Morgunblaðið - 23.01.2006, Blaðsíða 12

Sæmundur Sigmundssoner alinn upp á Hvít-árvöllum í Andakíls-hreppi og fékk ungur
áhuga fyrir vélum og bílum. ,,Ég
fór snemma að stelast til að
keyra og var kominn í vegavinnu
16 ára gamall á bíl, þá var lítið
um eftirlit en það er allt í lagi að
segja frá þessu núna, ég verð
ekki tekinn úr þessu,“ segir Sæ-
mundur brosandi.
,,Ég fór svo að vinna á jarð-
vinnutækjum um héraðið hjá
Ræktunarsambandi Borg-
arfjarðar, stundaði vöruflutn-
ingaakstur og keyrði mjólkurbíl
hjá Kaupfélagi Borgfirðinga um
sveitirnar en árið 1956 byrjaði
ég í þessari rútuútgerð ásamt
Valdimari Ásmundssyni.“
Sæmundur vann hjá Kaup-
félaginu jafnhliða rútuakstrinum
til að byrja með en sneri sér al-
farið að honum ári síðar. ,,Fyrsti
bíllinn var 14 manna fjallabíll,
maður keypti notaða bíla fyrstu
árin og fljótlega urðu þeir fjórir.
Reyndar fór ég ekki áætl-
unarferðir í upphafi heldur var
þetta svona auka, hobbý.“
Bílunum fjölgaði smám saman
og þar sem Sæmundur var núm-
eradellukarl, fékk hann númerin
202, 303, 404, 505, 606, 707, 808
og 909 á rúturnar og raðaði þeim
eftir stærð.
,,202 var á tuttugu manna
bílnum, 303 á þrjátíu manna
bílnum og þannig koll af kolli.
Þetta voru í rauninni nöfn
bílanna og ég verð að játa að
nýja bílnúmerakerfið fer í taug-
arnar á mér Hann segist harma
að í Borgarnesi skyldi ekki rísa
samgönguminjasafn því Borg-
arnes sé samgöngubær. Sæ-
mundur er búinn að gera upp
marga gamla bíla og vildi gjarn-
an vita af þeim í héraðinu á
öruggum stað eftir sinn dag.
,,Það væri synd að missa þá út
úr héraðinu, finnst mér, margir
eru nátengdir sögunni hér.“
Situr uppi með
mikinn bílakost
Sérleyfið fékkst árið 1958 svo
einungis vantar tvö ár upp á að
árin yrðu 50. Vegna nýrra
reglna missti Sæmundur sér-
leyfið og segist afar ósáttur.
,,Mér finnst eins og ævistarf
mitt hafi verið í útboði. Ég var
búinn að sameina sjö sérleyfi í
eitt, með miklum tilkostnaði og
taldi það mikla hagræðingu.
Reglurnar voru áður þannig að
ekki var hægt að fá sérleyfi frá
öðrum nema að kaupa bílana
með, og það kostaði mig að ég
þurfti að kaupa sjö bíla af einu
fyrirtæki til að ná sérleyfinu upp
í Reykholt, í Vatnaskóg og á
Akranes. Núna er þetta breytt,
sérleyfið var tekið og boðið út.
Og ég sit uppi með bílakost sem
ég get ekki selt eða notað og
þyrfti helst að losna við 20 bíla.
Mér finnst hið opinbera hafa far-
ið illa með mig, ég var gerður
hálf eignalaus má segja og þekki
ekki önnur hliðstæð dæmi.“
Sæmundur segir að helst megi
líkja þessu við að eiga alla fiski-
bátana í einhverri höfn, kvótinn
væri tekinn af manni, og maður
gæti hvorki veitt né selt bátana.
,,Það er enginn úreldingarsjóður
til fyrir bíla segir,“ Sæmundur,
,,en ef sá sem fékk sérleyfið
hefði þurft að kaupa bílana þá
væri ég sáttur.“
Sæmundur telur að sérleyfin
séu í of stórum einingum núna,
og að þannig hafi ekki nema 2-3
fyrirtækjum verið kleift að bjóða
í á þessum forsendum. ,,Ég hafði
áhuga og hefði viljað bjóða í sér-
leyfið, en ég hafði ekki bolmagn í
svona stórt svæði, enda nær það
alveg til Egilsstaða. Kannski
voru þessar ákvarðanir teknar
af mönnum sem ekki þekkja sög-
una og vita ekki hvernig þetta
gekk fyrir sig áður fyrr.“
Þjónustan hefur minnkað
Hjá Sæmundi hættu fimm
menn í vinnu þegar hann missti
sérleyfið en tólf manns keyra
fyrir hann og tveir menn sinna
viðhaldi og viðgerðum á verk-
stæði. Nýverið keypti Sæmund-
ur aðstöðu úti í Brákarey þar
sem áður var GH verkstæðið.
Þar verða höfuðstöðvarnar og
það er tölvuvert stærra húsnæði.
Áfram verður þó aðstaða á
gamla verkstæðinu sem er við
Brákarbraut, þar sem hægt
verður að þvo bíla og mála. ,,Það
var orðið vandamál með pláss og
bílastæði, en umsvifin eru miklu
minni eftir að sérleyfið fór,“ seg-
ir Sæmundur.
,,Nú er fólk að hringja í mig
og kvartar sáran yfir því að
þjónustan hafi minnkað. Það er
t.d. enginn bíll sem keyrir sunn-
anvert Snæfellsnesið og það er
engin ferð úr Dölunum og Borg-
arnesi til Akraness. Manneskja
sem ætlar frá Staðarsveit til
Akraness þarf fyrst að koma sér
norður í Grundarfjörð, fara með
rútu til Reykjavíkur og þaðan
með strætó upp á Akranes.
Þetta er ægileg afturför, finnst
mér, en það þýðir auðvitað ekk-
ert að kvarta við mig. Mér þætti
samt gaman að vita hvort þetta
kemur betur út fyrir ríkið, en
það eru veittir styrkir til sérleyf-
ishafa til að halda ferðum gang-
andi og útboðið snerist um hvað
menn vildu gera þetta fyrir lít-
ið.“
Hefur aldrei neitað verki
Á gamlársdag fór Sæmundur
sína síðustu ferð sem sérleyf-
ishafi og þá fjölmenntu Borgnes-
ingar í síðustu ferðina til
Reykjavíkur og heim aftur. ,,Ég
átti alls ekki von á þessu, svo var
tekið á móti mér með pomp og
prakt þegar ég kom til baka,
með gjöfum og blómum. Hólm-
ararnir sendu mér líka blóm.“
Sæmundur segist vilja að sér-
leyfið yrði boðið úr aftur og bæt-
ir við að hann sé í fullu fjöri enn.
,,Margir halda að ég sé hættur
en ég er alls ekkert hættur held-
ur sný mér meira að hópferða-
rekstri núna. Ég á 35 rútur, og
sé um skólaakstur að Varma-
landi og í Fjölbrautaskólann á
Akranesi auk þess að keyra fyrir
Ferðaskrifstofu Vesturlands. Ég
hef aldrei neitað verki hingað
til.“
Nokkrar rútur við verkstæði Sæmundar á Brákarbraut í Borgarnesi.
Sæmundur er alls ekki hættur og hér er hann að leggja af stað til að aka fólki á þorrablót.
„Mér finnst eins og ævistarf
mitt hafi verið í útboði“
Sæmundur Sigmundsson hefur keyrt rútur í 50 ár og var sérleyfishafi með fólks-
flutninga um Vesturland til síðustu áramóta. Guðrún Vala Elísdóttir fréttaritari í
Borgarnesi heimsótti Sæmund og ræddi við hann á þessum tímamótum.
Mynd frá árinu 1968 sem sýnir rútuflota Sæmundar, raðaðan eftir stærð, ásamt bílstjórum.
12 MÁNUDAGUR 23. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
VESTURLAND
FRÉTTIR
Átelja vinnubrögð
menntamálaráðherra
FULLTRÚAR stjórnarandstöðu í mennta-
málanefnd Alþingis hafa sent frá sér tilkynn-
ingu vegna skipunar menntamálaráðherra í
starfshóp um starfsnám.
Stjórnarandstaðan segir það fagnaðarefni
að loks skuli menntamálaráðherra skipa í
starfshópinn en hinsvegar mótmælir hún því
hvernig menntamálaráðherra stendur að
skipan hópsins. Ráðherra hefur skipað átta
manna nefnd sem á að kanna stöðu starfs-
náms og á meðal þriggja fulltrúa ráðherra er
einn þingmaður, formaður þingflokks Fram-
sóknarflokksins.
Ekkert samráð var haft við stjórnarand-
stöðuna eða fulltrúa hennar í mennta-
málanefnd við skipan starfshópsins. Stjórn-
arandstaðan segir þetta vera ámælisverð
vinnubrögð hjá menntamálaráðherra þar
sem um þverpólitískt málefni sé að ræða.
Hún segir vinnubrögð og samráðsleysi ráð-
herrans einkar sérkennileg í því ljósi að
menntamálaráðherra hafi haft uppi stór orð
um mikilvægi samráðs við stjórnarandstöð-
una í málefnum fjölmiðla.
Stjórnarandstaðan segir eflingu starfs-
náms vera eitt af brýnustu verkefnum ís-
lenskra skólamála og því sé dapurlegt að ráð-
herra menntamála skuli, með framgöngu
sinni, skaða mikilvægt mál með því að fella
það í skotgrafir flokkastjórnamála í stað þess
að leita samráðs og samstöðu.
Einkennisklæðnaður
skattfrjáls
RÍKISSKATTSTJÓRI hefur fallist á að ein-
kennisklæðnaður sé skattfrjáls. Þetta kemur
fram á vef Bandalag starfsmanna ríkis og
bæja (BSRB).
Þar segir: „Ríkisskattstjóri hefur tekið til
greina ábendingar BSRB varðandi skattlagn-
ingu einkennisfatnaðar sem ákveðnar stéttir
þurfa að klæðast vegna starfs síns. Áður voru
einkennisklæðin metin starfsmanni til tekna
25.000 kr. eða meira. Þetta varðaði t.d. toll-
verði og lögregluþjóna. Í nýjum reglum um
skattmat fyrir árið 2006 kemur fram að „ef lög
eða stjórnvaldsfyrirmæli kveða á um að laun-
þegi skuli klæðast ákveðnum einkennisfatnaði
við störf sín skulu slík afnot ekki metin laun-
þega til tekna,“ eins og segir orðrétt í regl-
unum á heimasíðu Ríkisskattstjóra.
Einnig segir í nýju skattmatsreglunum:
„Eigi skal reikna launþega til tekna nauðsyn-
legan öryggis- eða hlífðarfatnað við störf hans
sem launagreiðandi afhendir honum til afnota
þ.m.t. er sá öryggis- og hlífðarfatnaður sem
launagreiðendum er skylt skv. lögum, stjórn-
valdsfyrirmælum og kjarasamningum að af-
henda launþegum án endurgjalds.“
METÞÁTTTAKA var á Íslandsmóti barna í
skák sem Skáksamband Íslands stóð fyrir
um helgina. Skákheimilið í Faxafeni var
fullt út úr dyrum og gríðarleg stemmning
var í húsinu þar sem 112 krakkar kepptu
um titilinn Íslandsmeistari barna í skák.
Sigurvegari mótsins og Íslandsmeistari
barna 10 ára og yngri varð Dagur Andri
Friðgeirsson, en hann vann yfirburðasigur
með því að leggja alla andstæðinga sína að
velli. Brynjar Ísak Arnarson hreppti silfrið
og Hjörtur Snær Jónsson bronsið.
Hrund Hauksdóttir varð Íslandsmeistari
telpna 10 ára og yngri. Önnur varð Sædís
B. Jónsdóttir og í 3.–5. sæti urðu þær Gunn-
hildur Kristjánsdóttir, Andrea Sif Sigurð-
ardóttir og Margrét Finnbogadóttir. Gunn-
hildur hlaut 3. sæti á stigum.
Verðlaun voru einnig veitt fyrir bestan
árangur í hverjum árgangi. Hjörtur Snær
Jónsson sigraði í flokki þeirra sem fæddir
eru 1996, en Ársæll Guðjónsson í 1997-
árganginum. Baldur Haraldsson deildi
fyrsta sætinu með Ársæli, en eftir stigaút-
reikning hlaut Ársæll gullið. Skúli Guð-
mundsson var bestur þeirra sem fæddir eru
1998 og Eiður Gauti Sæbjörnsson var
fremstur í árgangi 1999.
Dagur Andri Friðgeirsson með sigurlaunin.
Metþátttaka
í barnaskák