Morgunblaðið - 23.01.2006, Side 8

… fylgir frítt með í dag.
8 MÁNUDAGUR 23. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Yfir 2.000 karlar aferlendu þjóðernibúa nú á Austur-
landi og starfar meirihluti
þeirra að virkjunar- og
stóriðjuframkvæmdunum.
624 erlendir starfsmenn,
megnið karlar, eru við
byggingu álvers á Reyðar-
firði á vegum Bechtel og
undirverktaka og um 1.200
starfsmenn hjá Impregilo
við Kárahnjúkavirkjun.
Eru þá ótaldir erlendir
starfsmenn undirverktaka
þar, sem skipta tugum. Að
auki býr og starfar nokkur
hópur erlendra karla vítt og breitt
um fjórðunginn óháð álveri eða
virkjun. Hjá Becthel eru karlmenn
af 16 þjóðernum við störf. Af 624
starfsmönnum eru 559 Pólverjar
og flestir aðrir Kanadamenn,
Bandaríkjamenn, Ástralar og
Chilebúar. Langflestir starfs-
mannanna búa í Fjardaal Team
Village, FTV-þorpinu rétt utan við
þorpið í Reyðarfirði, en yfirmenn
búa margir inni á Reyðarfirði eða
Eskifirði og eru leigðar undir þá
íbúðir eða einbýlishús. Í FTV er
gott mötuneyti, grillstaður og bar,
fimm afþreyingarsalir með t.d.
borðtennis, billjarð, stóru sjón-
varpi og 16 sjónvarpsstöðvum,
bókasafn með internettengdum
tölvum, lítil verslun með nauðsynj-
um og þreksalur. Þráðlaust inter-
net er á svæðinu svo þeir sem eiga
sína tölvu geta notast við það.
Allir fá í upphafi kynningu á Ís-
landi og þeirri þjónustu sem er í
boði í Fjarðabyggð. Starfsmenn
fara títt inn á Reyðarfjörð og
ganga þá gjarnan sérstakan upp-
lýstan göngustíg sem liggur milli
þorpanna. Erlendu starfsmennirn-
ir setja sterkan svip á Reyðarfjörð
og sem dæmi má oft sjá Pólverja
raða sér á bryggjur og bakka og
dorga. Þeir fara í hópum í mat-
vöruverslanir og vínbúð og sækja
mikið veitinga- og skemmtistaði á
svæðinu, alls staðar auðþekkjan-
legir í gulu búningunum.
Bechtel innprentar sínu fólki
mjög rækilega að hver og einn sé
fulltrúi fyrirtækisins út á við og
hvetur ákveðið til að menn hagi sér
vel. Svo virðist sem ekki hafi komið
til neinna meiri háttar árekstra við
heimamenn. Heimsóknir í FTV-
þorpið eru takmarkaðar, ekki síst
fyrir það að vegna vaktavinnu á að
ríkja þar ró. Íbúar þar geta þó tek-
ið inn gesti á sínum vegum og bera
ábyrgð á þeim.
Einhver samskipti eru á milli er-
lendu starfsmannanna og íslenskra
kvenna á svæðinu, en virðast ekki
vera mikil.
Samfélag fjarri byggð
Á Kárahnjúkasvæðinu búa nú
hátt í 2.000 manns allt í allt.
Erlendir starfsmenn Impregilo
eru um 1.200 talsins, þar af er 591
frá löndum utan Evrópska efna-
hagssvæðisins og 441 innan þess.
115 nýir eru væntanlegir um þessa
helgi. Starfsmannavelta hefur
minnkað mjög mikið eftir því sem
liðið hefur á verkið og því myndast
fastur kjarni starfsmanna.
Yfirlæknir á svæðinu segir
heilsu fólks býsna góða, þ.m.t. geð-
heilsu erlendra starfsmanna, sem
helst þjást af heimþrá og svefn-
truflunum vegna sumarbirtunnar.
Töluvert er um að vera á svæðinu,
starfsmönnum til afþreyingar.
Fjölsótt eru tungumálanámskeið
og oft skemmtanir í klúbbhúsi.
Sýnt er beint frá íþróttaviðburðum
og afþreyingarefni í sjónvarpi á
fleiri tugum sjónvarpsrása. Net-
tengingar eru í boði fyrir alla
starfsmenn á herbergjum og þráð-
lausar tengingar víða um svæðið.
Gott mötuneyti, matvöruverslun,
sjoppu, heilsugæslu, skóla, leik-
skóla og þrek- og íþróttasali má og
finna í búðunum.
Karlar úr Kárahnjúkum koma
margir hverjir á sunnudögum í Eg-
ilsstaði og fara þá í þær búðir sem á
annað borð eru opnar og á kaffihús
og sjoppur. Viðmælandi Morgun-
blaðsins segir heimamenn lítið
hafa reynt að ná til útlendinganna
við virkjunina á mannlegum og fé-
lagslegum nótum, utan félagasam-
taka kvenna sem hafa samband við
fjölskyldur í búðunum. Samfélagið
sé þröngt og einangrað fyrir vikið
og hverfist um sjálft sig. Karlarnir
vinna, borða, sofa, umgangast tölu-
vert eftir þjóðernum, fara á ein-
stöku fyllirí og langar í félagsskap
kvenna, sem takmarkast við búð-
irnar sjálfar enda lítið hægt að
gera í þeim efnum á örfáum sunnu-
dagsklukkustundum á Egilsstöð-
um.
„Bara vinna á þessum ömurlega
stað, engin sól, engar konur. Ekki
einu sinni á Egilsstöðum,“ sagði
einn og yggldi sig.
Skv. upplýsingum frá Bechtel
hafa starfsmenn tekið töluverðan
þátt í heilsurækt inni á Reyðar-
firði, farið sé í sund á sunnudögum
í Egilsstaði og helgarferðir um
Austurland, Norðurland og allt
suður í Breiðamerkurlón þegar
gefur og söfnin í kring skoðuð.
Þátttaka er misjöfn og mest þegar
farið er í Bónus á Egilsstöðum á
sunnudögum. Nú koma 40 til 50
nýir starfsmenn vikulega til Becht-
el og um 1.600 manns verða við
störf um mitt næsta sumar, þar af
á milli 10 og 20% Íslendingar. Það
þýðir líklega að 800 erlendir karl-
menn eru væntanlegir til viðbótar
á Reyðarfjörð næsta hálfa árið eða
svo.
Fréttaskýring | 2.000 erlendir karlmenn
starfa við virkjun og álver
Aðeins unnið,
borðað og sofið
Afar ólíkt er að búa á reginfjöllum eða í
eins kílómetra fjarlægð frá næstu byggð
Lítil samskipti eru við heimafólk.
Lífið snýst um að þrauka
úthaldið og komast í frí

Tæplega 2.000 erlendir karl-
menn starfa að byggingu álvers
og virkjunar á Austurlandi. Þeir
vinna á 10 tíma vöktum í 2 eða 3
mánaða úthöldum og fá frí í 2
eða 3 vikur miðað við það, auk
frídags á sunnudögum viku
hverja. Þeir hafa nauman tíma til
að gera annað en að vinna, borða
og sofa; samskipti við heima-
menn eru upp og ofan, samskipti
við innlendar konur fara leynt og
afþreyingu er helst að finna í
vinnubúðunum þar sem þeir búa.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
austurland@mbl.is
DR. CAROL von Voorst sór embættiseið þann þriðja jan-
úar síðastliðinn, en hún verður næsti sendiherra Banda-
ríkjanna á Íslandi. George Bush, forseti Bandaríkjanna,
tilnefndi Von Voorst til embættisins í október síðastliðnum
og í nóvember staðfesti Öldungadeild bandaríska þingsins
tilnefninguna.
Von Voorst hefur gegnt lykilstöðum í bandarísku utan-
ríkisþjónustunni og lét í desember af störfum sem yfir-
maður bandaríska sendiráðsins í Vín. Áður vann hún með-
al annars í sendiráðunum í Helsinki og í Sarajevó.
Hún hefur MA-gráðu í alþjóðlegum öryggismálum og
MA- og Ph.d.- gráður í sagnfræði. Áður en hún gekk til liðs
við utanríkisþjónustuna árið 1980 kenndi Van Voorst am-
eríska sögu á háskólastigi. Hún er gift William A. Garland.
Von Voorst tekur við af Philip S. Kosnett sem hefur
starfað sem staðgengill sendiherra síðan James I. Gadsd-
en lét af störfum í júlí síðastliðnum.
F.v. dr. Carol von Voorst, nýr sendiherra Bandaríkj-
anna á Íslandi, Condoleezza Rice, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og Helgi Ágústsson, sendiherra Íslands
í Bandaríkjunum.
Nýr sendiherra
Bandaríkjanna
á Íslandi
AUÐUR Magndís Leiknisdóttir
hlaut nýlega verkefnastyrk Fé-
lagsstofnunar stúdenta fyrir BA-
verkefni sitt í félags- og kynjafræðum
„Bráðum kemur betri tíð – um við-
horf til jafnréttismála í upphafi 21.
aldar.“
Í verkefninu gerði Auður Magndís
grein fyrir mælingum á viðhorfum
fólks til jafnréttismála, en nið-
urstöður hennar sýndu að karlar, at-
vinnurekendur, þeir sem eru aðeins
með grunnskólapróf eða framhalds-
skólapróf og ungt fólk, aðhyllast frek-
ar en aðrir hópar viðhorf sem ekki
eru vænleg til árangurs í jafnrétt-
ismálum. Niðurstöðurnar voru settar
í samhengi við umræðu líðandi stund-
ar um jafnréttismál, til að mynda um
að jafnrétti sé handan við hornið, að
atvinnurekendur sjái hag í auknu
jafnrétti og að ungt fólk sé jafnrétt-
issinnaðra en eldra.
Að mati Auðar Magndísar renndu
niðurstöður verkefnisins ekki stoðum
undir slík sjónarmið, heldur sýna þær
að kerfislægt viðnám, þekkingarleysi
og vanmat á konum standaframþróun
jafnréttis fyrir þrifum. Þannig hreki
verkefnið ýmsar goðsagnir um gang
jafnréttismála og viðhorf til þeirra.
Verkefni Auðar var unnið upp úr
Gallup-könnun frá árinu 2003, þar
sem spurt var fjölmargra spurninga
um ýmiss konar viðhorf. Veiddi hún
Goðsagnir um gang
jafnréttismála hraktar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Auður Magndís Leiknisdóttir tekur við verkefnastyrknum hjá Þórlindi
Kjartanssyni, formanni stjórnar Félagsstofnunar stúdenta. Við hlið þeirra
stendur Guðrún Björnsdóttir, framkvæmdastjóri FS.
upp úr könnuninni fjórtán spurningar
og bjó til nokkurs konar jafnréttis-
viðhorfavísa með því að draga saman
viðhorfin.
Meðal spurninga sem Auður
Magndís dró út úr könnuninni voru
spurningar eins og „Finnst þér konur
eða karlar hæfari til að annast upp-
eldi barna eða finnst þér kynin jafn
hæf?“, „Væri það til góða fyrir stjórn-
mál að konur taki þátt?“ og „Heldur
þú að konur fái sömu laun fyrir sömu
vinnu?“
Auður segir háskólamenntað fólk
yfirleitt hafa fengið háa jafnrétt-
iseinkunn og þá sérstaklega konur.
Þá virtist launafólk á vinnumarkaði
og nemar hafa nokkuð betri skilning
á jafnréttismálum en atvinnurek-
endur og þeir sem stóðu utan at-
vinnumarkaðarins. „Mér fannst líka
mjög áhugavert að fólk á aldrinum
18–30 ára var með neikvæðari viðhorf
en hópurinn 31–47 ára, sem stóð sig
best,“ segir Auður Magndís, sem seg-
ir menntun ekki spila þar inn í, enda
hafi hún tekið tillit til hennar í út-
reikningum vegna aldurshópa.
Leiðbeinandi Auðar Magndísar var
dr. Þorgerður Einarsdóttir, dósent í
kynjafræðum.
Verkefnastyrkir FS eru veittir
þrisvar á ári og nema kr. 150.000 hver
styrkur.