Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.2006, Side 6

6 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 4. mars 2006
N
aktar sofandi manneskjur
hanga í loftinu á sýningu
Höllu Gunnarsdóttur
„Svefnfarar“ sem verður
opnuð í vestursal Lista-
safnsins á Akureyri í dag. Í
þessu draumkennda ástandi vakna áleitnar
spurningar um tíma sem við vitum sáralítið
um, en er eilíf ráðgáta. Tímann sem við erum
sofandi. Og freistandi að álykta að þessar
verur sem hanga í loftinu séu í senn framandi
fólk, vinir, fjölskyldan og við sjálf. Svefnfarar.
Halla hefur fengist við mannslíkamann
undanfarin tíu ár í höggmyndum og olíu-
málverkum. Svefnfarar eru næstum í fullri
stærð; skúlptúrar unnir úr leir
og síðan steyptir í gifs. Þetta
er fyrsta sýning Höllu á Ís-
landi og fyrsta skúlptúr-
innsetning hennar. „Hannes Sigurðsson
[safnstjóri Listasafnsins á Akureyri] sá verk-
in mín í sumar og úr varð þessi sýning,“ segir
hún.
Halla hefur verið búsett í New York í tíu
ár, þar sem hún lauk BA-prófi í myndlist og
síðan meistaranámi í fígúratívum skúlptúr við
New York Academy of Art. Við útskriftina
árið 2003 var henni veittur styrkur, svo-
nefndur „Sculpture Research Fellowship“,
sem þýddi að hún var aðstoðarkennari með
vinnuaðstöðu innan skólans og hélt sýningu
að ári liðnu. „Á þessum tíma kviknuðu hug-
myndir sem ég útfæri á sýningunni í Lista-
safninu og fyrstu verkin urðu til,“ segir hún.
– Hvernig er að vera ungur myndlist-
armaður í New York?
„Vart er hægt að hugsa sér skemmtilegri
eða dýnamískari borg fyrir myndlistarmann.
Það er ómetanlegt að vera í næsta nágrenni
við Metropolitan Museum of Art og geta
fylgst með gerjuninni í öllum þessum söfnum
og galleríum. Þarna ægir saman öllum
stefnum og straumum og innan þessa stóra
listheims eru ótal litlir heimar sem sækja má
innblástur í.“
– Áður stundaðirðu nám í Flórens á Ítalíu.
„Já, ég lagði stund á myndlist í litlum skóla
í Flórens í eitt og hálft ár, þar sem fyr-
irmyndin er fransk-ítalski skólinn á 19. öld.
Segja má að það sé hefðbundin aðferð, en
óhefðbundin fyrir okkar tíma. Margir héldu
að ég væri stórskrýtin að fara í þetta nám, en
það passaði mér. Ég vildi fá þennan grunn,
þjálfa augað og höndina á nákvæman hátt,
þannig að tæknin hamlaði mér ekki í vali á
viðfangsefnum.“
– Og má segja að þessi tími í Flórens hafi
varðað götu þína síðan?
„Já, það má segja það. Það er gaman að
spila saman því gamla og nýja. Maður má
ekki festast í fortíðinni en það er gott að leita
í aðferðir og tækni fyrri tíma. Það minnir
mann líka á hversu mikil fegurð var höfð í
fyrirrúmi á þessum tíma og að við eigum að
leyfa okkur að njóta hennar.“
– Þú hefur unnið mikið með mannslíkam-
ann.
„Já, mannslíkaminn er óendanlegt við-
fangsefni og á sér svo áhugaverða sögu í list-
um. Ef maður gerir verk með mannslíkam-
anum, þá er það aldrei hlutlaust – alltaf
hlaðið meiningu. Og auðvelt að mistúlka það,
einkum þegar kemur að kvenlíkamanum. En
ég hef alltaf verið heilluð af mannslíkamanum
sem viðfangsefni. Þetta er farartæki og
margslungið listaverk sem við eigum og not-
um á hverjum degi. Engir tveir líkamar eru
eins og þetta er skemmtilega furðulegt
form.“
– Af hverju?
„Ef maður hugsar ekki um líkamann sem
líkama heldur form sem hreyfist, þá verður
hann furðulegur. Manneskjan og mannslík-
aminn er næstum alltaf byrjunarreitur í
verkum mínum þótt ég vinni ekki eingöngu
með hann. Ég nota líka allskyns dýr mjög
mikið. En innsetningin á Listasafninu er
samsett af mannslíkömum, engin önnur dýr
þar á ferð.
Ég leik mér einnig að líkamsforminu. Mód-
elin sem sátu fyrir lágu á plexíglerborði,
þannig að ég gat séð undir líkamana. Ef horft
er undir verkin er því eins og þau séu press-
uð upp við eitthvað. Þannig sýni ég hvað lík-
amsformið er breytilegt og miðla þeirri til-
finningu að þau liggi á einhverju, en séu samt
svífandi í loftinu. Ef til vill gerir það þau
draumkenndari.“
– Og þú leitar á náðir svefnsins?
„Já, hann er okkur kær. Það var tvennt
sem mig langaði til að fjalla um í einu verki,
svefninn og þögnin. Mér finnst svefninn mjög
spennandi viðfangsefni. Við eyðum þriðjungi
ævinnar í að sofa; þetta er svo langur tími
sem við vitum ekkert um, en undirmeðvit-
undin er virk. Svo er þögnin stór hluti af
verkinu. Í því hraða umhverfi sem við búum
við þekkir fólk ekki þögnina eins vel og áður
fyrr. Ekki síst í New York. Þá þolir það varla
við án þess að hafa nið í eyrunum – það er
aldrei ró. Eftir að hafa búið þar í svo langan
tíma fór ég að taka eftir því að maður varð
næstum órólegur ef það var kyrrlát stund.
Verkin eru því um svefninn og þögnina; inn-
setning þar sem fólk getur gengið um á milli
verkanna.“
– Er einhver bekkur þar sem fólk getur
lagt sig innan um þessar sofandi mann-
eskjur?
„Nei,“ svarar Halla og hlær. „Það ætti nú
kannski að vera dýna á gólfinu. Ég hef verkin
aðeins minni en líkamsstærð til að gera þau
viðkvæmari og til að áhorfandinn upplifi sig
stærri en manneskjuna sem liggur sofandi og
sé einnig meðvitaður um að vera áhorfandi.
Hann er að horfa á sofandi manneskju;
skyggnast inn í annað líf.“
– Svefninn er óneitanlega svolítið heilög
stund.
„Já, og persónuleg. Maður vill ekki hafa
ókunna manneskju yfir sér að horfa á sig
þegar maður er sofandi.“
– Ætlarðu að halda áfram með þessa hug-
mynd?
„Það getur vel verið að verkin eigi eftir að
stækka einhvern tíma. En þetta eru svo stór
verk að maður vinnur þau í skorpum. Ég er
byjuð á öðrum innsetningum þar sem ég er
að vinna með samruna manna og dýra með
barokkívafi.“
– Stendur til að sýna Svefnfarana fyrir
sunnan?
„Já, ég vonast til að geta sýnt þá í Reykja-
vík. Þeir komu nú alla leið frá New York, svo
þeir verða að fá að sjá höfuðborgina.“
– Er ekki mikið mál að koma upp svona
sýningu á Íslandi, sem unnin er úti í New
York?
„Jú, en ég fékk styrk í sumar úr Minning-
arsjóði Margrétar Björgólfsdóttur, sem
hjálpaði mér að leggja lokahönd á sýninguna.
Síðan styrkti Penninn flutninginn á sýning-
unni heim. Ég er mjög þakklát þeim sem
gerðu mér þetta kleift.“
– Svo ert þú einnig að vinna fyrir Leikfélag
Akureyrar?
„Já, það vildi svo skemmtilega til að stuttu
eftir að Hannes Sigurðsson bauð mér að sýna
fyrir norðan hringdi Magnús Geir Þórðarson
leikhússtjóri í mig og bauð mér að gera leik-
mynd og búninga í tveimur leikhúsverkum,
Maríubjöllunni og Litlu hryllingsbúðinni.
Þannig að ég skellti mér norður í nóvember
og verð hér fram yfir frumsýningu á Hryll-
ingsbúðinni 24. mars. Þetta hefur verið
skemmtilegur tími og gaman að vera partur
af leikhúsi sem er í svona miklum blóma.“
– Þú fékkst góða dóma fyrir Maríubjölluna.
„Henni var mjög vel tekið. Það var mik-
ilvægt að leikmyndin hjálpaði til við að setja
aðstöðu þessa unga fólks í sögulegt samhengi
– hún þurfti að sýna tímana tvenna. Við unn-
um hana mjög hratt. Stuttur tími var til
stefnu, þar sem við vorum að taka nýtt rými í
notkun, nýtt leikhús, samhliða því að vinna
leiksýninguna. Þetta var gert á rúmum mán-
uði af öflugum hópi fólks, þannig að þetta var
mjög líflegur tími. Við reyndum að nýta rým-
ið sem best og það sem það bauð upp á, svo
spilaði maður bara af fingrum fram og hann-
aði á staðnum,“ segir hún og hlær. „Við sner-
um sviðinu þannig að fólk gengur inn í leik-
myndina. Ég held að það skapi skemmtilega
stemmningu.“
Halla verður með málverkasýningu í lista-
sal EFTA í Brussel í maí og síðan í Turpent-
íne Gallerí í september þar sem hún verður
aftur með skúlptúra en minni í sniðum en
fyrir norðan.
Ljósmynd/Þórhallur JónssonHalla Gunnlaugsdóttir Maður má ekki festast í fortíðinni en það er gott að leita í aðferðir og tækni fyrri tíma.
Þögnin verður nánast ónotaleg í stórborginni
New York. Og fólk byltir sér um nætur. Samt
kviknaði hugmyndin þar að sýningu Höllu
Gunnarsdóttur „Svefnfarar“ sem verður opn-
uð í Listasafninu á Akureyri í dag.
Eftir Pétur
Blöndal
pebl@mbl.is
Alltaf verið
heilluð af
mannslíkamanum