Lesbók Morgunblaðsins - 04.08.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. ÁGÚST 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Það er til siðs í gítarsmíðabrans-anum að frægar gítarhetjur fái
gripi, sérmerkta þeim. Iðulega er
um að ræða gítarleikara sem þekkt-
ir eru fyrir íþróttamannslega fimi á
hljóðfærið, þar sem þeir renna upp
og niður hálsinn á harðahlaupum.
Listfræðilega vigtin er þar oftast í
öðru sæti og í þessu ljósi því nokk-
uð merkilegt að J. Mascis, leiðtogi
hinnar surgandi nýbylgjurokks-
veitar Dinosaur Jr, sé nú búinn að
fá slíkan grip sér til handa, en það
er sjálft Fender-fyrirtækið sem
þykir hag sínum borgið í því að
ánafna Mascis gítar. Kannski þetta
sé tákn um ákveðna hugarfars-
breytingu, þar sem snilld Mascis
liggur ekki beint í fingrafiminni
heldur því hvernig hann á ein-
stakan hátt rífur bjagaðan hávaða
og skerandi drunur út úr gítarnum.
Stíll hans er einkar persónulegur
og hefur mótað margan gítarleik-
ann. Gítarinn er fjólublár að lit og
glitrar á búkinn. Kallast hann fullu
nafni „J Mascis Fender Jazz-
master“, og botnar tónlistar-
fréttadeildin lítið í því að hvað þessi
djass er að gera þarna. Verð ku 800
dollarar. Dinosaur Jr., en sveitin
kom saman á nýjan leik fyrir
stuttu, er nú að túra um allar triss-
ur en ný plata, Beyond, sem út kom
á þessu ári hefur fengið fínustu
dóma.
  
Hinn síðskeggjaði DevendraBanhart er loksins tilbúinn
með nýjan ópus,
og kallast hann
hinu hrikalega
nafni Smokey
Rolls Down
Thunder Canyon,
nafn sem er nú
nett á skjön við
undirblíða tónlist
mannsins. Tvö
lög af plötunni
streyma nú um
myspace-setur Banharts en platan
er áætluð til útgáfu þann 25 sept-
ember næstkomandi, á XL.
  
Travis Morrison, sem eitt sinnvar í brúnni hjá gæðasveitinni
Dismemberment Plan (sem sótti Ís-
land heim fyrir nokkrum árum) er
klár með nýja sólóplötu. Frægt er
orðið þegar fyrsta verk hans sem
einherja, Travistan, fékk 0% hjá
hinum áhrifaríkia miðli Pitchfork,
dómur sem drap plötuna með öllu
en plötubúðir vestanhafs drógu
pantanir til baka vegna þessa. En
hvað um það, nýja platan kallast All
Y’All og er ellefu laga og sveit
Morrison, The Hellfighters, stendur
þétt að baki honum á plötunni. Þá
stýrði fyrrum félagi hans í Dism-
emberment Plan, Jason Caddell,
upptökum. The Dismemberment
Plan (tékkið endilega á Emergency
& I (’99) og Change (’01) ef þið vilj-
ið kynnast þessari framúrskarandi
sveit) hefur reyndar verið að koma
saman aftur að undanförnu og lék
hún á tvennum tónleikum í Wash-
ington DC fyrir stuttu.
  
Og önnur stutt að lokum. AlexTurner úr Arctic Monkeys er
að fara að hljóðrita plötu með Mile
Kane úr hinni efnilegu The Rascals.
Mögulega verður verkefnið kallað
Turner & Kane en mestu máli
skiptir hversu frábærar fréttir
þetta eru, en plata Arctic Monkeys
sem út kom í ár, Favourite Worst
Nightmare, er hiklaust ein af plöt-
um þessa árs.
TÓNLIST
Alex Turner
Devendra Banhart
J Mascis
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Spice Girls-æðið sem brast á sumarið1996 kom flestum á óvart, enda höfðuallir verið uppteknir af britpoppinu ogglímu Oasis og Blur um rokkmeist-
aratitilinn. Þá var það að froðukennt popplag,
Wannabe, gerði allt vitlaust – víst var það illa
sungið með óskiljanlegum texta, en líka ótrú-
lega grípandi ferskt danspopp. Ekki skemmdi
svo sagan sem soðin var saman um að hvernig
stelpurnar hefðu hist í atvinnuleit og ákveðið að
taka höndum saman. Stelpur um allan heim
féllu fyrir fjörkálfunum fimm og fyrsta breið-
skífan, Spice, sem kom út skömmu fyrir jól
1996, setti sölumet um allan heim. Þess má
geta að hún sat í efsta sæti breska breiðskíful-
istans í fimmtán vikur samfleytt. Wannabe var
fyrsta smáskífan, eins og getið er, og í kjölfarið
komu Say You’ll Be There, 2 Become 1 og Who
Do You Think You Are / Mama. Lögin voru öll
bráðvel heppnuð, víst iðnaðarframleiðsla, en
handverkið var fyrsta flokks, svo gott reyndar
að ekki skipti svo miklu að þær stöllur voru all-
ar með takmarkaða sönghæfileika. Reyndar má
halda því fram að það hve slakir söngvarar þær
voru lyfti lögunum úr því að vera sálarlaus
formúla í eitthvað annað og betra – maður
heyrir alltaf í almúgastelpunum, búðarlokunum,
og fyrir vikið öðlast lögin einlægni og hlýju.
Sum laganna á plötunni eru framúrskarandi
popplög, til að mynda Wannabe, Say You’ll Be
There, 2 Become 1, en bestu lögin á skífunni
eru öll úr smiðju þeirra Richard „Biff“ Stann-
ard og Matt Rowe, sem unnið hafa fyrir svo
ólíka listamenn sem Kylie, U2, David Gray og
New Order. Markaðssetning á 2 Become 1 er
gott dæmi um það hve naskur umboðsmaður
sveitarinnar var, enda var lagið tekið upp tví-
vegis, annars vegar fyrir unglingsstúlkur og
hinsvegar fyrir homma, enda nutu Spice Girls
mikillar hylli meðal breskra homma, og reyndar
homma víða um heim. Í textanum fyrir stelp-
urnar var sungið um það að stelpur og strákar
ættu vel saman, en í hommaútgáfunni var það
áherslan á að ástin myndi sameina elskendur.
Sjá skemmtilega samantekt um þetta á wiki-
pedia.org. Næsta skífa Spice Girls er fagmann-
legri og jafnbetri hvað lagasmíðar varðar, en á
henni er ekki sami galsi og almúgastelpurnar
eru nánast horfnar, búið að slípa þær svo að
persónueinkenni eru eiginlega horfin úr rödd-
unum. Spice er þannig ekki endilega besta
plata Spice Girls-stúlkna, en hún er sögulegasta
platan og einlægasta, klassískt stelpupopp.
Klassískt stelpupopp
POPPKLASSÍK
Eftir Atla Bollason
bollason@gmail.com
E
inhvers staðar komst einhver
hnyttinn blaðamaður svo að
orði að þegar britpopp tímabil-
ið stóð sem hæst hafi rétta
svarið við spurningunni „Blur
eða Oasis?“ verið „Pulp.“ Ef ég
vildi nú gerast jafnhnyttinn mætti segja að í
bílskúrsrokkbylgjunni sem hefur verið að
ganga yfir síðasta hálfa áratug eða svo mætti
segja að svarið við spurningunni „Strokes eða
Franz Ferdinand“ sé „Art Brut“ (þótt bylgjan
sú hafi að vísu einkennst af öllu meiri vinsemd
heldur en hin).
Eins og með Pulp hafa verið öllu minni læti í
kringum Art Brut heldur en stærstu sveitirnar
á svipaðri bylgjulengd. Að sama skapi eru
töfrar sveitarinnar að mestu leyti bundnir við
orðheppinn og heillandi aðalsöngvara með gríð-
arlega sterka nærveru. Hann heitir hins vegar
ekki Jarvis Cocker heldur Eddie Argos.
Argos þessi hafði verið í ýmsum hljóm-
sveitum í heimabæ sínum Bournemouth, meðal
annars einni sem vakti athygli eftir að Argos
tók upp á því að leika á ryksugu á tónleikum.
Þegar hann fluttist til Lundúna var hann harð-
ákveðinn í að halda uppteknum hætti. Þar sem
hann var staddur í partíi við Mornington Cres-
cent í Lundúnum hóf hann að smala fólki í
sveitina. Gítarleikarinn Chris Chinchilla var til
í slaginn og meðleigjandi hans, Frederica
Feedback, var til í að leggja á sig að læra á
bassa til að geta verið með. Hinn gítarleikarinn
– Ian Catskilkin – hafði verið með Argos í
hljómsveit í Bournemoth, og Þjóðverjinn Mi-
key Breyer var síðastur til að ganga til liðs við
Art Brut – sagan segir að einhver hafi heyrt
hann segja frá því í strætó að hann kynni á
trommur og ynni í fatabúð á Carnaby Street.
Argos og félagar fóru í búðina, Mikey var ekki
við svo þau skildu eftir miða, og stuttu síðar
var Mikey genginn til liðs við sveitina. Þetta
var snemma árs 2003 og í maí lék sveitin á sín-
um fyrstu tónleikum.
Skáldlegt innsæi
Frásögn þessi er án allrar ábyrgðar – nöfnin
eru vitaskuld dulnefni (hversu svalt væri ann-
ars að vera kona og heita Freddy Feedback?)
og undirrituðum kæmi ekki á óvart ef sagan
væri öll uppspuni, hugarburður Eddie Argos;
sannleiksgildið eflaust engu meira en í sög-
unum sem hann er vanur að segja við undirleik
hljómsveitarinnar. Hins vegar er ekkert ótrú-
legt við þessa sögu, hún er hversdagsleg og
rómantísk í sömu mund, alveg eins og bestu
textar Argos.
Eitt flottasta lag Art Brut, lagið „Emily
Kane,“ nær að fanga söknuð (eða þráhyggju)
eftir æskuást með mjög sannfærandi hætti.
Orðfærið er einfalt, tilfinningin líka, en innsæið
þeim mun magnaðra:
I was your boyfriend when we were 15,
it’s the happiest I’ve ever been.
Even though we didn’t understand
how to do much more than just hold hands.
There’s so much about you I miss,
the clumsy way we used to kiss.
I wish I’d convinced you you’d made a mistake,
if memory serves we’re still on a break.
Other girls went and other girls came,
I can’t get over my old flame.
I’m still in love with Emily Kane.
[…]
I’ve not seen her in 10 years,
9 months, 3 weeks, 4 days, 6 hours, 13 minutes, 5
seconds.
[…]
All my friends think I’m insane,
I’m still in love with Emily Kane.
Þetta er kannski ekki áhrifamikið á pappír,
en þegar Eddie Argos syngur sig gegnum þessi
orð af krafti með þétta rokksveitina á bak við
sig er erfitt að hrífast ekki með. Trúið mér.
Utangarðsmenn
„Emily Kane“ er á fyrstu breiðskífu Art Brut,
plötunni Bang Bang Rock & Roll sem kom út
sumarið 2005. Platan hefst á eins konar kynn-
ingu, laginu „Formed a Band“ þar sem Argos
upplýsir hlustandann um að hann hafi nú stofn-
að hljómsveitina Art Brut, og sveitin ætli sér
að semja lag sem verði til þess Ísrael og Pal-
estínu komi saman og að stefnan sé tekin á Top
of the Pops þar sem stendur til að leika sama
lagið átta vikur í röð. En draumarnir rætast
ekki alltaf og eftir slæma helgi getur þunglynd-
ið skollið á. Í laginu „Bad Weekend“ segir Ar-
gos „sometimes it’s hard to stop / when your
heart is set on Top Of The Pops“ og þegar
botninum er náð klykkir hann út með eftirfar-
andi yfirlýsingu: „Popular culture no longer
applies to me.“ Argos finnur sjálfan sig í hlut-
verki utangarðsmannsins og allt kemur heim og
saman: Art Brut er heitið sem franski listmál-
arinn Jean Debuffet gaf list utangarðsfólks;
geðveikra, fanga, og annarra sem lifa á jaðr-
inum.
Á nýrri plötu Art Brut, It’s a Bit Complica-
ted, eru tilfinningaflækjur persónanna sem Ar-
gos segir frá (iðulega í fyrstu persónu) engu
minni eins og titillinn gefur til kynna. „To
every girl that’s ever been with me / I got over
you – eventually“ segir í „People in Love“ og
eftir aðra slæma helgi segir Argos: „Everyt-
hing’s going to be alright / I’m going to find it
hard to sleep tonight“ (úr „Late Sunday Even-
ing“). Ástæðan fyrir einstefnunni í textagerð-
inni er tínd til í „Sound of Summer“: „All the
best pop songs are girl meets boy.“
Tónlistin er annars svipuð, gítarleikarinn Ja-
sper Future sem kom í stað Chris Chinchilla
breytir hljómnum ekki tilfinnanlega. Lögin eru
poppaðri ef eitthvað – blásturssveit í „Late
Sunday Evening“ er í öllu falli ansi britpoppuð.
It’s a Bit Complicated er ekki jafngrípandi og
fyrri platan, og nýjabrumið er vitaskuld á
brott, en skífan vinnur á og mun eflaust koma
til með að rata oft undir nálina næstu mánuði,
svona þegar ég er í stuði til að vorkenna
hnyttnum en vesælum töffara.
Hversdagsleg rómantík
Svarið við spurningunni „Strokes eða
Franz Ferdinand“ er „Art Brut“. Art Brut
hefur sent frá sér nýja plötu, It’s a Bit
Complicated.
Art Brut Töfrar sveitarinnar að mestu leyti bundnir við orðheppinn og heillandi aðalsöngvara með
gríðarlega sterka nærveru en ný plata hennar heitir It’s a Bit Complicated og vinnur á við hlustun.