Lesbók Morgunblaðsins - 18.08.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 2007 7
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
Bandaríski rapparinn Jay-Z hefurverið útnefndur tekjuhæsti
rappari heims af viðskiptatímaritinu
Forbes.
Jay-Z, sem heitir réttu nafni
Shawn Carter, komst í efsta sæti
listans með því að
vinna sér inn 34
milljónir dala á
síðasta ári en það
nemur um 2,4
milljörðum ís-
lenskra króna.
Kingdom Come,
ellefta hljóðversp-
lata Jay-Z kom út
á síðasta ári og
seldist í um tveim-
ur milljónum eintaka. Þá er Jay-Z
forstjóri Def Jam plötuútgáfufyr-
irtækisins og einn af eigendum New
Jersey Nets körfuboltaliðsins en
hann er þó trúlega einna þekktastur
sem kærasti söngkonunnar þokka-
fullu Beyoncé Knowles.
Curtis Jackson, betur þekktur sem
50 Cent, er ekki langt undan í öðru
sætinu en hann hafði um 32 milljónir
dala upp úr krafsinu í fyrra.
Í næstu sætum á eftir eru Diddy,
Timbaland og Dr. Dre.
  
Robbie Williams og Gary Barlowhafa loksins grafið stríðsöxina.
Söngvararnir hafa verið miklir
óvinir frá því Williams hætti í stráka-
sveitinni Take That fyrir rúmum ára-
tug síðan. Þeir
hittust hins vegar
á sáttafundi í Los
Angeles fyrir
skömmu. „Við átt-
um mjög gott
spjall. Honum líð-
ur mjög vel og við
erum orðnir góðir
vinir að nýju.
Þetta var okkar
besta sam-
verustund frá árinu 1996,“ sagði Bar-
low í viðtali. Aðspurður neitaði hann
hins vegar orðrómi þess efnis að
Williams ætli að ganga til liðs við
Take That að nýju.
Endurkoma sveitarinnar hefur
gengið framar björtustu vonum og
var uppselt á alla tónleika hennar í
fyrra. Talið var að Williams myndi
jafnvel koma fram með Take That á
tónleikaferðalaginu en af því varð
ekki. Fréttir af sáttafundi hans og
Barlows hafa hins vegar vakið von í
hjörtum hörðustu aðdáenda þeirra.
  
Brian Ritchie, bassaleikari banda-rísku rokksveitarinnar Violent
Femmes, hefur höfðað mál á hendur
Gordon Gano, söngvara sveitarinnar.
Ritchie sakar Gano um að hafa leyft
notkun á þekktasta lagi sveitarinnar,
„Blister In The Sun“, í auglýsingu
fyrir Wendy’s skyndibitastaðina, án
þess að bera það undir hina meðlimi
sveitarinnar og án þess að hafa greitt
þeim fyrir notkunina.
Gano segir að fréttirnar hafi komið
sér mjög á óvart, sérstaklega í ljósi
þess að sveitin sé nýkomin úr vel
heppnaðri tónleikaferð frá Suður-
Afríku.
Málið fer nú fyrir rétt í New York,
en vafi leikur á hver eigi réttinn að
lögum sveitarinnar. Talið er að málið
muni ekki trufla tónleikahald þeirra
félaga á næstunni.
Violent Femmes slógu í gegn í upp-
hafi níunda áratugarins með lögum á
borð við „Add It Up“, „Gone Daddy
Gone“, „Kiss Off“ og „Please Do Not
Go“. Sveitin heimsótti Ísland og hélt
tónleika á Broadway 22. apríl árið
2004.
TÓNLIST
Jay-Z
Robbie Williams
Violent Femmes
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
AÐDÁENDUR Elvis Presley eru margirá þeirri skoðun að sjöundi áratugurinnhafi nánast verið ónýtur þegar litið eryfir tónlistarferil hans, enda var hann
önnum kafinn við að leika í hverri hörmung-
armyndinni af annarri á þeim tíma og eina sem
kom út með honum var plötur tengdar viðkom-
andi myndum. Þetta er þó ekki alveg sannleik-
anum samkvæmt, því Pot Luck kom út 1962, sál-
maskífan How Great Thou Art kom 1967 og svo
kom hans besta plata, From Elvis in Memphis,
út 1969. Við þetta má svo bæta skífunni For the
Asking, sem tekin var upp 1963 og ’64, en kom
ekki út fyrr en 1990.
Elvis fór í hljóðver með Scotty Moore og fé-
lögum í maí 1963 að taka upp lög á plötu sem
fylgja átti eftir Pot Luck. Frekari upptökur voru
svo í janúar 1964, en þegar platan var tilbúin
komst hún ekki að fyrir bíóplötum og endaði með
því að lögin af henni voru notuð sem uppfylling á
bíóskífurnar. Eftir lifði svo goðsögnin um
„týndu“ Elvisskífuna.
Um þetta leyti var orðið sífellt erfiðara fyrir
Elvis að fá almennileg lög til að syngja, því allir
almennilegir lagasmiðir sættu sig ekki við að
þurfa að gefa eftir höfundarrétt af lögum sínum,
en það var skilyrði sem umboðsmaður Elvis
setti. Það skýrir að nokkru leyti hve bíóskífurnar
eru almennt lélegar og rættist ekki úr fyrr en
hann fór í hljóðverið hjá Chips Moman í Memp-
his.
Að þessu sögðu er For the Asking prýðis El-
visskífa. Umslagið er skemmtileg gamaldags,
eins og sjá má, sver sig í ætt við Pot Luck og
fleiri Elvisplötur frá þessum tíma. Á skífunni eru
fimmtán lög, þeirra þekktust „You’re The Devil
In Disguise“ og „It Hurts Me“, en á skífunni eru
fleir fín lög, til að mynda „Witchcraft“, „Echoes
Of Love“, „Love Me Tonight“ og „Never End-
ing“ sem hann syngur hreint frábærlega.
Sveitin sem hann er með með sér stendur sig
líka vel, Scotty Moore traustur á gítarinn að
vanda, Bob Moore á bassa og D.J. Fontana á
trommur og Floyd Cramer á frábæra spretti á
píanó og orgel. Jordanaires syngja með í nokkr-
um lögum og óaðfinnanlegt að vanda.
Besta yfirlitið yfir hljóðversupptökur Elvis á
sjöunda áratugnum er safnið From Nashville To
Memphis, sem hefur að geyma fimm diska, 130
lög. Líklega er þó nóg fyrir flesta að komast yfir
Pot Luck, For the Asking og From Elvis in
Memphis. Eintök af For the Asking er þó vænt-
anlega ekki hægt að finna nema í safnarabúðum
núorðið, en sannir aðdáendur setja það ekki fyrir
sig.
Týnda Elvisskífan
POPPKLASSÍK
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
N
AUMHYGGJA er þekkt listform
í klassískri tónlist sem náði hæð-
um á sjöunda og áttunda ára-
tugnum. Áþekk stefna hefur sótt
í sig veðrið í danstónlist, þó
óneitanlega sé verið að teygja
merkimiðann ansi langt með að nota hann yfir
slíka músík því fáir dansa við naumhyggjulegt
techno.
Naumhyggjulegt techno, minimal techno, er tíð-
um laglínulaust og framvinda í viðkomandi lögum
byggist oft á því að hljóðfæri eða hljóð síga smám
saman inn í hljóðmyndina og hverfa síðan út aftur.
Líkt og með aðra merkimiða í tónlist eru skiptar
skoðanir um hvað sé naumhyggjulegt techno og
hvað ekki og í seinni tíð má segja að þessi flokkun
sé orðin svo löskuð að nýja merkimiða þarf til.
Ljósmyndari, grafískur hönnuður
og tónlistarmaður
Það er alsiða með danstónlistarmenn að þeir vinna
í ólíkum gerðum tónlistar og þá oftar en ekki undir
ólíkum listamannsnöfnum. Bandaríski tónlist-
armaðurinn Taylor Deupree er einmitt slíkur lista-
maður og hefur sent frá sér fjölmargar skífur með
ólíkum gerðum danstónlistar. Í seinni tíð hefur
hann þó heillast hvað mest af naumhyggjunni og
gengið svo langt í þá átt, til að mynda á skífunni
frábæru Stil, að segja má að varla sé hægt að kalla
það tónlist, eiginlega æfingar með hreinar hljóð-
bylgjur. Fjölmargir listamenn aðrir hafa fengist
við slíka músík, sjá til að mynda Multiples eftir
Keith Fullerton Whitman, en Deupree hefur þróað
formin lengra en flestir eins og heyrist til að
mynda vel á nýlegum einkar skemmtilegum disk
hans, 1 am, sem er 21:21 mínúta af mótuðu suði og
braki.
Taylor Deupree er hálffertugur Bandaríkjamað-
ur, ljósmyndari, grafískur hönnuður og tónlist-
armaður. Hann hóf tónlistarferil sinn sem einn
liðsmanna techno-sveitarinnar Prototype 909 sem
lék hratt og harkalegt techno, en Deupree fékk
viðurnefnið Taylor 808. Samhliða þessu fékkst
hann einnig við aðra gerð tónlistar, hægfara og
innhverfa ambient-tónlist í tvíeykinu SETI með
Savvas Ysatis. Hann lét það ekki nægja því hann
gaf líka út tónlist undir nafninu Human Mesh
Dance og var þá einhverstaðar á milli þessara
tveggja póla í raftónlist.
Prototype 909 sendi frá sér fjórar breiðskífur,
Acid Technology, sem kom út 1993, Live 1993-1995
kom út 1995, Transistor Rhythm, 1995 og Joined
at the Head sem kom út 1997. SETI hefur gefið út
þrjár skífur, SETI kom út 1993, Pharos kom 1994
og Ciphers kom 1996. Þess má geta að SETI hefur
nafn sitt frá SETI-stofnuninni sem leitar að lífi í al-
heimnum utan jarðar og upptökur frá stofnuninni
eru notaðar á Pharos.
Human Mesh Dance sendi frá sér fyrstu breið-
skífuna, Hyaline 1993. Mind Flower kom út 1994
og Theseceretnumbertwelve 1997, sú plata kom út
á vegum útgáfunnar 12k, sem Deupree stofnaði 1.
janúar 1997 og hefur gefið út plötur hans og fjöl-
margra áþekkra listamanna. Deupree hefur þó
haldið áfram að taka upp með öðrum, undir öðrum
nöfnum og jafnvel fyrir önnur fyrirtæki. Þannig
gaf hann út CD Arc vs. Tiny Objects in Space með
Savvas Ysatis 1997, en þeir Ysatis störfuðu einnig
saman undir nöfnunum Futique, Skai og Arc. 1998
kom út platan Alphabet Flasher sem hann gerði
undir nafninu Drum Komputer (samstarf við forð-
um félaga úr Prototype 909).
Einfaldleikinn allsráðandi
Sama ár kom út fyrsta platan sem hann gaf út und-
ir eigin nafni, Comma. Spec, plata sem hann gerði
með Richard Cartier, kom út ári síðar. .N kom út
2000 og sama ár gaf hann út Active/Freeze sem
hann gerði með Tetsu Inoue. Skömmu síðar kom
þriðja sólóskífan, Polr, sú fjórða Occur, kom 2001,
og Stil 2002, en það er sú skífa sem borðið hefur
hróður hans hvað víðast, enda frábær plata í ein-
faldleik sínum. Hún er talsvert frábrugðin fyrri
verkum Deuprees fram að því, sannkölluð naum-
hyggja þar sem hljómar eru leystir upp í frum-
eindir og skoðaðir frá ýmsum sjónarhornum, ein-
faldleikinn allsráðandi.
Invisible Architecture #8 og Post_Piano komu
út 2003, January og Mujo 2004, Every Still Day,
Live In Japan og Post_Piano 2 2005, 1AM, May 6,
2001, Northern og Specification.Fifteen 2006 og á
þessu ári eru komnar tvær plötur, Landing og Lis-
tening Garden. Ótaldar eru fjölmargar smáskífur,
tólftommur og aðrar stærri skífur sem Deupree
hefur gefið út á þessum árum, en þær eru á annan
tug. Hann hefur líka gefið út átta plötur með end-
urunninni tónlist, tekið þátt í að gera sextán skífur
með öðrum og á lög á fjölmörgum safnplötum.
Samhliða þessu hefur Deupree rekið útgáfufyr-
irtæki sitt (tvö fyrirtæki reyndar því hann stofnaði
útgáfuna Happy til að gefa út japanskt popp fyrir
nokkrum árum), starfað við grafíska hönnun, með-
al annars sem yfirhönnuður hjá Instinct Records-
útgáfunni, unnið við kvikmyndir og ljósmyndun.
Mótað suð og brak
Það er alltaf áleitin spurning í tónlist hverju
megi sleppa og sumir tónlistarmenn leita svars
alla ævi. Í danstónlistinni hafa menn náð býsna
langt í slíkum rannsóknum og gott dæmi þar um
er bandaríski tónlistarmaðurinn Taylor Deup-
ree.
Naumhyggja Taylor Deupree er ótrúlega afkastamikill í öllu því sem hann tekur sér fyrir hendur,
hvort sem um ræðir tónsmíðar, útgáfu eða grafíska hönnun.