Morgunblaðið - 23.01.2006, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. JANÚAR 2006 17
DAGLEGT LÍF Í JANÚAR
Umbo›s- og sölua›ili
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Vali› fæ›ubótarefni ársins 2002 í Finnlandi
Minnistöflur

  




  






 
  ! "#$%& '(
' )*+%&
,-& ./ 0''
111!23+22!&
4

4
5
Yamaha píanó.
Yamaha píanó og flyglar
með og án SILENT búnaðar.
Veldu gæði – veldu Yamaha!
Samick píanó.
Mest seldu píanó á Íslandi!
Fáanleg í svörtu, hnotu og mahoný.
Verð frá 357.000 kr.
Goodway píanó.
Fáanleg í svörtu, hnotu og mahoný.
Verð frá 238.000 kr.
15 mán. Vaxtalausar greiðslur.
Estonia flyglar.
Handsmíðuð gæðahljóðfæri.
Steinway & Sons
Fyrir þá sem vilja aðeins það besta.
Til sýnis í verslun okkar.
H L J Ó Ð F Æ R A H Ú S I Ð
Suðurlandsbraut 32 • 108 Reykjavík • 591 5350
Árangurinn af þessari aðgerð er var-anlegur,“ segir Þórður Sverrissonaugnlæknir en dæmi eru um að fólksem hefur farið í augnaðgerð til að
losna við gleraugu sé nokkrum árum seinna aft-
ur komið með þau á nefið. „Það sem gerist er að
eftir því sem aldurinn færist yfir breytist hjá
fólki sjónin. Þegar fólk er nærsýnt er það oft
þannig að nærsýnin breytist. Fólk getur bætt
við sig í nærsýni, maður veit það aldrei fyrr en
eftir á,“ segir Þórður. „Þegar búið er að taka úr
fólki nærsýnina með þessari aðgerð segir mað-
ur að viðkomandi komi bara aftur ef hann bætir
við sig.“
Þórður giskar á að allt að sex þúsund leysi-
augnaðgerðir hafi verið gerðar hérlendis. „Milli
5 og 10% þarf að fínstilla og laga til þess að ná
árangri strax. Það eru eingöngu tveir eða þrír
einstaklingar sem hafa komið og kvartað við
okkur. Þó að einhver sé með 0,50-gleraugu er
engin ástæða til að ganga með þau og ekki
ástæða til að gera aðgerð aftur,“ segir Þórður
og bendir á að augun sem slík haldi áfram að
breytast og aðgerðin hafi ekkert með það að
gera.
Aldursfjarsýni eftir fertugt
Hann minnir á að eftir fertugt fái margir ald-
ursfjarsýni. „Við erum á sjötta ári með þessar
aðgerðir og ef fólk er farið að spá í hvort áhrifin
af aðgerðinni renni af með tímanum er svarið
við því nei. Það er ekki málið. Við spyrjum fólk
hversu mikið sjónin hafi breyst hjá því og ef það
segir að hún hafi ekki breyst í fimm ár verðum
við að taka það trúanlegt.“ Þegar farið er í
augnaðgerð rétt fyrir fertugsaldurinn er tekið
tillit til þess að aldursfjarsýnin geti verið á
næsta leiti. „Hugsanlegt er að þeir sem bæta
við sig í fjarsýni þurfi að taka upp gleraugun til
að lesa. Það er eðlileg breyting á sjón.“ Þórður
segir að hann hafi í upphafi allt eins búist við
því að fólk kæmi til baka til að biðja um fínstill-
ingu á sjóninni fram og til baka. „Þetta er svo
sjaldgæft,“ segir hann með áherslu, „miðað við
hvað við erum búnir að gera margar svona að-
gerðir.“
Ef sjón fólks hefur breyst mikið næstu ár á
undan er ekki farið út í það að gera leysiaðgerð.
„Við viljum það ekki. Þetta eru í raun tveir hóp-
ar, annars vegar þeir sem eru nærsýnir og eru
enn að bæta við sig. Nærsýni eykst frá tánings-
árum og fram yfir tvítugt. Þeir sem eru mikið
nærsýnir bæta oft við sig fram yfir þrítugt. Þeir
sem eru með mikla nærsýni, segjum -8, eru
ánægðir ef hægt er að ná þeim niður í -1. Ef við-
komandi er enn að versna mikið er ekki gerð
aðgerð. Við ráðleggjum fólki að bíða í t.d. tvö ár
og sjá til.“ Viðmiðun fyrir aðgerð er að ekki hafi
orðið breyting upp á meira en hálfan í tvö ár.
„Hins vegar fer aldursfjarsýnin að gera vart
við sig upp úr fertugu. Augasteinninn tapar
hæfni til að breyta um lögun. Sjónin getur verið
að breytast í þeim hópi fram til sextugs. Breyt-
ingin á sjóninni hjá þeim hópi er fyrirsegjanleg
og aðgerðirnar eru miðaðar við það. Þeim hópi
eru því ekki sömu skorður settar.“ Þórður tek-
ur sjálfan sig, rétt fimmtugan, sem dæmi og
segir að hann hafi farið í sömu aðgerð í fyrra til
að losna við lesgleraugu og hann fór í fyrir fimm
árum til að losna við gleraugu. „Síðan myndi ég
fara í eins aðgerð eftir fimm ár. Það breytir
ekki öllu hvað maður er gamall. Það borgar sig
að ganga ákveðið langt og svo ekki meir.“
Þegar Þórður er spurður um þau tilvik þar
sem sjónin breytist það mikið að fólk fer að
ganga með gleraugu aftur segir hann: „Það eru
helst þau tilvik þar sem fólk yfir fimmtugt með
aldursfjarsýni eykur við sig og svo krakkarnir
sem eru nærsýnir og nærsýnin er enn að
aukast. Það er því til að fólk setji upp gleraugun
aftur.“
 HEILSA | Um það bil sex þúsund leysiaugnaðgerðir hafa þegar verið gerðar hér á landi
Augun halda áfram að breytast
Morgunblaðið/Þorkell
Þórður Sverrisson augnlæknir segir að ef
sjón fólks hafi breyst mikið næstu ár á undan
sé ekki farið út í að gera leysiaðgerð.
 Eftir 5–8 vikur er árangur hjá nær-
sýnum sá að 81,5% eru innan +/-0,25
og 98,5% eru innan við +/-0,50. Þannig
lesa 98,5% neðstu línu eftir aðgerð,
hafa 100% sjón.
 Hjá fjarsýnum eru 47% innan við
+/-0,25 og 95,1% innan við +/-1. Hafa
ber í huga að oft er ekki stefnt að núlli
því oft er um að ræða eldra fólk sem
hefur þörf fyrir betri nærsjón og leið-
réttingu á aldursfjarsýni.
 Þessar tölur sýna aðgerðir gerðar
með 4. kynslóðar leysi en síðastliðið ár
hefur 6. kynslóð verið í notkun og ár-
angur betri.
 Stærstur hluti nærsýniaðgerða er
núorðið sniðinn að hverju auga fyrir
sig, sérsnið er búið til fyrir hvert auga
sem hentar því og því einu.
 Í u.þ.b. 6% tilfella þarf að fínstilla
aðgerðina af, afar fátítt er að það tak-
ist ekki strax, u.þ.b. eitt tilfelli af þús-
und.
 Aukning í aðgerðum var 100% árið
2004 og 70% síðan 2005.
Eftir Sigrúnu Ásmundar
sia@mbl.is
Fullorðnir ættu að stunda rösk-lega hreyfingu í minnst hálf-tíma samtals á dag fimm
daga vikunnar eða oftar. Börn ættu
að hreyfa sig rösklega í minnst
klukkutíma samtals daglega. Þetta
eru ráðleggingar, sem fræðast má
um í glænýjum hreyfihring, sem
Lýðheilsustöð hefur gefið út í formi
veggspjalda í nokkrum stærðum
ásamt nýjum fæðuhring. Fæðuhring-
urinn sýnir fæðuflokkana sex sem
mælt er með að fólk borði úr reglu-
lega til að tryggja fjölbreytni.
Fæðuflokkarnir eru mjólkurvörur;
fiskur, kjöt, egg, baunir og hnetur;
ávextir og ber; grænmeti; kornvörur
og feitmeti. Haft er mismikið í geir-
um hringsins til að leggja áherslu á
að vægi hvers flokks í hollu
mataræði er mismikið og
vatn er haft í miðju hans til
að minna á að það er besti
svaladrykkurinn.
Í fæðuhringnum eru eng-
in sætindi, kökur, kex, ís,
sykraðir gosdrykkir eða djús enda
eru þessar vörur ekki nauðsynlegar
til vaxtar og viðhalds líkamans. Sæt-
indi skemma tennur og rannsóknir
benda til þess að neysla á sykruðum
drykkjum geti aukið líkur á offitu.
Þessar vörur geta þó komið inn í
litlu magni af og til, segir Hólmfríður
Þorgeirsdóttir, verkefnisstjóri nær-
ingar hjá Lýðheilsustöð.
Með hreyfihringnum eru gefnar
ráðleggingar á myndrænan hátt um
hvernig fólk getur aukið hlut hreyf-
ingar í daglega lífinu. Og þar sem
samspil næringar og hreyfingar er
tengt órjúfanlegum böndum inni-
heldur hreyfihringurinn einnig
myndir, sem minna á mikilvægi fjöl-
breytni og hollustu í mataræði, að
sögn Gígju Gunnarsdóttur verkefn-
isstjóra hreyfingar hjá Lýð-
heilsustöð.
Ávinningurinn er mestur fyrir
kyrrsetufólk, sem byrjar að hreyfa
sig reglulega. Öll hreyfing er betri en
engin hreyfing, en aukinni hreyfingu
fylgir aukinn ávinningur, sem end-
urspeglast í þeim áhrifum, sem
hreyfingin hefur á líkamann.
Með því að hjóla, ganga, velja stig-
ann umfram lyftuna og rúllustigann,
takmarka þann tíma, sem varið er í
kyrrsetu fyrir framan tölvu og sjón-
varp, en nýta þess í stað tímann til
heilsusamlegrar samveru getur fólk
tileinkað sér holla hreyfingu í dag-
lega lífinu. Að sama skapi er bent á
að hreyfing sé ekki endilega bundin
við mannvirki heldur er upplagt að
klæða sig eftir veðri, njóta stórbrot-
innar íslenskrar náttúru og fylla
lungun af fersku lofti, að sögn Gígju.
 HEILSA | Lýðheilsustöð gefur út
nýja fæðu- og hreyfihringi
Engin sætindi í
fæðuhringnum Nánari umfjöllun um hringina erað finna á heimasíðu Lýðheilsu-stöðvar: www.lydheilsustod.is.
Hægt er að reikna út næringar-
efni í mat og áætlaða orkuþörf á
www.matarvefurinn.is.
join@mbl.is