Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.2007, Blaðsíða 16

16 SATURDAY 22. DECEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Þröst Helgason
throstur@mbl.is
Þ
essi bók er um það hvað sam-
skipti fólks geta verið sorgleg,
en um leið furðulega falleg,“ seg-
ir Sigurbjörg Þrastardóttir um
nýja ljóðabók sína Blysfarir.
Bókin segir ástarsögu konu og
karls. Þetta er prósaljóð, bálkur upp á tæpar
150 síður.
„Þetta er bók um ástand og líðan. Þótt hún
segi sögu þá braut ég tímalega framvindu upp.
Það liggur ekki endilega á mínu áhugasviði að
búa til plott. Og það er ekki hefðbundinn endir,
góður eða vondur, á ævintýrinu.“
En þetta er ævintýri. Þarna segir frá manni
sem eltir hvítan dreka.
„Já, drekinn er dramatískt afl í ástaræv-
intýrinu, óviðráðanlegt og myrkt, handan
mannlegs máttar.“
Samt er þetta ekki venjulegur ævintýradreki
heldur öllu raunverulegra kvikindi. Og það er
erfiðara að komast undan honum. Og hann er
eitraðri en aðrir drekar.
„Einmitt, hann er eitrið. Og hann getur
breytt hamingju í sorg,“ segir Sigurbjörg. „En
það getur reyndar líka afbrýðisemin og aðrar
þungar tilfinningar sem manneskjan ræður illa
við en virðist stundum ánetjast, eins og eit-
urlyfi.“
Ást getur verið brenglun á rökhugsun
Þessi bók er eiginlega lýsing á ástandi, ást sem
einhvers konar truflun.
„Ást getur verið brenglun á rökhugsun. Það
þarf ekki endilega að vera slæmt ástand, það
getur verið algerlega dásamlegt og fallegt. En
það getur líka orðið áráttukennt. Og fólk geng-
ur mjög langt fyrir þessa tilfinningu, rétt eins
og slæmar tilfinningar geta leitt fólk út í ógöng-
ur. En það er rétt, þetta er bók um ástand.“
Þarna eru samt öll hefðbundnu ást-
arsöguþemun eins og þessi ofboðslega hrifning,
afbrýðisemin, svikin og sorgin eða missirinn.
Þetta er ástarsaga, ekki satt?
„Jú, jú, en samt hefði ég endilega ekki kallað
bókina ástarsögu á titilsíðu. Einn slíkur stimpill
útilokar svo marga aðra. Mig hefur stundum
langað til að nota undirtitil á borð við Skýrslu,
það er nægilega óbókmenntalegt, andlýrískt.
Annars flaug mér í hug um daginn að biðja
Arnald Indriðason um að markaðssetja Harð-
skafa sem ljóðabók og ég hefði í staðinn kynnt
Blysfarir sem krimma. Það hefði verið gaman
að sjá viðbrögðin, ég meina á markaðnum. Það
er ljóðræna í Arnaldi, sjáðu til dæmis heitið,
Harðskafi. Og Blysfarir eru öðrum þræði
glæpasaga. Fólk setur sig of oft í stellingar
gagnvart ljóðum sem það gerir ekki gagnvart
öðrum tegundum, þess vegna hefði verið gam-
an að snúa þessu á haus. En ég fékk hugmynd-
ina of seint.“
Og miskunnsemin, stundum
gengur hún of langt
En heitið Blysfarir?
„Mér finnst það fallegt. Það er líka auðvelt að
misheyra það sem slysfarir,“ svarar Sig-
urbjörg. „En fyrst og fremst vísar það inn í
bókina.“
Já, það er mikill eldsmatur í ástinni.
„Myndmálið í þessum texta er sterklega
tengt eldi, ýmsum glæringum. Meðal annars
kemur þar fram sú skoðun að bálför sé fallegri
dauðdagi en krossfesting.“
Ertu sammála því?
„Ekki endilega.“
Reyndar er allt logandi í trúarlegu táknmáli í
bókinni. Þjáningin er líka leiðarstef. Viltu skýra
það?
„Stúlkan sér sig, eða speglar sig, á köflum í
Kristsmynd, hún gatar á sér lófana, stendur
með útrétta handleggina, finnst hún geta mett-
að fimm þúsundir og svo framvegis. Það er eitt-
hvað með þessa tilfinningu að fórna sér fyrir
það sem er æðra eða hærra, kannski hugsjón,
kannski hamingju einhvers annars. Og mis-
kunnsemin, stundum gengur hún of langt. En
bókin snýst líka um upprisuhugmyndina, í
myrkrinu og eitrinu er einhvers staðar logandi
hvítur blossi, björgunin.“
Ekkert eftirsóknarvert að fólk
sé forvitið um mig
Og þarna er líka blá mjólk.
„Já, það er eitthvað barnslegt við mjólk og
sagan fjallar meðal annars um það hvernig sak-
leysi er spillt.“
Í þessari bók er hvíti liturinn tákn hins illa.
„Hvíti liturinn er lúmskur. Hann er yfirleitt
sakleysið, í versta falli sorgin, en hér er drekinn
hvítur, eitrið er hvítt, lygin er hvít, það kemur
ítrekað fyrir. Og í fljótu bragði sér maður ekki
endilega muninn á hvítu mjólkurskeggi og
hvítri froðu sem er alls ekki barnsleg heldur
tengist ávana, fullorðinsheiminum.“
En af hverju skrifarðu ljóð um þetta efni en
ekki skáldsögu?
„Það kom aldrei til greina að færa þetta inn í
skáldsögu. Ég hélt fyrst að þetta yrði bara eitt
ljóð, að vísu svolítið langt. En síðan sat ég uppi
með heila bók. Hún er samt bara eitt ljóð.“
Það eru ekki til margar ljóðabækur af þessu
tagi, svona ljóðsögur.
„Kannski ekki,“ segir Sigurbjörg, „en ég
hafði engin viðmið í huga, formið varð bara til.
Orðfærið kom líka án mikillar yfirlegu, eins
konar sambland af götumáli og orðum sem mér
þykja falleg.“
Bókin gerist í Berlín. Þú hefur verið þar. Er
einhver sjálfsævisögulegur þráður í henni?
„Mér finnst ekkert eftirsóknarvert að fólk sé
forvitið um mig. Mig langar miklu meira að það
sé áhugasamt um textana mína.“
Morgunblaðið/Kristinn
Sigurbjörg Þrastardóttir „Mér finnst ekkert eftirsóknarvert að fólk sé forvitið um mig. Mig langar miklu meira að það sé áhugasamt um textana mína.“
Að elta hvítan dreka
Sigurbjörg Þrastardóttir hefur skrifað ljóða-
bók um hvítan dreka sem getur breytt ham-
ingju í sorg. Bókin heitir Blysfarir og fjallar
um ástina og aðrar áráttur. Sigurbjörg út-
skýrir það nánar í samtali við blaðamann.
» Stúlkan sér sig, eða speglar sig, á köflum í Kristsmynd, hún gatar á sér
lófana, stendur með útrétta handleggina, finnst hún geta mettað fimm þús-
undir og svo framvegis. Það er eitthvað með þessa tilfinningu að fórna sér fyrir
það sem er æðra eða hærra, kannski hugsjón, kannski hamingju einhvers annars.
»