Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.2007, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2007 3
LABAN MASTERS PROGRAMMES
+ POSTGRADUATE DIPLOMAS
Fast track, one year
specialist training available
for aspiring Dancers,
Teachers, Notators,
Choreographers and
Community Artists.
Diploma in Dance Studies
Postgraduate Certificate:
Dance in Community
Independent Study
Programme
Specialist Diploma
in Dance Notation
Study Year Abroad
PROGRAMME LEADER
Alysoun Tomkins
a.tomkins@laban.org
Study at Laban, Europe’s leading dance conservatoire.
Develop your skills as a versatile artist supported by our renowned
teaching faculty in our unique award-winning building in London UK.
MA Choreography
MA European Dance-Theatre Practice
MA Dance Performance
MA Scenography [Dance]
MSc Dance Science
PROGRAMME LEADERS
Tony Thatcher t.thatcher@laban.org
Martin Hargreaves m.hargreaves@laban.org
David Waring d.waring@laban.org
Ross Cameron r.cameron@laban.org
Emma Redding e.redding@laban.org
Scholarships and Bursaries available
CREEKSIDE LONDON SE8 3DZ UK
T +44 (0)20 8691 8600 E INFO@LABAN.ORG WWW.LABAN.ORG
Programmes offered at Laban compliant with the national framework for higher
education qualifications are validated by City University, London. Laban is committed
to equality of opportunity. Laban is incorporated by Trinity Laban. Registered Charity
309998. Supported by Arts Council England with National Lottery funds.
Photos Michelle Turruani, Martin Jordan and Merlin Hendy.
WWW.LABAN.ORG
Eftir Sigurbjörgu Þrastardóttur
sith@mbl.is
N
ei, ég verð ekki viðstödd Ósk-
arsverðlaunaafhendinguna.
Ég er að fara í hnéaðgerð og
mun fylgjast með úr rúminu
mínu,“ segir Dame Judi
Dench við frumsýningu
myndarinnar á Kvikmyndahátíðinni í Berlín,
spurð hvort hún eigi heillagrip sem hún tekur
með sér á Óskarinn. „Orðtækið ‘break a leg’
[gangi þér vel] á vel við, þeir ætla nefnilega að
hluta fótleggina á mér í sundur og setja þá
saman aftur. Ég verð töluvert hávaxnari í kjöl-
farið,“ segir hún og hlær.
Þær eru báðar eftirlæti blaðamanna og ljós-
myndara, Dench er hampað fyrir mikla
reynslu sína á sviði og tjaldi og Blanchett er á
forsíðum allra Berlinale-tímarita í marg-
víslegum kjólum. Og vinnugleði hennar vekur
athygli – hún birtist nú samtímis í Notes on a
Scandal, Babel og The Good German. „Já,
þetta hefur verið ótrúlegt ár,“ staðfestir hún.
Á Óskarskvöldi segist hún hafa komið sér upp
þeirri venju að fá sér vodka í tónik, ásamt eig-
inmanni sínum, og hyggst halda því.
Hvorug gerir ráð fyrir að vinna, en báðar
veðja á handritshöfundinn, Patrick Marber.
Breytni fólks er ferðalag
Kvikmyndin fjallar um einmana kennara, Bar-
böru Covett (Dench), sem þráir nánd og vin-
áttu og telur sig hafa fundið hana í nýjum sam-
kennara, Shebu Hart (Blanchett). Sú er hins
vegar fjölskyldumanneskja og þarf minna á fé-
lagsskap Barböru að halda, en þegar Barbara
kemst að hneykslanlegu leyndarmáli um
Shebu þykist hún vera með tromp á hendi til
að þröngva henni til vinskapar við sig.
Þarna virðist í byrjun vera lýst ham-
ingjuríku fjölskyldulífi, en svo kemur í ljós
töluvert rof. Hvers konar fjölskylda er þarna á
ferðinni?
„Ég held að harmleikur Shebu felist í því að
útávið virðist líf hennar, einmitt, sérlega ham-
ingjuríkt,“ segir Blanchett. „Hún á tvö börn,
er með traustan bakgrunn, gift góðum manni.
En á okkar tímum er ekki nóg að vera móðir
og eiginkona. Shebu finnst eitthvað vanta og
hluti af því er tilfinningaleg einangrun – eins
og gerist í mörgum hjónaböndum. Hún er ekki
ein, en hefur samt engan til að deila með trún-
aði og tilfinningum sínum.“
„Og tragík Barböru,“ bætir Dench við, „er
að hún hefur alls ekki neinn. Sár þrá hennar
eftir að tengjast einhverjum verður henni að
falli.“
Þær eru spurðar um móral sögunnar, eða
skilaboð.
„Ég veit ekki hvort það er endilega boð-
skapur í þessari sögu,“ svarar Dench að
bragði. „Þegar maður tekur að sér hlutverk
reynir maður einfaldlega að koma því til skila
að manneskjur eru flóknar. Ekkert er svart og
hvítt, við erum öll gráu tónarnir þar á milli,“
útskýrir hún. „Leikarinn reynir að sýna hvers
vegna persónan tekur ákvarðanir sínar. Að
það er alltaf eitthvert ferðalag, þróun.“ Hún
kímir: „Kannski eru skilaboðin bara: passið
ykkur á fólki sem er hrikalega einmana. Ekki
bjóða því inn í te!“ Þá er hlegið.
Nánar spurð út í hegðun Barböru, hvort öll
meðul séu réttlætanleg í leitinni að ást og ham-
ingju, neitar Dench. „Nei, aldeilis ekki, Bar-
bara sýnir að mínu mati vítaverða hegðun.
Eins og ég segi, ég myndi ekki vilja hana inn á
gafl. En þetta eru hennar aðferðir. Ekkert af
okkur hér, vonandi, myndi beita þessum
brögðum.“
Cate Blanchett tekur við: „Það fer líka eftir
því hvernig við skilgreinum ást. Ef Sheba hefði
ekki hafið samband við 15 ára nemanda, sem
er í sjálfu sér djöfullegt og ómögulegt, þá hefði
hún bara fundið aðra leið til skemmdarverka á
sjálfri sér. Það er sjálfseyðingarhvötin sem er
að mínu mati lykillinn að persónusköpun henn-
ar, ekki endilega hugmyndir hennar um ást.“
Handritshöfundurinn Marber kemur hér til
skjala, hann vill meina að konurnar séu báðar,
að vissu leyti, einfaldar í ást sinni: „Barbara
hefur aldrei verið í nánu sambandi, hún er „til-
finningaleg jómfrú“ og kann ekki að hegða sér
í slíkum samskiptum. Og Sheba kemur sér í
aðstæður sem hún veit að munu leiða hana í
glötun, en er of þróttlaus til að rífa sig úr þeim.
Hvorug þeirra hegðar sér vel, í siðferðislegu
tilliti, en báðar eru að einhverju leyti sakleys-
ingjar.“
Blanchett veik fyrir Dench
Þegar Dench og Blanchett var boðið að leika í
myndinni höfðu þær hvor um sig lesið skáld-
sögu Zoe Heller, sem myndin er byggð á, og
báðum þóttu hlutverkin „ómótstæðileg“.
„Ég var heima hjá Patrick, í heimsókn hjá
konu hans, Debru. Ég sá bókina liggja á borði
og spurði hvort hún væri að lesa hana. Nei,
sagði þá Patrick, ég er að skrifa kvikmynda-
handritið,“ rifjar Blanchett upp. „Og hann lét
að því liggja að kannski væri hlutverk í því
handa mér.“
Hún hringdi strax í umboðsmann sinn og
vonaðist um leið eftir því að Judi Dench yrði
boðið móthlutverkið. „Þetta var að þessu leyti
lífrænt ferli og féll fljótt í réttan farveg.“ Þær
höfðu áður leikið saman í Skipafréttum (The
Shipping News), Blanchett kveðst að auki hafa
verið haldin „þráhyggjukenndri hrifningu“ í
garð leikkonunnar Judi Dench um langt skeið.
„Ég var ekki hræddur við að hafa persón-
urnar flóknar,“ bætir Marber við. „Þær per-
sónur sem ég hef sjálfur áhuga á, þegar ég
horfi á kvikmyndir, eru ekki endilega góða
fólkið, heldur fólk sem glímir við innri þver-
sagnir og sýnir okkur eins og við erum öll –
margbrotnar manneskjur.“ Hann tók söguna
eigin tökum, t.a.m. er bókin sögð frá sjónarhóli
Barböru, en hann vildi gera karakter Shebu
meiri og dýpri skil og tvöfaldar því sjón-
arhornið þegar á líður. Þá breytir hann end-
inum – myndin skyggnist lengra inn í framtíð-
ina en bókin. „Við filmuðum upphaflega endinn
og horfðum á hann, en vorum sammála um að
við vildum vita meira,“ segir hann og tekur
fram að Zoe Heller sé sátt við kvikmyndaend-
inn. „Henni finnist hann réttur fyrir myndina
þótt hann hefði ekki endilega passað bókinni.“
Arkitektúr textans
Leikkonurnar eru spurðar á hverju sterkur
samleikur þeirra byggist helst. „Ja, við æfðum
í tvær vikur áður en tökur hófust, og svo höfð-
um við Richard Eyre [leikstjóra] til að vísa
okkur rétta leið,“ segir Dench einfaldlega. „Ef
upp komu vafamál, þá spurði maður Richard.
Eða Patrick. Eða jafnvel Andrew,“ segir hún,
en hinn 18 ára gamli Andrew Simpson leikur
nemandann sem Sheba tengist.
Blanchett segir að oft þurfi að hnika texta í
kvikmyndahandritum til þess að hann virki.
„En þetta handrit var svo skothelt að það var
meira spurning um að þenja sig út í arkitektúr
textans. Þetta var eins og leikrit.“
Þess ber hér að geta að Patrick Marber er
einnig leikskáld; skrifaði m.a. leikritið Komdu
nær, sem og handrit samnefndrar kvikmyndar
(Closer).
Dench: „Það er auðvitað hægt að leika senur
á ýmsa vegu. Þess vegna er oft erfitt að horfa á
sjálfan sig á tjaldinu, maður hugsar: Af hverju
valdi ég þessa leið, af hverju togaði ég í þennan
streng? Þetta er alltaf val,“ segir hún: „Mín
allra, allra bestu andartök á leikferlinum hafa
náðst í baðherberginu heima hjá mér, en það
er náttúrlega skökk tímasetning …“
Judi Dench segist áður hafa leikið
óskemmtilegar konur, nefnir t.d. Lady Mac-
beth, og því komi þetta hlutverk ekki jafn mik-
ið á óvart á ferli hennar og margir vilji vera
láta. „Það sem ég hugsa helst um, ef ég er svo
heppin að geta valið, er að gera eitthvað allt
öðruvísi en síðast. Í kjölfar rullu streyma svo
oft til manns svipuð hlutverk – öll handrit sem
ég er að lesa núna eru tilbrigði við Barböru.
En það síðasta sem mig langar er að leika svo-
leiðis konu strax aftur. Ég myndi heldur vilja
leika sirkuslistamann, eða hvað veit ég. Eitt-
hvað nýtt sem gefur mér færi á að læra, rann-
saka og uppgötva. Aðeins þannig verður vinn-
an spennandi – ef hún er ófyrirsjáanleg.“
Vinkonur mínar
Írinn ungi, Andrew Simpson, var að eigin sögn
hálfskelkaður þegar honum var boðið hlutverk
hins 15 ára Stevens í myndinni. „Þetta eru
toppkonur og svo átti ég að vera þarna, nánast
í mínu fyrsta hlutverki. En síðan var þetta frá-
bært, ég var strax tekinn inn í hópinn og í lokin
voru þær ekki lengur Judi Dench og Cate
Blanchett, tvær af bestu leikkonum bransans,
heldur bara Judi og Cate, vinkonur mínar.“
Spurður hvað foreldrunum hafi fundist um
„miður siðsamlegar senur“ sem handritið
krafðist af Andrew og Cate Blanchett svarar
hann: „Umm, ég held að pabbi hafi verið
ánægðari með þær en mamma. En þau sýndu
mér fullan stuðning – ég held þau hefðu heldur
aldrei leyft mér að hafna hlutverki með þessari
áhöfn.“
Ég myndi ekki bjóða henni í te
Leikkonurnar Judi Dench og Cate Blanchett
hafa hlotið lof og prís fyrir frammistöðu í
myndinni Hugleiðingar um hneyksli (Notes
on a Scandal), en þær túlka ólíkar kennslu-
konur sem tengjast undir sérstæðum, sið-
ferðilegum kringumstæðum. Báðar eru til-
nefndar til Óskarsverðlauna, sem veitt verða
á morgun.
Átök Sheba (Cate Blanchett) og Barbara (Judi Dench) í Hugleiðingum um hneyksli.