Morgunblaðið - 21.07.2006, Qupperneq 20

20 FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
PÓSTSENDUM
www.simnet.is/heilsuhorn
Glerártorgi, Akureyri, sími 462 1889,
fæst m.a. í
Lífsins Lind í Hagkaupum,
Maður Lifandi Borgartúni 24,
Yggdrasil Skólavörðustíg 16, Fjarðarkaupum,
Lyfjaval Hæðasmára og Þönglabakka,
Lífslind Mosfellsbæ, Stúdíó Dan Ísafirði
Multidophilus-12
12 tegundur
lifandi mjólkursýrugerla.
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
AUSTURLAND
Fljótsdalshérað | Eigendur jarða við
Jökulsá á Dal fara fram á fullar bætur
vegna skerðingar vatnsréttinda við
virkjun árinnar í Kárahnjúkavirkjun.
Lögfræðingar þeirra telja hóflegar
bætur 60 milljarða króna. Þeir saka
Landsvirkjun um að reyna að slá ryki
í augu matsnefndar með því að leggja
ekki fram nauðsynleg gögn til út-
reikninganna.
Lögfræðingarnir Jón Jónsson og
Hilmar Gunnlaugsson kynntu kröfu-
gerðina á fundi í Brúarási á þriðju-
dagskvöld. Þeir segja að með breytt-
um raforkulögum árið 2003 hafi
samkeppni á raforkumarkaði verið
gerð möguleg sem þýði að fráleitt sé
að styðjast við eldri útreikninga um
bætur vegna vatnsréttindanna, eins
og Landvirkjun hafi gert í sinni
kröfugerð. Þess í stað styðjast þeir
við gögn frá Noregi, en þar er ekki
óalgengt að eigendur vatnsréttinda
fái allt að 25% brúttótekna virkjana
fyrir vatnsréttindi sín. Hilmar og Jón
telja eðlilegt að miða við 15% við
Kárahnjúkavirkjun sem skilar þeim
60 milljörðum króna fyrir þann hluta
sem tilheyrir greinargerðinni. Hann
er talinn 50–60% af heildarvatnsrétt-
indum. Þeir segja þessa hlutfallsleið
sanngjarna og gagnsæja.
„Hugtök gróflega misnotuð“
Ýtrustu kröfur landeigenda vegna
bóta vegna taps á vatnsréttindum
vegna Kárahnjúkavirkjunar nema
aftur á móti 93 milljörðum króna. Er
þar miðað við helmingsskipti af arði
vegna virkjunarinnar. Á fundinum
var farið yfir ýmsa þætti vegna fram-
kvæmdar virkjunarinnar og and-
mælti Hilmar þeim fullyrðingum
Landsvirkjunar að stofnkostnaður
virkjunarinnar sé yfir 110 milljónir
króna. Hann hefði heyrt af fundi með
forstjóra Landsvirkjunar þar sem
hann tjáði fundargestum að stofn-
kostnaður virkjunarinnar næmi 81,7
milljörðum króna. Með tilliti til hag-
stæðrar gengisþróunar fyrir Lands-
virkjun á framkvæmdatímanum, auk
hækkandi álverðs sem eigi að hækka
raforkuverð, sé líklegt að sú tala sé
nær lagi. Lögfræðingarnir leituðu að-
stoðar Jóns Þórs Sturlusonar, dokt-
ors í hagfræði, við gerð kröfugerðar-
innar sem gagnrýndi meðal annars
„tilraunir Landsvirkjunar til að slá
ryki í augu manna“ og „mjög grófa
misnotkun hugtaka“ í eigendalýsingu
fyrirtækisins frá 2002 þar sem meðal
annars er fjallað um vatnsréttindin. Í
kröfugerð Landsvirkjunar, sem
kynnt var í byrjun júnímánaðar, eru
hæfilegar bætur taldar 150–375 millj-
ónir króna. Lögfræðingar landeig-
enda bentu á að ýtrustu kröfur fyrir-
tækisins væru í raun að fá vatns-
réttindin án greiðslu þar sem þau
væru ónýtt. Það telja þeir fráleita
röksemdafærslu. „Menn taka ekki
eigur manna af því þær eru ekki not-
aðar.“
Matsnefnd væntanleg
Fimm manna matsnefnd sem skip-
uð hefur verið til að kveða upp úr-
skurð í málinu er væntanleg austur til
að kynna sér aðstæður í ágúst. Lög-
fræðingar landeigenda viðurkenna að
ýmsar tölur í þeirra útreikningum séu
ágiskanir, en segja þær vel rökstudd-
ar og hafa skorað á Landsvirkjun að
leggja fram réttar tölur. Í öðrum til-
fellum er skorað á matsnefndina
sjálfa að afla sér gagna. Hilmar telur
líklegt að endanlegur úrskurður í
málinu verði kveðinn upp í lok þessa
árs eða byrjun þess næsta. Hann von-
ast eftir að hann verði vel og ítarlega
rökstuddur svo málinu ljúki þar með.
Landeigendur við Jökulsá á Dal krefjast fullra bóta vegna
skerðingar vatnsréttinda við gerð Kárahnjúkavirkjunar
Kröfugerð landeigenda
kynnt á opnum fundi
Eftir Gunnar Gunnarsson
Morgunblaðið/Gunnar Gunnarsson
Góð mæting Þétt var setið á fundinum í Brúarási á þriðjudagskvöld.
Seyðisfjörður | LungA, Listahátíð
ungs fólks á Austurlandi, stendur nú
sem hæst. Opnunarhátíðin var á
mánudag en frá þriðjudegi hafa ver-
ið í gangi ýmsar listasmiðjur og önn-
ur skemmtiatriði. Björt Sigfinns-
dóttir og Ívar Pétur Kjartansson
eru í framkvæmdahópi hátíðarinnar
og þau segja aðsókn á hátíðina hafa
þrefaldast. „Hingað eru komnir ríf-
lega 100 þátttakendur, fyrir utan
alla þá sem taka þátt í tónleikum eða
koma að framkvæmd hátíðarinnar á
annan hátt. Í ár tökum við þátt í evr-
ópsku ungmennaskiptiverkefni og
hingað eru komnir krakkar frá Hol-
landi, Eistlandi, Finnlandi og Fær-
eyjum en á næsta ári fara krakkar
frá okkur út. Hátíðin er orðin þekkt-
ari og stærri auk þess sem listalíf á
Íslandi fer vaxandi. Meðalaldur
þátttakenda er hærri en áður og við
fáum hingað krakka af öllu landinu.“
Dagskráin á hátíðinni er nokkuð
stíf, námskeiðin í listasmiðjunum
byrja klukkan níu að morgni og er
ekki lokið fyrr en klukkan fjögur síð-
degis. Frá 5–7 stendur áhugasömum
til boða að fara á gospelnámskeið en
eftir kvöldmat er opin dagskrá með
ýmsum uppákomum. Í kvöld verða
upphitunartónleikar fyrir aðra
stærri á morgun. Laugardagurinn
er öðruvísi en aðrir dagar þar sem
klukkan eitt verður uppskeruhátíð
og eftir risatónleikana verður ball
með Todmobile.
Barið í allt lauslegt Þátttakendur á stompnámskeiði á LungA.
Líf á listahátíð ungs
fólks á Austurlandi
Reykjavík | Sjö starfsmenn Vinnu-
skólans í Reykjavík hafa í sumar
starfað við að leiðbeina áttavilltum
ferðamönnum um miðbæ borgar-
innar. Verkefnið ber heitið „Lifandi
vegvísar“ og luku allir vegvísarnir
10. bekk grunnskólans nú í vor.
Blaðamaður Morgunblaðsins hitti
tvo þeirra í blíðviðrinu í gær, þá Guð-
mund Felixson og Óskar Önundar-
son, sem báðir voru hinir hressustu
með sumarvinnuna.
Vegvísarnir klæðast sérmerktum
bolum og peysum með i-merki, sem
gefa á til kynna að sá sem klæðist
flíkinni sé hafsjór upplýsinga. Þeir
félagar segja þó að fáir gefi sig á tal
við þá að fyrra bragði, yfirleitt taki
þeir eftir ef ferðmenn séu ráðvilltir í
miðbænum og gefi sig þá á tal við þá.
„Oft halda þeir að maður sé að reyna
að selja þeim eitthvað eða plata þá
einhvern veginn. Fólk býst alltaf við
hinu versta,“ segir Óskar. Eftir
nokkrar útskýringar séu flestir þó
fegnir því að fá leiðbeiningar.
Hvað þýðir Björk?
Guðmundur segir að mjög mis-
munandi sé hversu mikið sé að gera.
Þegar skemmtiferðaskipin liggi í
höfninni fyllist allt af ferðamönnum
sem vilji gera sem mest á sem
skemmstum tíma og séu því æstir í
að fá bæklinga og leiðbeiningar um
hvað sé best að skoða. Af og til koma
upp spurningar sem erfitt er að
svara. „Kona spurði mig um daginn
um íslenskar jólahefðir. Hún var að
velta því fyrir sér af hverju íslensku
jólasveinarnir væru þrettán,“ segir
Óskar. Guðmundur bætir við að
hann hafi verið spurður hvað orðið
„björk“ þýddi og hvers vegna söng-
konan Björk Guðmundsdóttir hefði
tekið það upp. Verkefnið er starf-
rækt í samvinnu við Höfuðborgar-
stofu og segja þeir félagar að verði
spurningarnar fullumfangsmiklar
eða flóknar vísi þeir ferðamönnum
einfaldlega þangað. Annars fengu
ungmennin í upphafi sumars heila
viku þar sem þau voru frædd um
hina ýmsu staði og viðburði sem
ferðamenn gætu haft áhuga á að
skoða. Þeir Guðmundur og Óskar
segjast ekki vera miklir tungumála-
menn en enskan dugi þeim fullkom-
lega. Grunnskólarnir mæltu með ein-
staklingum í verkefnið og var sér-
staklega tekið mið af því að við-
komandi væru ófeimnir og stæðu sig
vel í skóla.
Guðrún Þórsdóttir, skólastjóri
Vinnuskólans, segir að verkefnið hafi
gengið afar vel en það er eitt af
nokkrum sérverkefnum skólans.
Auk ýmissa fræðsluverkefna fyrir al-
menna starfsmenn hefur verið settur
saman sérstakur hópur nemenda til
að koma með tillögur að bættri
íbúðabyggð í Breiðholti og aðrir
hönnuðu unglingafatalínu. Einnig
vinna nýir Íslendingar í hópi þar sem
lögð er áhersla á að félagsvæða þá og
styrkja máltöku þeirra.
Vinnuskólinn reyni með þessu að
koma ungu fólki á framfæri og nýta
krafta þess í þágu borgarinnar.
„Ungt fólk er vanmetið og þetta er
tækifæri okkar til að gera borgina
skemmtilegari og litríkari,“ segir
Guðrún.
Sprelllifandi vegvísar
Morgunblaðið/Golli
Áttavilltir? Óskar Önundarson og Guðmundur Felixson vísa veginn.
Reykjavík | Haf-
erninum Sigur-
erni var í gær
hleypt í stóra
búrið hjá Fjöl-
skyldu- og hús-
dýragarðinum.
Ung stúlka, Sig-
urbjörg S. Pét-
ursdóttir, kom
Sigurerni til
bjargar á dög-
unum þegar hún
óð út í lón til að
bjarga honum en
í ljós kom að
fuglinn var
ófleygur þar
sem hann var af-
ar grútblautur
og á hann vant-
aði stélfjaðrirnar.
Sigurörn dvelur nú í Fjölskyldu-
og húsdýragarðinum þar sem gert
verður að flughæfisvandamálum
hans. Er vera hans þar í tengslum
við verkefnið „Villt dýr í hremm-
ingum“ sem fyrirtækið Fálkinn er
bakhjarl fyrir.
Flytur í gömul híbýli Styrmis
Nokkurn tíma mun taka stél-
fjaðrirnar að vaxa að nýju og er því
gert ráð fyrir að hann þurfi að
verða í umsjá manna í 1–2 ár. Þor-
valdur Þór Björnsson á Náttúru-
fræðistofnun Íslands hefur þvegið
erninum nokkrum sinnum og var
komið að því í gær að sleppa honum
út í stóra búrið í Fjölskyldu- og hús-
dýragarðinum. Búrið hefur tekið
nokkrum breytingum en síðasti íbúi
þess var storkurinn Styrmir.
Þorvaldur hafði orð á því eftir
þvottana að Sigurörn væri ein-
staklega spakur örn en ef til vill or-
sakast það af því að Sigurörn hefur
verið nokkuð seinheppinn síðast-
liðin ár. Er þetta er í annað sinn
sem hann þarf aðstoð manna vegna
grútbleytu síðan hann var merktur
sem ungi en hann er ættaður af
Faxaflóasvæðinu. Sigurörn er 6 ára
gamall en á þeim aldri verða ernir
kynþroska. Frá og með innflutningi
Sigurarnar í gær fá gestir Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðsins tæki-
færi til að sjá þennan mikla fugl
með berum augum.
Morgunblaðið/Eggert
Þvottadagur Sigurörn var þveginn áður en honum var
sleppt í búrið en nokkur átök fylgdu flutningunum.
Sigurörn flytur
í stóra búrið