framin undir vernd
Bandaríkjastjórnar, sem heldur hlífskildi
sínum yfir þessari fasistastjórn.
178