Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.2006, Blaðsíða 15

Morgunblaðið/Kristinn
Hulda Hákon Munir Kjarvals í porti Bananananas.
HULDA Hákon nam listir þegar Nýi express-
jónisminn var hafður í hávegum á níunda ára-
tug síðustu aldar. Ólíkt meirihluta kollega
hennar sem leituðu til expressjónisma eða tjá-
stíls, eins og hann þýðist yfir í Íslenska tungu,
hreifst Hulda af höggmyndalistinni en gekkst
samt við malerískum gildum. En höggmyndir
og lágmyndir hennar eru jafnan grófmálaðar
og hafa í sér hispursleysi expressjónismans.
Ég hef lengi dáðst að frjálsleika í verkum
Huldu sem jafnan virka óheft og blátt áfram.
Hulda hefur verið á meðal vinsælli mynd-
höggvara landsins um árabil og um þessar
mundir má finna tvær sýningar á verkum
hennar í Reykjavík. Annars vegar í 101 gall-
erí og hins vegar í Bananananas. Sýningin í
101 galleríi nefnist „Ebita“ (þýðir; Raunvirði)
og ku listakonan hafa sótt innblástur sinn í
dýraríkið og í bronsskúlptúr sem margir
kannast við á hafnarbakka Reykjavíkur sem
sýnir tvo sjómenn gá til veðurs.
Sýningin skiptist í texta eða prósa á veggj-
um sem ritaðir eru með gullmáluðu bronsi og
kynjaverur eða hluti sem standa á gólfi. Eru
höggmyndirnar hrárri en ég hef áður séð hjá
listakonunni og litaðar með hvítum tónum. En
glysgjarnir gylltir textar eru ágætis mótvægi
við hráleikann þannig að hinn forni dúalismi
Appolós og Díonysusar vegur þungt í heild-
armyndinni.
Frásögnin er órökræn þannig að maður
stýrir því nokkuð sjálfur hvert hún leiðir
mann. Textar og fígúrur eru þá inngangur
fyrir manns eigin fantasíur. Fyrir mitt leyti
stendur draugalegt andrúmsloft sterkt upp úr
sýningunni sem fékk mig til að hugsa til ex-
pressjónista á borð við Kathe Köllwitz og
Edward Munch. Disney-yfirbragð sýning-
arinnar skilur hana aftur á móti frá dramatík
gamla expressjónismans, minnir jafnvel á
brúðumyndir Tim Burtons, þannig að ég fann
mig í frekar barnslegum heimi, óraunveruleg-
um og skemmtilegum. Einhversstaðar leynist
þó hnyttin þjóðfélagsádeila í verkunum, t.d.
um sjómennsku, hjátrú og viðskipti, sem kem-
ur aftan að manni og ég verð að viðurkenna
að ég er enn að reyna að fatta en grunar þó
að ég fatti aldrei þar sem Hulda spilar á til-
finningalega upplifun frekar en rökræna túlk-
un.
Umfjöllunarefni Huldu á sýningunni í Ban-
anananas, Munaskrá Kjarvals, er mun skýr-
ara en í 101 gallerí og einskorðast við muni
sem Jóhannes Kjarval heitinn átti og eru
geymdir hjá Reykjavíkuborg, þótt ágrein-
ingur sé um hver eigi þessa muni í dag. Hulda
hefur kópérað skrásetningu hlutanna á MDF
plötur og hengt upp í porti Bananananas.
Eins og með textana í 101 galleríi virkar
skriftin sem sjálfráð (gestural) teikning sem
rammar inn rýmið. En innihald þeirra er á
margan hátt ómerkileg skriffinska og er kóm-
ískt að hugsa til þess að prjónuð skóinnlegg
úr ull, Muriel vindlakassi, naglbítur o.fl. sem
Kjarval átti skuli skráð, skjalfest og geymt í
einhverjum af 350 kössum eins og hvert ann-
að menningarverðmæti. Máske gætu þessir
hlutir nýst ef vinnustofa meistarans yrði end-
urgerð og gerð að safni. Það eru vissulega til
fordæmi fyrir slíku. Má því líta á þennan
gjörning Huldu sem tilraun til að gera port-
rettmynd af Kjarval en að sama skapi er hún
að gera létt gys að goðsögninni.
Þótt sýningarnar tvær virki nokkuð ólíkar
að sjá eru þær hvor um sig samheldin þannig
að heildarmyndin steypist fyrst yfir mann og
síðan fer maður að rýna í hvern hlut eða texta
fyrir sig. Listakonunni tekst að skapa ein-
staka stemningu í hvorri sýningu fyrir sig. En
kannski er það svo reimleikinn sem tengir
þær að lokum saman, Eitthvað sem einu sinni
var en lifir samt áfram sem draugar nú-
tímans, ímynd, fantasía eða goðsögn.
Draugar
nútímans
Jón B.K. Ransu
MYNDLIST
101 gallerí og Bananananas
101 gallerí er opið fimmtudag til laugardags frá 14–
17. Sýningu lýkur 15. apríl.
Bananananas er opið fimmtudag til laugardags frá
15–17 og sunnudag frá 14–16. Sýningu lýkur 19.
mars.
Hulda Hákon
Ebita Frá sýningu Huldu Hákon, í 101 Galleríi.
Lesbók Morgunblaðsins ˜ 18. mars 2006 | 15
Tónlist
Lesbók mælir með tónleikum Kammer-sveitar Reykjavíkur ásamt franska gler-
hörpuleikaranum Thomas Bloch um helgina
og á þriðjudaginn, þar sem leikin verða verk
eftir Mozart, C.P.E. Bach, Arvo Pärt og
norska tónskáldið Jan Erik Mikaelsen.
Á tónleikunum gefst kostur á að hlýða á
þetta sjaldgæfa hljóðfæri, sem komst mjög í
tísku á miðri 18. öld. Vinsældir þess dvínuðu
þó snögglega í kjölfar sögusagna um að fólk
yrði sturlað af því að hlýða á leik glerhörpu.
Áheyrendum geta reynt hvort það er satt á
þrennum tónleikum á næstunni; á tón-
leikum í Duus-húsum í Keflavík í dag kl. 15,
í Salnum í Kópavogi annað kvöld kl. 20 og
þriðjudaginn 21. mars kl. 20.30 í Þorláks-
hafnarkirkju.
vakið hafa athygli austan hafs og vestan.
Hátíðinni lýkur sunnudaginn 26. mars.
Myndlist
Ýmislegt er á seyði í myndlistarlífi borg-arinnar að vanda og auðvelt fyrir
áhugamenn um sjónlistir að rölta skemmti-
legan rúnt um myndlistarlandslagið í mið-
borginni þessa helgi. Full ástæða er þó til
að gæta að því sem leynist utan borg-
armarkanna – opnun á sýningu á verkum
þeirra Þórs Vigfússonar, Rúríar og Elinu
Brotherus í Gerðarsafni á morgun er án efa
heimsóknarinnar virði. „Tærleikar“ heitir
sýningin sem vísar til þess er verk þessara
þrigga listamanna hverfast um og agaðri
framsetningu þeirra sem einnig einkennist
af skerpu og naumhyggju.
Leiklist
Mælt er með því að leikhúsáhugafólkbregði sér í Hafnarfjarðarleikhúsið
og sjái Viðtalið eftir Lailu Margréti Arn-
þórsdóttur og Margréti Pétursdóttur. Hér
er fjallað um heim hinna heyrnarlausu og
gefum Maríu Kristjánsdóttur leiklistar-
gagnrýnanda orðið:
„Leikstjóranum, Margréti Pétursdóttur,
tekst afskaplega vel að sameina heimana
tvo, þeirra heyrnarlausu og heyrandi, í
sýningunni, þar sem táknmál og talmál
renna saman í framvindunni á eðlilegan
og látlausan hátt. Stofa Helgu Rúnar
Pálsdóttur er einföld og rammíslensk og
þess er gætt í allri umgjörð að athyglin
beinist eingöngu að leikurunum. Þeir
standa sig allir með mikilli prýði og – eðli-
lega kannski – er alveg sérstakt mjúkt
áreynsluleysi í leik táknmálsleikara.
Ákaflega fallegur og sérstæður er líka
samleikur þeirra Elsu Guðbjargar
Björnsdóttur og Tinnu Hrafnsdóttur í
eintölum dótturinnar þar sem íslenskt
táknmál og íslenskt mál renna ljóðrænt
saman í eina persónu.“
Kvikmyndir
Lesbókin á sannarlega ekki í erfiðleikummeð að mæla með kvikmyndaskemmt-
un þessa vikuna því í gangi er stórmerkileg
kvikmyndahátíð í Regnboganum sem ber
yfirskriftina Hinsegin bíódagar
Kvikmyndahátíðin er haldin annað hvert ár
og á dagskránni eru leiknar kvikmyndir og
heimildarmyndir auk þess sem boðið er
upp á úrval stuttmynda á sérstökum sýn-
ingum, enda er vaxtarbroddinn í kvik-
myndagerð lesbía og homma ekki síst að
finna í stuttmyndagerð sem á hátíðinni er
kynnt undir heitunum Strákar með
strákum og Stelpur með stelpum.
Allar sýningar hátíðarinnar verða í Regn-
boganum við Hverfisgötu og boðið er upp á
úrval nýrra og nýlegra kvikmynda sem
Lesbók
Hæ Maja. Hinsegin bíódagar fara fram í Regnboganum.
Lesarinn
Down with Superwoman
The guide for everyone who hates housework
Shirley Conran
Það eru ekki margar bækur semég les aftur og aftur. Hvað þá
svo oft að það stórsjái á þeim.
Blettótt, í rifinni kápu og hundseyru
á annarri hvorri blaðsíðu. Það merki-
lega við þessa bók er tímasparnaður-
inn við að lesa hana; hún er stútfull af
heilræðum um hvernig snúa má
hversdaglegustu verkefnum sér í
hag. Og krækja sér þannig í tíma til
þess að lesa bækur í ögn sparilegri
kápum.
Down with Superwoman kom fyrst út fyrir þrjátíu ár-
um, höfundurinn er breskur blaðamaður, rithöfundur og
hönnuður sem lætur sér ekkert óviðkomandi í þessari
sjálfshjálparbók hversdagshetjanna.
Breskur uppruninn leynir sér ekki í textanum en
kannski er það einmitt hann sem gerir lesturinn svona
skemmtilegan, blandan af breskum húmor og hyggju-
viti.
Guðrún J. Bachman
Guðrún
Bachman
Dagbókarbrot
Magnús Hj. Magnússon 1873–1916 Kraftbirting-
arhljómur guðdómsins: dagbók, sjálfsævisaga, bréf
og kvæði Magnúsar Hj. Magnússonar skáldsins á
Þröm / Reykjavík: Háskólaútgáfan, 1998.
Sunnudagur 18. janúar 1900Stillt veður, þikkt lopt. Fjarska frost. All-mikið
af hafís ofan undan Keflav. Um morg. kvað ég Ept-
irmæli eptir Guðna sál. í Bæ, mann Guðrúnar Sig-
urðardóttur og undir hennar nafni, hafði ég heyrt á
henni að mikið langaði hana til að fá kveðið eptir
hann. Guðni sál. var hið mesta mikilmenni, ljúfmenni
og drenglyndur, og er því áreiðanlega satt sem í
ljóðunum stendur um kosti hans. Fór Guðný vestur
að Gelti, og sendi ég með henni Eptirmælin til Guð-
rúnar í Bæ. Fekk ég bréf frá Friðriki barnakennara
Guðjónssyni í Tröð í Álptafirði, oddvita Súðavík-
urhrepps; hafði ég skrifað honum, og beðið hrepps-
nefnd Súðavíkurhrepps á ný, um leyfi til að mega
giptast, gegn því að ég borgaði 40 kr. árlega af
sveitarskuld minni, uns hún væri alborguð, en ekki
var hreppsnefnd Súðavíkurhrepps fús á að gjöra
það.