Lesbók Morgunblaðsins - 27.01.2007, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Stefán Hermannsson
Í
Lesbók Morgunblaðsins hinn 13.
janúar síðastliðinn heldur Ólafur
Hjálmarsson verkfræðingur áfram
að gagnrýna byggingu Tónlistar-
húss og ráðstefnumiðstöðvar (TR)
við Austurhöfnina í Reykjavík.
Þrátt fyrir að athugasemdum sem
hann setti fram í Morgunblaðsgrein
í byrjun desember hafi verið svarað á sama vett-
vangi kýs Ólafur að halda stríði sínu gegn bygg-
ingunni áfram. Ásökunum um að Austurhöfn hafi
ekki staðið vel að verki við að undirbúa bygg-
inguna og rekstur hennar vísa ég á bug. Fullyrð-
ingum um að stærð tónlistarsalarins hafi ráðist
af öðru en faglegum sjónarmiðum vísa ég einnig
á bug sem og staðhæfingum um að í rekstri húss-
ins verði aðaláhersla lögð á ráðstefnuhaldið.
Undirritaður sér hins vegar ekki ástæður til að
svara öðrum atriðum í grein Ólafs.
Aðdragandi að byggingu tónlistarhúss
Hartnær öld er liðin frá því farið var að tala um
nauðsyn tónlistarhúss í Reykjavík en fyrsta tón-
listarhúsið á Íslandi, Hljómskálinn í Reykjavík,
var reist árið 1923 og leysti þá úr brýnni þörf. Á
tímum seinni heimsstyrjaldarinnar gerði Páll Ís-
ólfsson tónskáld tillögu um að ráðist yrði í bygg-
ingu menningarhallar sem hýsti a.m.k. tvo tón-
leikasali, þjóðminjasafn og listaskóla. Efnt var til
tónleika til styrktar verkefninu en ekki varð af
framkvæmdum.
Árið 1958 tilkynnti Tónlistarfélagið í Reykja-
vík að það hygðist ráðast í byggingu tónlist-
arhallar og fékk úthlutað lóð undir hana en ekk-
ert varð af framkvæmdum. Áratug síðar, eða
árið 1970, kynnti Tónlistarfélagið á ný áform um
byggingu tónlistarhallar. Gerðar voru teikningar
og líkan að byggingunni en ekki varð af fram-
kvæmdum. Árið 1983 voru Samtök um byggingu
tónlistarhúss stofnuð og fengu úthlutað lóð í
Laugardal. Efnt var til arkitektasamkeppni um
hönnun hússins árið 1986 og tveimur árum síðar
lágu drög að aðaluppdráttum fyrir. Árið 1991 var
efnt til fjáröflunar vegna byggingar hússins og
boðað að fyrsta skóflustunga yrði tekin um sum-
arið. Ári síðar óskuðu samtökin eftir viðræðum
við borgaryfirvöld um nýja lóð fyrir tónlistar-
húsið, nú við Reykjavíkurhöfn, og jafnframt
komu fram hugmyndir um að tengja byggingu
tónlistarhúss við fyrirhugaða byggingu ráð-
stefnumiðstöðvar við höfnina.
Nokkur skriður komst á áform um byggingu
tónlistarhúss á árunum 1993–1996 þegar málið
komst á dagskrá stjórnmálaafla. Landsfundur
Sjálfstæðisflokks ályktar um málið 1993 og
Reykjavíkurlistinn er með málið á stefnuskrá
fyrir kosningar 1994. Boðað var í verkefnaáætlun
menntamálaráðuneytis árið 1996 að ákvörðun
um byggingu tónlistarhúss yrði tekin á kjör-
tímabilinu og árið 1997 mælti nefnd skipuð af
ráðherra með byggingu tónlistarhúss í Reykja-
vík og nefndi þrjá staðsetningarkosti, þar af tvo í
tengslum við ráðstefnumiðstöð. Sama ár skilaði
breskur sérfræðingur Reykjavíkurborg tillögum
um staðsetningu tónlistarhúss við Reykjavík-
urhöfn. Nefnd samgönguráðherra um byggingu
ráðstefnumiðstöðvar skilaði einnig sínum nið-
urstöðum árið 1998 og lagði til að hún yrði reist í
tengslum við tónlistarhús í miðborginni.
Í ársbyrjun 1999 tilkynna ríki og borg að þau
muni í sameiningu beita sér fyrir byggingu tón-
listarhúss og ráðstefnumiðstöðvar í miðborg
Reykjavíkur en nánari staðsetning lá þá ekki fyr-
ir. Hafði þá verið skipuð nefnd á vegum ríkis og
borgar undir forsæti Ólafs B. Thors sem hafði
það meginverkefni að undirbúa samkomulag að-
ila um fjármögnun og framkvæmdatilhögun. Ári
seinna var samþykkt tillaga um afmörkun lóðar
fyrir byggingu tónlistar- og ráðstefnuhúss og
hótels (TRH) við Austurbakka Reykjavík-
urhafnar. Í framhaldinu var efnt til hugmynda-
samkeppni um skipulag lóðarinnar og næsta ná-
grennis og voru úrslit kynnt í ársbyrjun 2002.
Undirbúningur
Samningur ríkis og borgar um byggingu tónlist-
arhúss og ráðstefnumiðstöðvar var síðan und-
irritaður formlega í apríl árið 2002 við athöfn í
Háskólabíói af Geir H. Haarde, þáverandi fjár-
málaráðherra, Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur,
þáverandi borgarstjóra, Sturlu Böðvarssyni
samgönguráðherra og Tómasi Inga Olrich, þá-
verandi menntamálaráðherra. Í samningnum var
m.a. kveðið á um að um einkaframkvæmd væri
að ræða, en í því felst að einkaaðili annast jafnt
hönnun, byggingu, fjármögnun og rekstur mann-
virkjanna. Einnig var þar kveðið á um byggingu
alþjóðlegs hótels sem reist yrði og rekið af sama
aðila.
Í framhaldinu stofnuðu ríki og borg einkahluta-
félagið Austurhöfn-TR, til að hrinda þessu um-
fangsmikla verkefni í framkvæmd. Í stjórn voru
valin Ólafur B. Thors formaður, Helga Jónsdóttir,
fulltrúi borgarinnar, Svanhildur Konráðsdóttir,
fulltrúi borgarinnar, Pétur J. Eiríksson, fulltrúi
borgarinnar, Þórhallur Arason, fulltrúi ríkisins,
Pétur Ásgeirsson, fulltrúi ríkisins, og Þór Sigfús-
son, fulltrúi ríkisins. Jafnframt var undirritaður
ráðinn framkvæmdastjóri Austurhafnar-TR.
Það fyrsta sem kom opinberlega fram frá
Austurhöfn var upplýsandi kynningarrit, In-
formation Memorandum, sem var hugsað til að
vekja athygli á verkefninu og vekja áhuga bæði
fjárfesta, hótelrekstraraðila og verktaka. Þar var
gerð grein fyrir helstu forsendum verkefnisins,
bæði fjárhagslegum og tæknilegum.
Á árinu 2003 var jafnframt leitað eftir til-
boðum í sérfræðiráðgjöf varðandi hljómburð og
sértækan búnað: Ríkiskaup önnuðust útboðið og
sérstök matsnefnd mat tilboðin. Í henni sátu:
Hjörleifur B. Kvaran lögmaður, Dagbjartur H.
Guðmundsson, þá verkfræðingur hjá Fram-
kvæmdasýslu ríkisins, og Stefán Hermannsson,
framkvæmdastjóri Austurhafnar. Niðurstaða
þeirra var að ganga að tilboði frá Artec, en það
fyrirtæki hafði áður komið að greiningu á áætl-
unum fyrir verkið í umsjá nefndar á vegum ríkis
og borgar sem Ólafur B. Thors var formaður í.
Að þessu loknu hófst undirbúningur samn-
ingskaupaferilsins með gerð samningskaupalýs-
inga og er því ferli lýst í rammagrein á opnunni.
Húsið og aðstaðan í því
Tónlistarhúsið og ráðstefnumiðstöðin verður
áberandi kennileiti í ásýnd borgarinnar en hinn
þekkti listamaður og hönnuður Ólafur Elíasson
hannaði ytri glerhjúp byggingarinnar. Aðalhönn-
uður hússins er hins vegar Teiknistofa Hennings
Larsens í Kaupmannahöfn sem þekkt er fyrir
frábæran arkitektúr, þar á meðal Óperuna í
Kaupmannahöfn, og naut hún aðstoðar Batter-
ísins við verkið. Teiknistofan útfærði einnig teng-
ingu byggingarinnar við nánasta umhverfi henn-
ar, þar á meðal hið fyrirhugaða vatnstorg sunnan
við húsið og nýju göngugötuna sem mun liggja
undir Geirsgötu að Lækjartorgi. Um hönnunina
er náið samstarf milli Portusar, Austurhafnar og
Íslenskra aðalverktaka. Verkfræðiráðgjöf er í
höndum dönsku verkfræðistofunnar Rambøll og
nýtur hún aðstoðar verkfræðistofunnar VGK-
Hönnunar. Eftirlit með hönnun og fram-
kvæmdum er á vegum íslenskra verkfræðinga og
arkitekta
Áhersla hefur verið lögð á sýnileika hússins og
verður það vel afmarkað frá miðbænum þar sem
glæsileg framhliðin og þakið gegnir stóru hlut-
verki í allri ásýnd byggingarinnar. Við hönnun
hússins var lögð áhersla á að það gæti hvort sem
er nýst allt til stærri viðburða eða að hægt verði
að skilja ráðstefnurými algerlega frá öðrum rým-
um, þannig að mismunandi starfsemi geti farið
fram á sama tíma í húsinu, án innbyrðis trufl-
unar. Til að einfalda allt flæði innanhúss eru að-
alsalirnir þrír, tónleikasalurinn, ráðstefnusal-
urinn og æfingasalurinn, hafðir hlið við hlið og er
gengið inn í þá á 2. hæð, en fjórði salurinn, sá
minnsti, er undir æfingasalnum og er gengið inn
í hann á jarðhæð. Stórar þaksvalir verða á milli
tónlistarsalarins annars vegar og æfingar- og
ráðstefnusalarins hins vegar. Svalirnar geta nýst
fyrir ýmsar uppákomur, svo sem listasýningar
og tónlistarviðburði, og þar verður hægt að njóta
heillandi útsýnis yfir flóann og borgina.
Stærsti salurinn, tónleikasalurinn, mun geta
tekið allt að 1.800 manns í sæti en þar af eru um
Ólafur Hjálmarsson hefur skrifað tvær greinar í
Lesbók þar sem hann hefur lýst efasemdum um
að hljómburður verði eins og best verður á kosið
í nýju tónlistarhúsi í Reykjavík. Hann hefur
einnig sett fram ásakanir um að ekki hafi verið
staðið vel að verki við að undirbúa bygginguna
og rekstur hennar. Hér er þessum ásökunum
vísað á bug og því haldið fram að hljómburður
verði með því besta sem völ er á í húsinu.
1800 manna salur Tónleikasalurinn tekur 1800 manns í sæti þegar allt er fullnýtt. Þrennar svalir verða í salnum og á bakvið þær verða ómrými sem gera mögulegt að auka rýmd salarins og breyta ómt
» Þeir sem fylgst hafa með
hönnuninni vita að tónlist-
arflutningur gerir fleiri og meiri
kröfur til hússins en önnur
starfsemi og að ásakanir um að
annarri af meginstoðum starf-
seminnar verði gert hærra und-
ir höfði en hinni eru með öllu til-
hæfulausar.
Tónlistarhús og ráðstefnum



    














 

 


!"# #$


$
#$%&$'#
&(


%&$'#
&(
 )!% $(*+ ,
 )!% $(*
- ,
.!)&
%&$'#
&
 /$'!.
0 "

# !%  12

!

(
)
#!
 +(
34 !
 (
5 

!6 ) 

5 

!/
7#
892:
!
!
!
!
!
!
!
!