Morgunblaðið - 11.09.2006, Blaðsíða 6

6 MÁNUDAGUR 11. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR




  
 


     


 

   

         
    

 

   
 
  





   




 
 




  


 


  


 
 




   

 

 
 


  
 








 
 
    
 
  


 


  

 

   
  

  

  
  
      
   
 




 

 

  
    

  

  

 
  


  

 
  



   

 



 
  

     

 
 
  
 
    


 
 


       



 

  

  

   






  


 




      

 




 



EFASEMDIR eru uppi um að markaður sé fyr-
ir hvalkjöt ef Íslendingar hefja hvalveiðar í at-
vinnuskyni, að því er fram kemur í viðbrögðum
viðmælenda sem Morgunblaðið leitaði til varð-
andi hugmyndir um að hefja atvinnuveiðar á
hval á nýjan leik á næstunni. Þá eru viðmæl-
endur sammála um að almennt sé talsverð and-
staða við hvalveiðar, þótt eitthvað kunni að hafa
dregið úr henni, og að þessi viðhorf kunni að
hafa áhrif á ferðamannaiðnaðinn hér heima.
Eins og greint var frá í Morgunblaðinu í gær
telur sjávarútvegsráðherra að Íslendingar hafi
allar lögformlegar heimildir til að hefja hval-
veiðar, þótt pólitísk ákvörðun þar að lútandi hafi
ekki verið tekin af hálfu ríkisstjórnarinnar. Haft
var eftir Ástu Einarsdóttur, lögfræðingi í sjáv-
arútvegsráðuneytinu, að Ísland hefði þjóðrétt-
arlegan rétt til að stunda hvalveiðar í atvinnu-
skyni. Mishermt var í gær að Ásta væri
lögfræðingur í samgönguráðuneytinu.
Þau Árni Finnsson, formaður Náttúruvernd-
arsamtaka Íslands, Erna Hauksdóttir, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar, og
feðgarnir Heimir Harðarson og Hörður Sigur-
bjarnarson hjá hvalaskoðunarfyrirtækinu
Norðursiglingu telja ekkert benda til þess að
markaður sé fyrir hvalkjötið og líta megi til Nor-
egs í því sambandi þar sem henda hafi þurft
hvalkjöti. Árni bendir á að trúlega þyrfti sjáv-
arútvegsráðuneytið að styrkja hvalveiðar þar
sem þær stæðu tæplega undir sér.
Erna bendir ennfremur á að þar sem óvíst sé
hvort markaður sé fyrir kjötið sé undarlegt að
rugga bátnum með því að leyfa hvalveiðar í at-
vinnuskyni. Björgólfur Jóhannsson, forstjóri
Icelandic Group, telur hins vegar að andstaða
við hvalveiðar sé einfaldlega verkefni sem þurfi
að takast á við ef farið verði út í atvinnuveiðar og
nefnir að fara mætti út í átak við að kynna sjón-
armið Íslendinga. Benedikt Sveinsson, forstjóri
Icelandic Seafood International, telur að and-
staðan við hvalveiðar sé ekki jafnsterk og oft áð-
ur og lítur ekki svo á að það hefði skaðleg áhrif á
íslenskar sjávarafurðir á erlendum mörkuðum
þótt atvinnuveiðar hæfust á nýjan leik.
Óvissa um markað fyrir hvalkjöt
og áhrif veiða á ferðaþjónustuna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Bundin við bryggju Hvalveiðiskipin hafa verið við bryggju lengi en á því gæti orðið breyting.
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
BENEDIKT
Sveinsson, for-
stjóri Iceland
Seafood Int-
ernational, segist
ekki hafa miklar
áhyggjur af áhrif-
um hvalveiða á ís-
lenskar sjávaraf-
urðir.
Hann telur umræðuna um hval-
veiðar hafa þróast þannig und-
anfarin ár að ekki sé jafnmikil
áhersla og áður á verndarsjón-
armiðin. Því hefði það mun minni
áhrif en oft áður á íslenskar sjáv-
arafurðir og sölu þeirra á erlendum
mörkuðum ef hvalveiðar í atvinnu-
skyni yrðu teknar upp. „Það var
töluvert mikil umræða fyrir nokkr-
um árum en kannski vegna þess að
við höfum ekki hreyft við þessu lengi
hefur umræðan breyst,“ segir Bene-
dikt og bætir við að mikilvægt sé að
huga að því hvort kjötið seljist og
markaður sé til fyrir vöruna.
„Mér finnst aðalmálið vera að ef til
er markaður fyrir þessar afurðir
sem af hvalnum koma væri rétt að
líta á málið,“ segir Benedikt og tekur
fram að það sé svo langt um liðið frá
því að Íslendingar stóðu í útflutningi
á hvalkjöti að erfitt sé að segja til um
hvernig slíkt myndi ganga í dag.
„En ef svo er, getur verið álitlegt
að kíkja á þetta,“ segir hann.
Aðspurður hvort einhver áform
séu til staðar hjá fyrirtækinu um að
koma sjálft að viðskiptum með hval-
kjöt segir Benedikt að það hafi ekk-
ert verið rætt.
Alls eru starfræktar á vegum Ice-
land Seafood átta söluskrifstofur í
Norður-Ameríku og Evrópu.
BJÖRGÓLFUR
Jóhannsson, for-
stjóri Icelandic
Group segir að
það sé tvíeggjað
að hefja þennan
slag sem at-
vinnuveiðar séu
en hans mat sé
að þetta sé slag-
ur sem þurfi að taka.
„Ef við horfum á íslensku þjóðina
finnst mér að við verðum að taka
þennan slag, vegna þess að við vilj-
um nýta auðlindir hafsins á sjálf-
bæran hátt og verkefnið er þá að
sannfæra alla, viðskiptavini okkar
og aðra, um að þetta geti vel gengið
upp. Ég hef verið talsmaður þess að
vinna þetta þannig,“ segir Björg-
ólfur en tekur fram að þessi umræða
hafi ekki enn farið fram innan efstu
raða í Icelandic Group, sem er eign-
arhaldsfélag samstæðu fyrirtækja í
sölu og framleiðslu sjávarafurða.
Undir vörumerki Icelandic eru sjáv-
arafurðir framleiddar í Bandaríkj-
unum og Bretlandi, auk þess sem
reknar eru söluskrifstofur í Þýska-
landi, Frakklandi, Spáni og Japan.
Þá hefur verið komið á fót starfsemi
í Noregi, Hollandi og Kína. Ljóst er
því að vörumerkið er útbreitt og
spurður um afleiðingar þess fyrir
starfsemi fyrirtækisins að hefja
hvalveiðar hér á landi segir Björg-
ólfur að eflaust geti það haft ein-
hverjar afleiðingar. Það geti líka
haft afleiðingar að gera ekki neitt
og segist Björgólfur einfaldlega líta
svo á að það sé ákveðið verkefni að
kynna viðskiptavinum sjónarmið
hvalveiðisinna og benda fólki á að
við séum ekki að fara að drepa síð-
asta hvalinn. Vinna þurfi af skyn-
semi gagnvart markaðnum og slíkt
megi til að mynda gera með því að
hleypa af stokkunum kynningar-
átaki um hvalveiðar. Hann ítrekar
að þessi mál hafi þó ekki verið rædd
innan Icelandic Group. „En ég er
líka formaður LÍÚ og þar höfum við
verið þeirrar skoðunar að nýta þurfi
hvalastofninn eins og aðra stofna.
Þannig að ég er í erfiðri stöðu,“ seg-
ir Björgólfur og hlær.
Björgólfur Jóhannsson
Slagur sem við
þurfum að taka
„VIÐ höfum
margoft brugðist
við hvalveiði-
fréttum í gegnum
tíðina með því að
benda á að það
verði að gæta
þess að fórna ekki
meiri hagsmunum
fyrir minni,“ segir
Erna Hauksdóttir, framkvæmda-
stjóri Samtaka ferðaþjónustunnar.
Hún segir að samkvæmt þeim upp-
lýsingum sem ferðaþjónustan hafi sé
ekki markaður hér fyrir hvalkjöt.
„Við áttum okkur ekki alveg á því
hvar þeir ætla að selja þetta. Við höf-
um heyrt frá Noregi að menn séu að
fleygja hvalkjöti, þannig að ég veit
ekki hvar þeir ætla að finna markaði
fyrir þetta. Meðan ekki er markaður
fyrir kjötið höfum við sagt að það eigi
ekki að rugga bátnum. Við vitum að
það er mikil andstaða meðal við-
skiptaþjóða okkar gagnvart hval-
veiðum. Veiðarnar hafa verið í vís-
indaskyni, en ef þær verða í
atvinnuskyni, ég tala nú ekki um ef
það verða veiddir stórir hvalir, hefð-
um við áhyggjur,“ segir Erna og
bendir á að ríkisstjórnin hafi hins
vegar ekki tekið ákvörðun um að
hefja þessar veiðar.
„Við höfum því beðið eftir því hvað
hún ætlar að gera. Ég trúi því ekki að
ríkisstjórnin fari að leyfa atvinnuveið-
ar án þess að það sé tryggt að mark-
aður sé fyrir kjötið.“
En hvaða áhrif myndu atvinnuveið-
ar hafa á ferðaþjónustuna?
„Það vitum við aldrei. Þótt ferða-
mönnum hafi ekki fækkað að und-
anförnu vitum við að hópar hafa hætt
við að koma til landsins út af vís-
indaveiðunum, þótt það vegi ekki
þungt í tölfræðinni. En það er dálítið
annað að vera með hvalveiðar í vís-
indaskyni en atvinnuskyni. Við höfum
áhyggjur af því að þetta hafi slæm
áhrif. Þess vegna spyrjum við til
hvers og hvað eigi að gera við kjötið,“
segir Erna.
Erna Hauksdóttir
Ástæðulaust að
rugga bátnum
„ÉG TEL að þessi
lögformlegu skil-
yrði til hvalveiða
séu ekki fyrir
hendi,“ segir
Árni Finnsson,
formaður Nátt-
úruvernd-
arsamtaka Ís-
lands, sem segist
ekki skilja hvað sjávarútvegs-
ráðherra gangi til með æfingum sín-
um. Ekki sé markaður fyrir hval-
kjöt, nýtingarhlutfall af hverri
skepnu sé lágt og velta megi fyrir
sér hvers vegna þurfi að trufla
ferðaþjónustuna með þessum hætti.
„Ég tel að mörg ríki sem eiga að-
ild að hvalveiðiráðinu muni ekki við-
urkenna rétt okkar til hvalveiða,
sérstaklega ríki sem við reiðum
okkur hvað mest á, t.d. Svíþjóð,
Frakkland, Bretland og Bandaríkin.
Þótt Íslendingar hafi sett fyrirvara
við inngöngu sína í ráðið dreg ég
það í efa að öllum finnist þetta vera
réttur skilningur. Sá sáttmáli sem
hvalveiðiráðið byggir á gerir ein-
faldlega ekki ráð fyrir því að ríki
geti gengið í ráðið með fyrirvara við
þegar gerðar samþykktir og Ísland
samþykkti á sínum tíma að hval-
veiðibannið væri í gildi.“
Árni bendir á ekki sé markaður
fyrir hvalkjöt hér og ekki heldur í
Japan. Nýtingin af hverri veiddri
hrefnu hér sé um 467 kíló miðað við
um 1.500 kíló í Noregi og ljóst sé að
töluverðu af kjötinu hér sé hent.
„Markaðurinn hér á landi er
greinilega mjög þröngur og að fara
að bæta við hann einhverjum lang-
reyðum til að friðþægja Kristjáni
Loftssyni er fáránlegt,“ segir Árni.
„Við sjáum ekki skynsemina í því
að veiða hvali þegar enginn mark-
aður er til staðar, til þess eins að
segja að menn hafi leyft hvalveiðar.
Þetta myndi þýða styrkjakerfi eins
og í landbúnaði og í rauninni er það
þannig að sjávarútvegsráðuneytið
hefur eytt tugum milljóna á ári í að
hefja hvalveiðar og árangurinn er
nákvæmlega enginn,“ segir hann.
Árni Finnsson
Lagagrundvöllur
ekki fyrir hendi
FEÐGARNIR
Heimir Harðarson
og Hörður Sig-
urbjarnarson hjá
hvalaskoðunarfyr-
irtækinu Norð-
ursiglingu eru ekki
hrifnir af hug-
myndum um að
taka upp hvalveiðar
í atvinnuskyni og
telja að áhrifin af
slíkri ákvörðun
yrðu ekki góð fyrir
atvinnugreinina.
„Menn hafa
komist upp með að
sigla undir þessu
falska flaggi sem
vísindaveiðarnar
eru. Við höfum
fengið mildari dóm
en ella af því að
þetta hefur verið í nafni vísinda. Nú
fyrst reynir á það hvort alþjóða-
samfélagið hefur mikið á móti þessu,“
segir Heimir og bætir við að hann
telji ekki að viðhorf gagnvart hval-
veiðum hafi breyst mikið.
Aðspurður hvort ferðamönnum
sem koma í hvalaskoðun hafi ekki
fjölgað undanfarin ár segir hann að
það sé rétt, en hins vegar sé ekkert
leyndarmál að hópar hafi hætt við að
koma vegna vísindaveiða. „Ef áhrifin
koma fram verða þau örugglega nei-
kvæð,“ segir Heimir og bætir við að
hann skilji ekki hvaða markaði fyrir
hvalkjöt menn sjái. Reynsla Norð-
manna bendi ekki til þess að mikil eft-
irspurn sé eftir hvalkjöti.
Hörður Sigurbjarnarson, fram-
kvæmdastjóri Norðursiglingar, segir
alveg ljóst að ef til þess komi að
stjórnvöld heimili hvalveiðar í at-
vinnuskyni komi til viðbragða af hálfu
þeirra sem stunda hvalaskoðun.
„Samtök ferðaþjónustunnar og
greinin mun örugglega bregðast hart
við. Við sjáum ekki að það séu neinar
forsendur fyrir þessu. Við munum
bregðast eins hart við og við mögu-
lega getum. Atvinnuhvalveiðar eru
ólöglegar, það er viðskiptabann á
hvalafurðum, það veit hver einasti Ís-
lendingur. Málið er ekki flóknara en
það, við styðjum ekki lögbrot.“
Heimir Harðarson og
Hörður Sigurbjarnarson
Heimir Harðarson
Hörður
Sigurbjarnarson
Áhrifin verða
ekki góð
Benedikt Sveinsson
Umræðan
breyst að
undanförnu