Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.2008, Blaðsíða 6

Eftir Gunnar Theodór Eggertsson
gunnaregg@gmail.com
E
ins og frægt er orðið hefur
myndin farið í gegnum fjöl-
mörg handrit, sem öllum var
hafnað á einn eða annan hátt
þar til hin heilaga þrenning –
Lucas, Spielberg og Ford –
voru allir saman á eitt sáttir. Myndin hefur
hlotið svo marga titla, höfunda og sögusvið að
ómögulegt hefur verið að greina á milli sann-
leika og uppspuna. Satt best að segja var ég
fyrir löngu búinn að missa trúna á því að röðin
yrði að fjórleik og búinn að loka á allt nýjasta
Indy-slúðrið. Það er í raun tiltölulega stutt
síðan ég uppgötvaði að Indy 4 væri raunveru-
lega á leiðinni, eða nánar tiltekið þegar stiklan
birtist á vefnum fyrr á árinu. Ég veit ekki
mikið meira um myndina nú heldur en þá, sem
hlýtur að teljast merkilegt. Framleiðslufyr-
irtækið og allir sem að myndinni standa hafa
farið svo leynt með efnið að lítið sem ekkert
hefur lekið út.
Jafnvel í tilvikum þar sem efnið hefur kom-
ist í hendur rangra aðila hafa umsjónarmenn
stóru vefsíðanna klagað í lögguna og stutt
leynimakk Spielbergs og félaga. Það er orðið
frægt dæmi þegar brotist var inn í skrifstofur
leikstjórans og skjölum og ljósmyndum stolið,
sem síðar var reynt að selja á netið. Löggan
setti upp svikamyllu í samráði við ónefndan
vefstjóra og þrjótinum var fleygt á bak við lás
og slá. Það er greinilega borin mikil virðing
fyrir listrænni sýn heilagrar þrenningar. Önn-
ur fræg saga tengist aukaleikaranum Tyler
Nelson sem kjaftaði í heimabæjardagblaðið
sitt síðastliðið haust. Fréttin tók strax að
berast út en var fljótt þögguð niður og
aumingja Nelson fundinn sekur um að hafa
brotið samningsbundna þagnarskyldu (og þar
með rústað mannorði sínu innan leikara-
stéttarinnar). Spielberg mun hafa íhugað að
klippa út senuna með honum í refsingarskyni
en hvort hann gerði það veit ég ekki. Hafið
augun opin í kreditlistanum.
Það litla sem vitað er um myndina er að
hetjan okkar er að leita að hinni dularfullu
kristalhauskúpu frá Akator ásamt Ray Win-
stone og Shia LeBouf. Karen Allen birtist aft-
ur í hlutverki Marion Ravenwood (úr fyrstu
myndinni) og ferðinni er heitið til Perú þar
sem Indy þarf að kljást við sovéska herinn um
kristalkúpuna. Cate Blanchett leikur útsend-
arann Irinu Spalko, meginandstæðing Indy í
nýjasta kapphlaupinu, sem vill nýta krafta
hauskúpunnar til að ná yfirhöndinni í kalda
stríðinu. Mikið hefur verið lagt undir til að
láta myndina komast sem næst þeim gömlu í
útliti og stemningu. Tölvutækni er haldið í lág-
marki og hasarsenur framkvæmdar á gamla
mátann. Samkvæmt ráðamönnum hefur til-
ætlun leikstjórans gengið upp og myndin ku
vera nægilega keimlík forverum sínum til að
skapa þá tálsýn að hún hafi verið kláruð í
beinu framhaldi af þeirri seinustu. Reyndar
hafa leikararnir elst nokkuð, en Ford hefur þó
furðulítið breyst á þessum tíma (og segist
jafnvel vera í enn betra formi nú en þá). Það
er kannski leitt að Sean Connery hafi ekki
verið með en til stóð að plata hann í smáhlut-
verk þrátt fyrir að jálkurinn hafi lýst því yfir
fyrir nokkru að hafa lokið störfum í kvikmynd-
um alfarið. Engu að síður lét hann hafa eftir
sér að ef hann gerði undantekningu, þá hefði
það verið fyrir Indy 4. Þá er eins gott að hann
standi við orð sín og leiki aldrei framar.
Ég get ekki annað en játað hér með að ég
hef ekki verið jafnspenntur að fara í bíó í
mörg ár. Það gerist æ sjaldnar að ég hlakki til
að fara í bíó, þar sem ég er dottinn ofan í
þann gír að vilja frekar sjá myndir sem mér
þykja áhugaverðar heima í stofu. Sumar
myndir eru hins vegar af þeim toga að nauð-
synlegt er að sjá þær í bíó til að fá fulla upp-
lifun. En það eru gjarnan helþunnar has-
armyndir sem ég tími varla að blæða þúsara
fyrir. Indy er allt annað mál. Ég man þegar
ég sá gömlu myndirnar í fyrsta sinn sem
strákur, en ég sá þær aldrei í bíó. Eftirvænt-
ingin er því gríðarmikil og óneitanlega er erf-
itt að kæfa ótta um vonbrigðin sem fylgdu
nýja Stjörnustríðsguðspjalli Lúkasar. Engu að
síður hef ég mikla trú á verkefninu og get
ekki ímyndað mér annað en að í næstu viku fái
ég að þjóta af stað inn í nostalgíutrippið sem
framleiðendurnir eru búnir að kynda undir hjá
mér og óteljandi öðrum fylgjendum fornleifa-
fræðingsins.
Fornleifafræðin snýr aftur
Kristalhauskúpur – svo mikið er víst. Enn og aft-
ur sækir handritið í brunn sögusagna um yf-
irnáttúrulega og hálfgoðsögulega dýrgripi
mannkynssögunnar. Einnig er víst að nasistar
eru fjarri góðu gamni, árið er 1957 og Karen Al-
len mætir með sólskinsbrosið. En ekki veit ég
mikið meira en það, þrátt fyrir að hafa fylgst ná-
ið með allri umfjöllun og lesið nýjasta tölublað
Empire blaðanna á milli, þar sem Indiana Jones
and the Kingdom of the Crystal Skull fær ít-
arlega umfjöllun og sérblað þess að auki. Aðdá-
endur myndaflokksins hafa setið sveittir við
ágiskanir í tæplega 20 ár og enn er verið að
giska, aðeins nokkrum dögum fyrir heims-
frumsýningu. Bravó!
Indiana Jones „Ég get ekki annað en játað að ég hef ekki verið jafnspenntur að fara í bíó í mörg ár.“
6 LAUGARDAGUR 17. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Ásgeir H Ingólfsson
asgeirhi@mbl.is
Clive Owen var lengi orðaður viðhlutverk njósnara hennar há-
tignar, James Bond. Af því verður
varla úr þessu en hins vegar virðist
heilmikill skyld-
leiki með Bond og
Lois Salinger,
lögreglumanni
hjá Interpol sem
Owen mun leika í
sinni næstu
mynd, The Int-
ernational. Þar
þarf Salinger,
ásamt saksókn-
ara leiknum af
hinni áströlsku Naomi Watts, að
koma lögum yfir einn stærsta banka
veraldar, sem virðist bera ábyrgð á
vopnasölu og peningaþvætti auk
þess að hafa komið ófáum lýðræð-
islega kjörnum ríkisstjórnum frá til
þess að vernda eigin hagsmuni. Bar-
áttan við bankann rekur þau
skötuhjú frá Berlín til Mílanó,
Moskvu og Istanbúl. Það er þýski
leikstjórinn Tom Tykwer sem sér
um að mynda heimsborgirnar.
  
Kúrdinn Hama Ali varð frægur íÍrak fyrir að leika Súpermann í
írösku sjónvarpi en er nú orðinn mið-
aldra og ekki sami gljáinn yfir ferl-
inum og áður. En síðan hittir hann
tyrknesku leikkonuna Ayca Dam-
gaci við tökur og á í ástarsambandi
við hana sem lýkur ekki þegar bæði
halda til síns heima, jafnvel þótt
landamærunum á milli Tyrklands og
Íraks sé nú lokað vegna Íraksstríðs-
ins endalausa. Ali sendir Aycu ást-
arbréf í formi myndbanda, þar sem
einnig má sjá ástandið í stríðshrjáðu
landinu. Þetta verður loks til þess að
Ayca ákveður að finna ástmann sinn
hvað sem landamæraverðir og
Bandaríkjastjórn segir. Með hjálp
útsjónarsamra kúrdískra listamanna
sem hafa flúið Írak og vörubílstjóra
sem fara á milli landamærastöðv-
anna tekst henni að finna Ali – og
þremur árum síðar fer leikstjórinn
Hüseyin Karabey með hana í þetta
sama ferðalag og lætur hana leika
sjálfa sig í myndinni My Marlon and
Brando sem hefur gert ágætis hluti á
nýlegum kvikmyndahátíðum.
  
Ófáir dálksentimetrar hafa veriðfylltir af umfjöllun um næstu
mynd Harrison Ford, fjórða æv-
intýri fornleifafræðingsins Indiana
Jones. Á meðan
hafa fæstir tekið
eftir að Ford
gamli mun einnig
birtast í nýrri
mynd í lok sum-
ars, Crossing
Over, með leik-
urum á borð við
Sean Penn, Ray
Liotta, Ashley
Judd og Alice
Braga. Myndin fjallar um erfiðleika
margra innflytjenda í Los Angeles
við það að öðlast einhvern lagalegan
rétt í nýju landi, sem nýtir sér vinnu-
afl þeirra en gefur lítið til baka.
  
Ferill Heather Graham hefur ver-ið á hraðri niðurleið síðan hún
renndi sér léttklædd á hjólaskautum
í Boogie Nights.
En það eru vonir
bundnar við að
Ex–Terminators
breyti því, sér-
staklega þar sem
leikstjórinn er
John Inwood,
einn af lyk-
ilmönnunum á
bak við spít-
alagamanþættina
Scrubs, en þar
hefur Graham farið með stórt gesta-
hlutverk. Ex–Terminators fjallar um
hóp kvenna sem hittast á námskeiði í
því að hafa stjórn á skapi sínu og
ákveða að stofna fyrirtæki saman,
fyrirtæki sem beinir spjótum sínum
að svikulum elskhugum, sbr. titilinn
Ex–Terminators.
KVIKMYNDIR
Harrison Ford
Clive Owen
Heather Graham
Eftir Gunnar Theodór Eggertsson
gunnaregg@gmail.com
Um síðustu helgi sat ég í Skjaldborg-arbíói á opnunarkvöldi hátíðar ís-lenskra heimildarmynda á Patreks-firði og hlustaði á einn þekktasta og
virtasta leikstjóra bransans ræða sinn feril og
sínar myndir og svara spurningum á sviðinu.
Albert Maysles heitir hann, sérlegur heið-
ursgestur hátíðarinnar, en sýnd voru valin
verk frá rúmlega hálfrar aldar ferli, þ. á m. víð-
fræg mynd sem hann gerði um Rolling Stones
og Altamont árið 1970. Albert hafði frá ýmsu
að segja, eins og við er að búast af manni sem
hefur unnið með ótal viðfangsefnum í sínum
myndum, m.a. Bítlunum, Marlon Brando,
Truman Capote og Orson Welles, svo eitthvað
sé nefnt.
Dagskrá Skjaldborgarhátíðarinnar í ár sam-
anstóð af um 30 íslenskum heimildarmyndum
og stór hluti þeirra leikstjóra voru viðstaddir
yfir helgina. Ég get því gróflega ályktað að
fjölmargir heimildarmyndagerðarmenn, ný-
græðingar jafnt sem lengra komnir, hafi setið
og hlustað á Maysles ræða málin. Þeim hlýtur
því öllum að hafa brugðið þegar hann lýsti því
yfir að hann væri í stökustu vandræðum að
koma draumamyndinni sinni í verk vegna þess
að hann skorti fjármagn. Það var ákveðið raun-
veruleikasjokk að heyra rúmlega áttræðan
manninn, sem er jafnframt einn frægasti leik-
stjóri á sínu sviði, játa þetta. Eftir allt sem
hann hefur gert, þarf hann ennþá að ströggla
til að gera myndir. Og ef Albert Maysles þarf
enn að berjast fyrir sinni list, þá þýðir lítið fyr-
ir okkur hin að kvarta. Þá veltir maður
kannski fyrir sér hvort hann geri ekki lengur
nægilega spennandi myndir og lifi á fornri
frægð, en svo er vissulega ekki.
Myndin sem hann dreymir um að klára og
hefur verið að reyna að koma í vinnslu í meira
en áratug fjallar um lestarferðir. Maysles vill
fara í lestir víða um heim og grípa mannlegar
sögur frá farþegum til að sýna hversu nátengd
við erum hvert öðru, landamæralaust. Þetta
gæti hljómað eins og skrítið umfjöllunarefni,
en sá dularfulli kraftur fylgir Maysles að hann
þefar uppi mannlegt drama hvert sem hann
fer. Þegar hann gerði prufu fyrir myndina fór
hann í lest í Bandaríkjunum og sá konu sem
virtist vera eitthvað stressuð. Hann kynnti sig,
spurði út í ferðalagið og bað um að fá að fylgja
henni eftir með vélina. Í ljós kom að konan var
á leið að hitta móður sína í fyrsta sinn, en hún
hafið verið tekin frá henni sem ungbarn. Al-
bert fylgdi alla leið á stöðina og náði endur-
fundunum á filmu. Í öðru tilviki var hann að
ferðast í Rússlandi og bankaði upp á í lest-
arvagni þar sem honum virtist fjölskylda vera
saman komin – móðir, faðir og tvö börn. Um
leið og hann gekk þar inn rétti annað barnið
honum ljósmynd. Svo kom í ljós að þetta voru
ekki foreldrar þeirra, heldur frændfólk sem
var að sækja börnin vegna þess að faðir þeirra
var nýbúinn að myrða móður þeirra. Ljós-
myndin var af börnunum við líkkistuna.
Þá er ekki annað hægt en spyrja sig hvernig
Albert fari að því að næla alltaf í svona áhuga-
vert efni. Er hann bara heppinn, eða býr hann
yfir sjötta skilningarviti heimildarmyndagerð-
arsnillingsins? Þetta er vafalaust góð blanda af
hvoru tveggja. Það fer a.m.k. ekki framhjá
neinum sem sér myndirnar hans að Albert
kann að lesa mannfólk. Ég gæti ekki hugsað
mér betri mann til að halda af stað í lestarferð
um heiminn og finna allt það áhugaverða fólk
sem leynist í hverjum krók og kima. Þá er
bara að vona að einhver sjái sér fært að veita
honum fjármagn til að klára þau verk sem
hann vill gera, því við ættum að fagna því að
hann sé ennþá á fullu að vinna myndir og
hlakka til þess sem koma skal, því hann á
greinilega nóg eftir.
Magískur Maysles
SJÓNARHORN »Eftir allt sem hann hefur gert, þarf hann ennþá að ströggla
til að gera myndir. Og ef Albert Maysles þarf enn að berjast
fyrir sinni list, þá þýðir lítið fyrir okkur hin að kvarta.