Réttur - 01.07.1982, Blaðsíða 62

alþjóðaráðstefnur sósíalistískra kvenna
haldnar: I. ráðstefnan í Stuttgart 1907 og II.
ráðstefnan í Kaupmannahöfn 1910, þar sem
samþykkt var að skipuleggja alþjóðlegan
baráttudag kvenna fyrir jafnrétti, friði og
sósíalisma: 8. mars. III. ráðstefna
sósialistískra kvenna var undirbúin af Klöru
Zetkin sem ritara sambands þeirra í Bonn og
haldin 26—28. mars 1915. Vegna undir-
búnings ávarps frá þeirri ráðstefnu, er hélt
fast við fyrri samþykktir um friðarbaráttu
o.s.frv. var Klara sett í fangelsi júlí til októ-
ber 1915.
Káthe Duncker (1871 —1953) var kennari
að ment, komst snemma í snertingu við
sósíalismann og verklýðshreyfinguna og var
oft svift kennarastarfi sínu vegna þátttöku í
þeirri baráttu, t.d. 1897, af því hún hjálpaði
hafnarverkamönnunum í Hamborg í nær
þriggja mánaða verkfalli þeirra. 1898 gekk
hún í Sósíaldemókrataflokkinn. 1906—08
var hún með Klöru Zetkin í ritstjórn ,,Die
Gleicheit”, tók mikinn þátt í ráðstefnum
sósialístískra kvenna í Þýskalandi og reit
marga bæklinga um áhugamál þeirra. Á
Kvennaráðstefnunni í Höfn 1910 hafði
Káthe framsöguna um mæðra- og barna-
vernd og samdi merka samþykkt, er gerð var
um þau málefni.
Þegar forusta þýska flokksins brást í
stríðsbyrjun 1914, var Káthe ein af þeim,
sem með Karl Liebknecht og Rósu Luxem-
burg skipulögðu Spartacus-félagið, tók hún
mjög virkan þátt í baráttu þess og var fulltrúi
þess á Alþjóðlegu sósíalistísku ráðstefnunni í
Stokkhólmi 1917. (Þriðja Zimmerwald-ráð-
stefnan).
Káthe giftist 1898 Hermann Duncker, sem
var einn af bestu marxistum þýsku hreyfing-
arinnar og lærifaðir með afbrigðum. Þau
voru bæði meðal stofnenda Kommúnista-
flokks Þýskalands 30. des. 1918 og bæði
kosin í miðstjórn hans. Þau stóðu bæði við
hlið Rósu og Karls um þátttöku í kosningum
til stjórnlagaþingsins í Weimar eins og mest-
öll miðstjórnin, en urðu undir gagnvart þeim
„vinstri” öfgamönnum, er neituðu þátttöku
í kosningum — og varð það þýska flokknum
örlagarikt í janúar 1919.
Þau hjónin Káthe og Hermann Duncker
höfðu löngum forustu um starfið meðal
æskulýðsins og kvenna. Er framlag þeirra
geysimikið. Og þótt rit Hermanns Dunckers
skipi háan sess í flokksbókmenntum þýskra
kommúnista þá má starf Káthe Duncker ekki
gleymast, svo þýðingarmikið sem það var.
Á tímum fasismans lenti Hermann til að
byrja með í fangabúðum en losnaði þaðan
og komst úr landi 1936. Var hann í Dan-
mörku, Frakklandi, Marokko og loks í
Bandaríkjunum og þangað komst Káthe
líka. Heim til Þýska-Alþýðulýðveldisins
sneru þau 1947 og störfuðu þar að þeim
áhugamálum sósíalismans, sem þau höfðu
helgað líf sitt allt til dauðadags, Káthe dó
1953, en Hermann 1960.
Órjúfanleg tengsl frelsisbaráttu konunnar
við sósíalismann, sérstaklega í þýsku
hreyfingunni, en einnig síðar, eru ekki hvað
síst þeim Klöru Zetkin og Káthe Duncker að
þakka.
190